,ııımıı �-· KÜTLE terimi genellikle, malzemelerin ısıl enerjiyi d ge e c p i olamaları ve yapı elemanı üzerinden ısı geçişini ktirme amaçlı yapı bileşenlerinin karakteristiklerini vurgulamak için kullanılır. Bu tür geciktirme üç önemli sgoeçnuişcinai ygoelciakçar. Birincil olarak ısıl kütle öncelikli ısı tirir. İ kinci olarak geci kme nedeniyle dış ortamdaki sıcakl ı k salınmaları etkisiyle oluşan iç konfor sıcaklığını belirli düzeyde sabit tutar. Üçüncü olarak da sıcak ve soğuk iklim şartlarında bina için enerji tüketimini kısıtlayarak binanın enerji ihtiyacını pik ısıl yCık sınırından aşağıya çeker. lsı l kütle yapı malzemesinin ısı yayılım katsayısı a ile karakterize edilir. a = k/pxcp formülü ile değerlendirilir. k: lsıl iletkenl ik c p p : Y : o Ö ğunluk zgül ısıdır. Yapılarda yaygın olarak kullanılan yapı malzemelerinin yoğunluk, ısı yayılım ve özgül ısıları aşağıda cetvelde verilmiştir. Malzeme Yoğunluk, kg/111 3 Isı Yayılım, ınm2/s Beton 2240 0.7 -1.4 Çelik 7744 1 .0 Tahta 352 - 768 0.14 -0.17 Yalıtım 9.6 - 32 5.6- 0.7 "HC" olarak tanımlanan ısıl kapasite bir kütlenin sıcaklığını bir derece arttırmak için gerekli ısı miktarıdır. HCm: e: lmemxacnpınformCılü ile belidenir. kütlesi cp: özgül ısı hBeirrybapirıinminalzıseılmkeaspinaisni ısıl kapasitesi yapı bileşenlerinin telerinin toplamıdır. Yüksek ısıl yayılıma sahip bir malzemede ısı geçişi hızl ıdır; s d ı e ca poladığı ısı bu nedenle azdır, dolayısıyla malzeme kl ı k değişimlerine çabuk uyum sağlar. ısıl kütlenin bina üzerindeki etkisi, binanın bulunduğu yöredeki dış hava iklim şartları ve yapının duvar elemanlarının oluşturduğu yapı bileşenleri karakteristiklerine göre değişir. lsıl kütleden yararlanmak için ideal iklim ortamı günlCık sıcaklık değişimlerinin yüksek olduğu yöre kı loı kşugllüanrlıedrır.yKaüptılneı,ngescıcealeri, doğal ısın ım la geç soğur ve k kalmasını sağlar. Dış ortam sıcaklığı ekstrem değerdeyken, binanın içi serin kal ır. Çünkü; ısı henCız kütleye nCıfuz etmemiştir. Çoğu kez ısıl küt durluemn ianyyakalraaşrtıı,klyaörırseolenrbdaehairkdl iamvekiol ş u l l a r ı n ı n b u ideal kbaharda daha fazla görülür. Ankara ili bu koşullar için güzel bir örnektir. ısınma ağırlıklı iklimlerde ısıl kütle; güneş ışınımından olan kazançların toplanması ve depolanması veya sistemin pik saatler dışında çalıştırılarak mekani k sistemden elde edilen ısının depolanması amacıyla, verimli bir şekilde kullanılabilir. lsıl kütlenin etkisi, şartlandırılmış ortamda izin veri len sıcaklık salınımları ile de artar. Konut olarak kullanılmayan binalarda, ısıl kütle soğutma yüklerini azaltmada, ısıtma yüklerini depolamadan daha etkilidir. Bazı i klim şartlarında, yüksek ısıl kütleye sahip o ya la lı n binala,·, düşük ısıl kütleli binalardan, bu binalardaki tım niteliklerinden bağımsız olarak, daha fazla ısıl verime sahip olabilir. İç ortam sıcaklıklarını makul derecelere getirmede maksimum verim için amaçlanan ısıl kütle; iç taraftaki şartlandırılmış konfor şartları esas Özgül Isı, kJ/(kg.K) 0.92 0.50 1 .67 0.84 - 1.59 al ınarak dış ortamdaki sıcaklık salınımlarına karşı yalı t malıdır. lsıl kütle etkisi ı n l i ççeaşl ıi tşlme nadl ai rrm üeçk icçiinn s yda pu ıvl aanr yalıtımı üzerinde yoğunlaş- maktadır: Bunlaı· iç duvar, ara duvar ve dış duvar olup, dış duvarlar ısıl kütle için en etkili seçenekti r. Kalibre edilmiş ısı kutusu deneyleri özdeş ısı kapasi telerine sahip duvarlardan yüksek R danelğaeşrılimneışsahip olanların, sıcaklık salınımlarını sınırladığı tır. Bu nedenle günlük sıcaklık salınımları geniş olan çok sıcak iklimlerde, yalıtıma önem verilmelidir. T e üm kabuk bileşenlerinin birbirleri ile olan karmaşık tkileşimlerini simule etmek için bilgisayar çözümleri çok yararlıdıı·. Bu programl ar, elemanların mal zeme özellikl eı·ini, binanın geometrisini, konumunu, güneş ışınımından olan kazançları, iç kazançları ve HVAC kontrollerini gözönüne almak suretiyle genellike bir yıllık meteorolojik data kullanılarak yapılmaktadır. __________________ TESİSAT DERGİSİ SAY! 30_ _ _ _ _ ___ _ __ _ ___ 6 KASIM-ARALIK'97
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=