Tesisat Dergisi 310. Sayı (Ekim 2021)

64 Tesisat / Ekim 2021 tesisat.com.tr DOĞALGAZ İÇ TESİSATI KÜLTİĞİN OSMAN BİBER Makina Mühendisi GENEL D oğalgaz kullanımı ve beraberinde doğalgaz tesi- satları, tüm yapı ve endüstri yatırımlarının olmazsa olmazları arasındadır. Doğalgaz iç tesisatlarının(I) gaz teslim noktasından yanma noktalarına kadar tüm yol- culuğu, sertifikalı doğalgaz firmalarının yetki ve sorumlulu- ğunda seyretmektedir. Bu yetkilendirme ve sorumluluk, verimli, ekonomik bir uygulama ve işletme süreçleri için acaba tek başına yeterli midir, doğalgaz iç tesisatlarının disiplinler arası koordinas- yonda yeri nedir ve ne olmalıdır? Bu yazıda, büyük tüketimli ve endüstriyel yapılarda doğal- gaz iç tesisatlarının tasarım-uygulama-işletme süreçlerinde; halihazır durum, yaşanan sorunlar ve gerçekçi bir koordinas- yon için çözümler ve öneriler, sürecin tarafları üzerinden ayrı ayrı ele alınacaktır. SÜREÇLER - TARAFLAR: Endüstriyel veya büyük tüketimli doğalgaz iç tesisat pro- jelerinde süreçler ve sürece dahil olan koordine olması öngö- rülecek başlıca taraflar; 1. Tasarım, İhale Dosyaları, İhale 2. Uygulama 3. Gaz Dağıtım Şirketleri – Otoriteler 4. İşletme 5. Yatırımcılar 6. İç Tesisat Firmaları, olarak sıralayabiliriz Konu bu sıra ve taraflar üzerinden ayrı ayrı ele alınarak ilerlenecektir. 1. PROJE TASARIMI VE İHALE DOSYALARI "1 Takım", "1 Set" Yeterli mi? Yatırımcılardan ya da ana yüklenicilerden sertifikalı doğal- gaz firmalarına, “günün birinde” çok yüklü, bazen birkaç yüz megabaytı bulan ihale dosyaları gelir. Önemle-özenle-merakla indirilen megabaytlarca çizim ve excel tablosunun arasında doğalgaz işine teklif vermek için genellikle aşağıdaki (örnek 1-2) keşif liste veya özetleri ile karşılaşılır. Burada görüldüğü gibi ihale veya teklif alım konusunda tüm kalemler ayrıntılı olarak tanımlanıp miktarları ile belirtildiği halde doğalgaz işinin tümü; 264 veya 858. sıralarda takım, set vb. tek kalem olarak tanımlanmıştır. Çoğaltılacak bu ve benzeri tercihler ile ortaya çıkan başlıca sorun ve sonuçlar: • Birbirinden çok farklı keşif ve teklifler, • Karar verici için fevkalade aşırı karşılaştırma, eşleştirme ve seçim mesaisi, • Yüklenici iç tesisat firmaları için gereksiz ve haksız tasarım ve keşif mesaisi, • Şeffaf rekabetten uzak, muğlak bir ihale süreci, • Diğer disiplinlerin öngörmediği planlama talepleri, tasarım tadilatları, • Hatta demonte edilmesi gerekecek bitmiş imalatlar, • Koşulları netleşmeden başlatılan uygulama süreçleri şeklinde sıralanabilir. Bu durumdan memnun değilsek gerçekçi bir tasarım ve ihale süreci için yanı başımızdaki başlıca çözümler: • Projenin başlangıcında, tasarım ve ihale dosyası hazırlan- ması süreçlerinde uzman doğalgaz mühendisleri sürece, yani projenin koordinasyonuna dahil edilmelidir. Böylece; • Otorite(EPDK, Gaz Dağıtım Şirketleri) şartname ve kural- larına, • Otorite’nin gaz arz noktası, gaz arz basıncı vb. planlama ve önceliklerine göre dizayn, • Mimari, statik, mekanik, elektrik dahil tüm disiplinleri ilgilendiren detaylar ve detay çözümlerde uyumluluk, süperpoze çözümler, çizimler • Gerçekçi bütçe ve rekabetçi teklif alımını sağlayacak keşifler, Tasarım-Uygulama-İşletme Süreçlerinde Koordinasyon MAKALE