• M a k a I e • tHaemraymı ll abyüı pt ç, ei şdl eent myeayteı r ı gmeaç maeyyr eı l a bç ai l eb an l ı ymoirkdt au r. ı n , s o n yh aı ltl ıar lradr saa kn, eb ikr iamd adre rks üh aç nüek, yb üi rzi md ehl ea srtea dy aütşatkü ğo üd an süı mh aasl ti yaentei n iy ya üp ka sceal tğt ıi kmç ıez dyaah ad aa zy saat yı rı dı ma l ao rkı unl dö adhean ea zk bitmesi sebebiyle yarım kalacağı açıktır. O halele bir tesisin tesis maliyeti ile işletme maliyeti atersaissıi nn dyaakpi ı mi l i ışnkai yai ybr ıel al ibr li el eyne np ai rl ak , kbrui t ei şr ,i n k ba yü tnçaeks i dy iar n. i 3.2. PARANIN BEDELİ Tbeesdi sevl i ed i i rş. l eDt imy ee l mi ma lki yi ektai yanr aağs ıı nbdual kdi ui kk ,i ngci di ii lpi ş kbiapnakraadnaı nn y sk a a re ğ tı d l r a d i m ık aa . l s dı B ı u k şa , y r y t a t a t ır ı r. d ım E a t ır n b a f a e t n a n k a i a s d z te ı a n m k d i e a d n p i a ğ b r i a a n y n iz ı k a ç k d e a a k d k i a i p r k ö b az u rn ae n iş ğ c e ı i vg ae rl i; r bl ei rr isnüdr üe ns a dn aa yh iak uy rüukl us eş lu< n. uSna nbaa yn ikcai gpeal irral es rı ni üı rieş ti ni me yy aattıırrmı yaokrt. a nL si baedr aa lh ae kçoonkogmeil ni r i ns a ğş al aşyma na zr ekpaoi dy ae,s if abi zue. v S1 e e O v r mg yı i i l l ş l i ı A ğ 1 ı S n .0 H a 0 R b 0 A i r d E ş o 'm e la y iz e rl d ık ye a b btı i ö r r c y l p ı l y e a s r ea a li m y y ı o ; r % o b 1 n u O yn f ı u l a . i iç z Bi i n o r d r d t e e a m 6 ö ı . r n 1 n 4 d e 0 a k fdoorlmarüol lvaerarmk igş.eri almalıyım diyor. Buna göre bir ele n = Ln ICRF/(CRF-1 )l / Ln (1 +i) Bu formülde: n...yatırımın geriye dönüş zamanı (yıl) CRF...yıllık kazancın yatırım oranı i...parının bedeli (ASHRAE buna paranın bedeli diyor) Bir de hesap y�pmış yine: Yatırım Yıllık Kazanç : 12.000 $ 3.000 $ CRF = 3.000/12.000 = 0.25 n = 5.4 yıl Yani parının bedelinin %10 olması halinde 12.000 $ dolar yatırım yaparak yılda 3.000 $ kazanç sağlıyorsanız, bu para size 5.4 yılda geri döner diyor. Bir de tablo vermiş çeşitli faiz oranları için kaç yılda geri dönmesini bekliyorsanız, yılda % kaçını geri almamız gerektiğini gösteren. Saf ASHRAE editörleri en yüksek faiz oranı olarak %25'i koymuşlar; gelsinler de Türkiye'de de faiz görsünler. 110 Geri Dönüş Katsayıları, % yı! Y ıl 10 15 20 25 2 0.57619 0.61512 0.65455 0.69444 4 0.31547 0.35027 0.38629 0.4342 6 0.22961 0.26424 0.30071 0.33882 Tabii adamın tuzu kuru, enflasyonu %2-3 lerde, faizi %5-6 ela dolanıyor. Önündeki üç/beş yılı, on yılı görüyor, bu hesapları yapıyor, bu hesaplara güveniyor. Peki Türkiye'deki durum ne? Enflasyon %80, faiz %120. Enflasyondan arındırılmış faiz %40. Bu şartlarda yani %40 faiz kabulü ile bir ASHRAE hesabı yaptığımızda n = [1 +0.4]10 - 1/0.4 (1 +0.4)10 n = 2.4 yıl bulunuyor. Yani yatırılan paranın en geç 2.4 yılda geri alınması gerekiyor, Türkiye'ııin bugünkü şartlarında. Diğer bir deyişle yaptığınız sistemden elde ettiğiniz yıllık kazanç, bu sisteme yatırdığınız paranın 1/2. 4, %42 sinden fazla olması gerekir. Bunu kaba bir örnekle anlatırsak; bir sisteme sabit debili pompa yerine değişken debili bir pompa koyarak yılda 1.000 kW. (yaklaşık 80 dolar) elektrik e ya n p e a rj c i a si tassarrufu sağlıyorsak, böyle bir sisteme ğımız ek yatırım bedeli 2.400 kW. (yaklaşık 192 doları) aşamaz; aşıyorsa ekonomik değildir. Biliyorum, lafın tam burasında söylenebilecek bir sürü "pembe laf" var; sizin yerinize ben söyleyeyim: Mesela bu kadar basit değil. Sistemler daha az elektrik enerjisi sarfedince, ülkede daha az baraj daha az santral, daha az iletim hatlarına ihtiyaç olacak; hem ele çevre daha az kirlenecek v.s. Geçiniz efendim, daha vergi vermek bilincine gelmemiş bir toplumuz biz. Nerde kalmış, ülkenin alt yapısına cebimizden katkıda bulunmak? l<im bu işe gönüllü olacak? Yukarıdaki bölümden de anlaşıldığı gibi, sisteme enerjinin azaltılması için ek bir cihaz konulması kararını veren iki ana kalem: 1. Cihazın monte edilmiş tesis maliyeti 2. Cihazın yılda temin edeceği kazanç ş a e k k s l e i n s d u e a d r i ı r n . , B i m rin o c n i ta k j a l e i ş m ç i i n l i ğ h i a n s i a n b , ı n v d a a r s k a u l l e a l n e ı l k a t c r a i k k t th e e e s s s l i a s im p at la i ı n n n i ı a n n b , i d lm m ü e ş ü ü s ti n e i ü a ç h l in m h y e it ı s l l i i k iç g i e n ka r d e r eı k n v ir ı e n . y a İ v k y . i s n a . c ln i i ş ız l b e c ö a r l ü ıh s m a ıtl m d ün a e
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=