Tesisat Dergisi 296. Sayı (Ağustos 2020)

62 Tesisat / Ağustos 2020 tesisat.com.tr TEKNİK Yük. Müh. Enis Burkut enis@burkut.com.tr ISI EŞANJÖRLERİ NEDEN TIKANIR? Isı eşenjörleri, iki farklı sıvının birbirine karışmadan ısılarını birbirine aktarmasına yarayan bir cihazdır. Borulu ve plakalı ısı eşanjörleri ısıtma, soğutma işlemlerinde ve sanayide kullanılır. S anayi kuruluşlarında ve ısıtma / soğutma sistemlerinde çok kullanılan “Isı Eşanjörleri”nin işletmelerde önemli görevleri vardır. Eşanjörlerin içindeki su geçiş bölüm- lerinin tıkanması işletmede gereksiz bakım duruşları, üretim kalitesinde bozulma gibi sorunlar oluşturur ve bu sorun işletmelere pahalıya mal olur, bu sebeple ısı eşanjörlerinin tıkanması kesinlikle önlenmelidir. “Isı eşanjörleri neden tıkanır?” sorusunu cevaplarken, bu yazımızda tıkanmanın giderilmesi için çözümler de önereceğiz. Isı eşanjörü tasarımında, eşanjör- deki ısı geçişleri, su hızları, buna paralel olarak türbülans hesaplanır, bir miktar da “kirlenme faktörü” düşünülerek ısı eşanjörü seçilir. Fakat, bir çok işlet- mede eşanjör seçiminde alınan kabul değerleri ve buna göre yapılan eşanjör tasarımı ve seçimi doğru sonuç vermez, çünkü eşanjöre gelen sular tasarım- cının düşündüğü suya kıyasla sertliği çok daha yüksek olan ve daha çok katı madde içeren sular olabilir. Bunun sonucunda eşanjör yüzey- lerinde oluşan katı tabakalar ısı izo- lasyonu yapar, dolayısı ile tasarlanan Resim 1. Plakalı Isı Eşanjörü Resim 2. Kireç ile tıkanmış Borulu Eşanjör ısıtma veya soğutma elde edilemez. Öncelikle oluşan “Kireç Katmanı” su geçiş hızını düşürdüğü için, soğutma suyu türbülanslı akış yapamaz, su ile gelen katıların hızı azaldığı için katılar eşanjör içine çökmeye başlar. Sonunda eşanjör tıkanır, basınç ölçerler, sıcak- lık ölçerler alarma geçer ve işletmenin bununla ilgili bölümü mecburen bakım için durur.