Tesisat Dergisi 301. Sayı (Ocak 2021)

76 Tesisat / Ocak 2021 tesisat.com.tr yükümlüğü mevcuttur. Söz konusu Sevkiyat Kontrol Merkezi sistem verilerinin ve alarmların 7/24 izlenebilmesi ile etkin müdahale hareket tarzıyla işletilebilmesi operatörler aracı- lığıyla gerçekleştirilmektedir. Doğal gazın kesintisiz ve güvenli şekilde sürdürülebilmesi açısından büyük önemi bulunan Sevkiyat Kontrol Merkezinde, dağıtım şebekesi genelinde doğal gaz akış verileri (akış debisi, basınç sıcaklık, vana ve regülatör çalışma pozisyonları, filtre doluluk, enerji kesintisi, kazan-pompa sistemi durumu vb.) ile katodik koruma, kokulandırma sistemi verileri uzaktan izlenebilmekte, alarm durumlarında anında haberdar olabil- mekte ve gerekli noktalara acil eylem planları çerçevesinde etkin ve zamanında müdahale edilebilmektedir. Söz konusu kritik işletme ve alarm parametrelerini izleme ve ilk değer- lendirme görevinde bulunan Operatörlerinin fonksiyonu ve yetkinliği son derece önemlidir. Türkiye’deki işletilen dağıtım şebekesi büyüklüğü, yeraltı ve yerüstü tesislerin yüksek sayısı dikkate alındığında, dağı- tım kuruluşlarının Sevkiyat Kontrol Merkezinin yüksek perfor- mansta işletilmesi, acil durumların risk boyutuna ulaşmadan kontrol altına alınması, yetkin Operatör kontrolü ve müdaha- lesi olmadan çok olanaklı görünmemektedir. Scada sinyal takibi, haberleşme kesinti kontrolü, kumanda, kontrol operasyonları ve raporlama işlemleri gibi görev kapsamında yürütülmesi gereken işler mevcuttur. Ulusal Mesleki Yeterlilik Standartları kapsamında “Elektrik Dağıtımı Scada Operatörü (Seviye 5) Ulusal Meslek Standardı – 13UMSO333-5” yayınlanmıştır. Ayrıca taslağı hazırlanan “Su Scada Operatörü (Seviye 5)” standardı mevcuttur. İhti- yaç görülen Doğal Gaz Scada Operatörü (Seviye 5) meslek standardı hazırlık çalışmalarının başlatılmamasına dair bir neden görülmemektedir. SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER: Türkiye’de doğal gaz piyasanın kurulmasından bu yana ulusal ve uluslararası ölçekte çok büyük gelişmeler ve başarı- lar kaydedilmiştir. Şüphesiz bu hizmetin kaliteli, kesintisiz ve güvenli şekilde sürdürülebilmesinde teknik insan kaynağının rolü çok önemlidir. Ülkemizde, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına göre çok tehlikeli risk grubunda yer alan doğal gaz dağıtım sektö- ründe, çalışanların MYK Mesleki Yeterlilik Belgesine sahip olması zorunlu hale getirilmiştir. Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından doğal gaz sektöründe 12 meslek dalında meslek standardı yayınlanmış olup, hali hazırda toplam 857 adet ulusal meslek standardı bulunmaktadır. Türkiye’de doğal gaz dağıtım sektöründe işletilen on binlerce kilometrelik şebeke ve tesis sayısı büyüklüğü göz önüne alındığında, yatırım faaliyetleriyle birlikte işletme bakım onarım faaliyetleri de ağırlık kazanmıştır. Doğal gaz sektöründe işletme bakım performansının standart, kaliteli, emniyetli ve verimli şekilde sürdürülebilmesi için EPDK tarafından sektörel düzenlemeler sürekli olarak yapılmaktadır. Sektörel düzenlemelerin yanında doğal gaz sektöründe teknik insan kaynağının sürekli geliştirilmesi, iş kazalarının ve çevresel etkilerin azaltılması, sektörel bilin- cin arttırılması ve dağıtım şebekesinde ileriki dönemlerde istenmeyen büyük çaplı olaylarla karşılaşılmaması amacıyla, teorik ve uygulama kapsamlı ihtiyaç duyulan eğitimlerle desteklenmesi gereken ve belirtilen ilave spesifik mesleki yeterlilik sertifikasyonlarına ihtiyaç bulunmaktadır. Makalede belirtilen söz konusu yeterlilik konularının sektör profesyonelleri, ilgili kurum ve kuruluşlarca değer- lendirilerek gerekli aksiyonların hızla alınması yine sektörün beklentisidir. n MAKALE