olanakları daima cebri mekanik havalandırma sistemlerine tercih edilmelidiı·. Akışkan üretiminde düşük sıcaklık uygulamaları tabii veya pompa taşınım yöntemleri, ısıtıcı seçimleri, hacim ve alan ısıtmaları, yerden ısıtma yöntemleri, iç konfor sıcaklıkları, iklim verilerine uygun tasarım sıcaklıklarının tesbiti, statik ve destek ısıtmaları üretim ve tüketimde enerji ekonomisi yanı sıra geri kazanım imkanları sağlar. Bir otel odasının banyo sıcaklığının oda sıcaklığından 4 °C farkı konforunu sağlamak üzere kullanma sıcak su devresinde havlu ısıtıcı kullanılması veya ısı yayan lamba uygulanması gibi önlemler yanı sıra çok katlı yapılarda koridor sıcaklığının oda sıcaklığına yakın yükseltilerek iç kayıpların önlenmesi, şaftların atık ısı kullanımıyla ısıtılması tasarım yaklaşımları için önemli tasarruf önlemleridir. Tek odalı bekar stüdyolarında aynı ısıtıcının banyo ve odaya dampeı· kontrole, ile arzulanan sürede hizmeti sağlıklı bir buluştur. Meteorolojik iklim verilerine dayalı statik ısıtmalar yapıları ortalama ısınma gCınleri için gerekli konfor sıcaklıklarına ulaştırmakta, ayrıca ekstrem günler için destek ısıtma yöntemleri uygulanmaktadır. Kanada gibi enerji kaynakları ucuz ülkelerde; sosyal ve toplu konutlarda uygulanan elektrikli tavan "Panel" ısıtmalarında enerji taşınım kolaylığı ve elektrik kullanım avantajları çevre ve enerji ekonomisine dönük alternatif uygulamalardır. İngiltere'de Birmingham'de yaklaşık elli yıldır kullanılan iş saati dışı dönemlerindeki elektrik düşük ücretleri nedeniyle ısı depolaması gündüzleri ısıtmada büyük enerji kazanımı sağlamıştır. Aynı şekilde kesikli kullanılan tatil evlerinde veya gündüzleri düşük sıcaklıkla çalışan müstakil yapılarda ısı üretici yanma ocaklı havalandırma sistemleri ile ısıtma sağlanması, uzaktan kumandalı kesikli kullanım yöntemleri dikkate alındığında kalorifer sistemlerine göre daha avantajlı olduğu görülür. Bu ve benzeri yaklaşımlar tasarımcının bilgi, tecrübe ve becerisiyle sağlanan enerji ekonomisi yöntemleridir. Ancak bu yaklaşım ve değerlendirmenin o kadar çok yolları mevcuttur ki bu nedenle değerlendirmede günümüz koşullarında bilgisayar programlarına, verilerine teknik ve bilimsel desteğine ihtiyacımız bulunmaktadır. ısıtma sistemlerinin yanı sıra yapıda havalandırma ve klima tesisatı uygulamalarında enerji sorunu daha büyümekte, karmaşıklaşmakta, buna karşın enerjinin üretim, tüketim, etkin kullanım ve enerji tasarrufunda bCıyLik imkanlar doğmaktadır. Elektronik sanayinin akıl almaz gelişimine paralel mekanik tesisat sistemlerinde uygulanan otomatik kontrol yöntemleri otomasyon uygulamaları yapı teknolojisinde akılcı ve verimli yapı üretimine neden olmuştur. Ayrıca otomatik kontrol sistemleri proje hata ve kusurlarını önlemiş, uygulama ve işletmede büyük gelişim sağlamıştır. Havalandırma ve klima sistemlerinin tasarımında büyük enerji ekonomisi sağlanabilir. Yapı özellikleri ve fonksiyonuna uyumlu dış hava iklim koşullarının tesbiti, dizayn sıcaklıklarının belirlenmesi çok önemlidir. İç hava konfor sıcaklıkları "Efektif Konfor" sıcaklıkları ve yapı kullanıcıların durumu dikkate alınıp sapma ve salınımlar içinde ekonomik değerleri belirlenir. İç hava kalitesi standartlarına uygun değerlendirilmesinde kabul edilebilir alt sınırlar, filtrasyon yöntemleri kalite ve verimlilik ile birlikte enerjinin etkin kullanımını sağlar. Bu tür tasarımda; hijyen ve sağlık kurallarına uygun tekrar kullanım, geri kazanım yollarıdır. Bu yöntemler en kolay şekilde psikometrik diyagramdaki proses etüdlerinde görülür. Hava koşullarını karakterize eden kuru termometre, yaş termometre, antalpi, relatif rutubet, duyulur-gizli ısı oranları, sensible heat faktör oynamaları, sınırlamalar ve kabuller enerjinin etkin kullanım yöntemleridir. Bu usüller sadece tasarım aşamasında kalmayıp, AR-GE araştırmalarına dayalı yeni teknoloji uygulamalarına yol açmıştır. Heat-pump, ısı geri kazanım, rutubetlendirme yöntemleri ısı volanı, ısı eşanjörleri, free cooling sistemleri; hava kurutma destekli klima yöntemleri bu uygulamaların enerji ekonomisi sağlayan örneklerdir. Bu yöndeki son gelişimlere bir örnek olarak "Desiccative and Evaporative Cooling (DE) hava kurutma destekli klima sistemleri gösterilebilir. Daha çokAvrupa iklim şartlarına uygun olan bu teknolojinin ülkemiz koşullarında bazı yörelerde kullanım imkanı mevcuttur. Hava kurutma esasına göre soğutmada, bilinen soğutucu akışkan yerine çevre etkinliklerine uygun su kullanımı ekonom ik bir alternatif sağlamaktadır. Psikometrik diagramda prosesin incelenmesi aşağıda gösterilmiştir. -------------- --- TESİSATDERGİSİ SAYI 30_______________ _ _ , ';.-.;i:i KASIM-ARALIK'97
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=