Tesisat Dergisi 306. Sayı (Haziran 2021)

68 Tesisat / Haziran 2021 tesisat.com.tr Havalandırma şartlarının belirlenmesi sorunun yalnız bir parçasıdır. Bilimsel ve tek- nik literatür havalandırma için hava sağlayan sistemlerin tasarım, çalışma ve bakımının her zaman yeterli olmadığını ve havalandırma sistemlerinin kendilerinin maruz kalmaları arttıran ve bu nedenle sağlık risklerini arttı- ran güçlü bir kirlilik kaynağı haline geldiğini göstermektedir (örn. [15,46,65]). Bildirilen sorunların listesi uzundur. En yaygın hatalar arasında basınç kaybına neden olan yetersiz hava giriş ebadı, toprak içi ısı değiştiricilerinin eksik kondensat kanalları, soğuk havayı taşı- yan kanalların izole edilmemesi (bu nedenle kondensat oluşur), filtrelerin bakımının yete- rince yapılmaması, düşük filtrasyon sınıfı, yenileri ile nadiren değiştirilen ulaşılamaz ve kirli filtreler, eksik ses azaltıcılar, hava hızının çok yüksek veya çok düşük olmasına neden olan uygun olmayan kanal kesitleri, uygun olmayan boru malzemeleri (esnek hortumlar), ana giriş ve çıkışların uygun olmayan yerlere konması, hava girişleri ile çıkışları arasında çok kısa mesafeler, havalandırmanın kısa devre yapmasına neden olan hava giriş ve çıkış açıklıkları, kısmen veya tamamen tıkan- mış (kaplanmış) hava terminalleri vardır. Bu sorunlar bina türlerine bakılmaksızın gözlen- mektedir ve bunlarla ilgili kılavuzlara ihtiyaç vardır; HealthVent projesi tarafından gelişti- rilen böyle bir kılavuz örneği yanda sütünda gösterilmiştir. ÇÖZÜM Havalandırmayı tanımlamak için kulla- nılması gereken kriterleri ele alırken, bina- larda havalandırmanın amacı ve rolünü göz önünde bulundurmamız gerekir. Bu, Şekil 2’de sunulmuştur. Şekil, havalandırmanın hava kir- leticilere maruz kalmayı azaltmak için kul- lanıldığını, insan tarafından verilen karşılığı etkileyenin kirletenlere maruz kalmak oldu- ğunu (havalandırma olmadığını), ve havalan- dırmanın maruz kalmayı azaltma konusunda her türlü çözümün yalnız bir parçası olabile- ceğini göstermektedir. Maruz kalmanın aynı zamanda kaynak kontrolü yani binalarda kul- lanılan ürünlerden kaynaklanan emisyonları Havalandırma için hava temin etmek amacı ile kullanılan sistemlerin tasarımı, çalıştırılması ve bakımına yönelik deneysel kılavuzlar (HealthVent projesinden). • Sistemler başlangıçtan binanın tüm ömrü boyunca havalandırma şartlarını yerine getirmesi gerekir. • Havlandırma için kullanılan sistemde düşük emisyonlu, onaylı ve dayanıklı malzemelerin kullanılması gerekir. lifli malzemelerden emisyon minimum düşürülmelidir. • Havalandırma için kullanılan sistemin binanın tüm ömrü boyunca temiz tutulması gerekir. Maruz kalmaları arttırmayan ıslak ve kuru temizliğe yö- nelik onaylı temizlik ürünleri kullanılarak düzenli aralıklarla temizlenmeleri gerekir. • Mekanik havalandırma sistemlerinin performansının işletmeye alma aşa- masında teyit edilmesi gerekir ve tüm servis yaşamları boyunca herhangi bir zamanda tedarikçi tarafından garanti edileceklerdir. • Mikrobik büyümeyi önlemek için havlandırmada kullanılan sistemlerdeki yoğunlaşmanın minimize edilmesi gerekir. Sistemlerin uygun drenajının yapılması ve kuru tutulması gerekir. Açık alan hava girişlerinin yağmurdan ve kardan korunması gerekir. • Havalandırma için kullanılan sistemlerde ozon yayan hava temizliğinden kaçınılmalıdır. • Havalandırma oranının mevcut ihtiyaç ve talepleri karşılaması gerekir ve yalnız tasarım parametrelerine değil aynı zamanda mevcut kullanım ve mevcut oturanların şartlarına dayanmalıdır. • Havalandırma için mekanik bir sistemin kullanılması halinde, sistem ha- tası, tıkanma veya oturanlar veya binayı işletenler tarafından sistemlerin kapatılması durumlarında havalandırmayı sağlayan bir acil durum planı (örn. pencereleri açarak veya diğer önlemleri kullanarak) olmalıdır. • Doğal havalandırma için açıklıklar dahil olmak üzere tüm açık alan girişleri yakın kaynaklardan gelen kirleticilerin direk olarak katılması minimize edilecek şekilde yerleştirilmelidir. • Havlandırma havasının verileceği yere uygun şekilde dağıtılması gerekir. • Havalandırma için kullanılan sistemler işletmeye alındığı andan itibaren tüm ömrü boyunca gürültü, titreşim veya cereyandan dolayı rahatsızlık kaynağı haline gelmeyecektir. • Havalandırma için kullanılan sistemlerinin bakımı ve muayenesi normal çalışma sırasında düzenli olarak yapılacaktır. Muayenelerin en azından işletmeye alma ile aynı hususları ve ilave temizlik muayenelerini, filtrelerin yükünü ve değişiklik talepleri halinde yeniden dengeleme ihtiyacını da içermesi gerekir. Bu yükümlülükler sistemlerin tedarikçilerinin münhasır sorumluluğu olacaktır ve kalifiye personel tarafından yerine getirilecektir. • Havalandırma için kullanılan sistemlerin kalifiye personel tarafından tasarlanması, çalıştırılması ve bakımının yapılması gerekir. Tasarımın düzenli bakım ihtiyacını belirtmesi gerekir ve geçersiz kılma olanağını sağlaması gerekir (olağandışı durumlarda). Tasarımcılar, danışmanlar ve tesis müdürleri için sürekli eğitim programlarının uygulanması gerekir ve söz konusu programların teknik hususların dışında havalandırma ile maruz kalma arasındaki bağlantıya değinmesi gerekir. Çalışma talimatları her zaman sağlanmalıdır. ÇEVİRİ