Tesisat Dergisi 296. Sayı (Ağustos 2020)

T esisat / Ağustos 2020 71 tesisat.com.tr Tablo 2. Şekil 6’da performans eğrileri verilen pompala- rın ÇN’daki performans verileri Belirlenen ÇN’larındaki kapasite ve performans verileri değerlendirildiğinde B pompasının ihtiyaç olan debiyi sağla- yamayacağı için bu sistem için yeterli olmayacağı görülmekte- dir. S ve A kodlu pompaların ihtiyaç olan debi ve basınç kapa- sitesi için yeterli olduğu ve bunu aynı zamanda her ikisinin de yüksek verimlerde sağladığı görülmektedir. Aynı zamanda, EVN’larına oldukça yakın performans sergiledikleri ve ÇN’la- rının 0,7EVN ≤ EVN ≤ 1,2EVN aralığında kaldığı görülmektedir. Fakat S kodlu pompanın A pompasına kıyasla mekanik gücü yani tüketeceği gücün daha fazla olduğu görülmektedir. Bu durumda, veriminin çok az yüksek olmasına rağmen özellikle enerji tüketimi, yani işletme maliyeti A pompasına kıyasla S pompasının daha yüksek olacaktır. Dolayısıyla, ekonomik, yani enerji tasarrufu açısından daha avantajlı olmasından dolayı A pompasının seçimi daha uygundur. Son adım olarak pompanın sistemde belirlenen ÇN’da kavitasyona maruz kalıp kalmayacağının belirlenmesi için sistemin, yani pompanın emme hattındaki mevcut net basınç yükünün (ENPYM) Denklem 2.9 kullanılarak aşağıdaki gibi belirlenir. Burada buharlaşma basıncı (Pv), ilgili termodinamik tab- lolardan 20 oC’deki suyun doyma basıncına bakılarak 2,34 kPa olarak belirlenmiştir, ayrıca sistemin atmosfer basıncının 100 kPa olduğu bir yerleşkede kurulu olduğu kabul edilmiştir. Seçilen pompanın bu sistemde ve tanımlı şartlarda kavi- tasyona maruz kalıp kalmayacağını belirlemek için pompanın performans grafiklerinden pompanın gerekli ENPYG değeri Şekil 6’da gösterildiği gibi ÇN kavitasyon karakteristik eğrisi üzerine taşınarak belirlenir. Bu sonuca göre her iki pompa da bu sistemde tanımlı şartlarda kavitasyona maruz kalmaz; çünkü ENPYM nok- tası ENPYG eğrisinin üstünde kalmaktadır. Bununla beraber kavitasyon performansı açısından A kodlu pompanın daha avantajlı olduğu söylenebilir, çünkü ENPYM ile ENPYG değeri arasındaki fark daha fazladır ve bu durum A pompasının seçiminin kavitasyon açısından da daha iyi bir seçim olduğu anlamına gelir. Gelişen teknolojiye paralel olarak son zamanlarda yay- gınlaşan ve birçok üretici firmanın uygulamaya başladığı web tabanlı seçim programları kullanılarak da pompa seçimi yapı- labilir. Bu yol takip edildiğinde tasarım debisi, yani ihtiyaç olan debi ile tanımlı sistem ve şartlar için belirlenen gerekli basınç verileri girilerek programın önerdiği pompaya ait performans verileri yukarıda belirtilen kriterlere göre değerlendirilerek yapılır. Seçilen pompayı sistemde tam olarak ihtiyaç olan tasa- rım debisinde çalıştırmak için basma vanasını kısarak debiyi azaltmak yerine frekans kontrollü hız kontrol cihazı (inverter) vasıtasıyla pompanın devrini düşürerek sağlamak enerji tasar- rufu açısından oldukça avantaj sağlar. Bunun için boyutsuz performans katsayıları üzerinden benzerlik uygulayarak devir hızını hangi oranda değiştirirsek pompanın ihtiyaç olan debiyi vereceğini belirleyebiliriz. Bunun için seçilen pompanın H –Q S pompası A pompası B pompası Q ≅ 57 m 3 /h Q ≅ 51 m 3 /h Q ≅ 40 m 3 /h H ≅ 52 m SS H ≅ 49 m SS H ≅ 45 m SS η ≅ %70 η ≅ %69 η ≅ %64 P mek ≅ 11,5 kW P mek ≅ 10 kW P mek ≅ 7,5 kW Şekil 6. Tipik bir santrifüj pompa grubuna ait performans eğrileri [6]