Tesisat Dergisi 296. Sayı (Ağustos 2020)

60 Tesisat / Ağustos 2020 tesisat.com.tr TEKNİK HİJYENİK KLİMA SANTRALLERİNDE KULLANILAN BATARYALAR S on yıllarda iç ortam hava kalitesinin insan sağlığındaki öneminin anlaşılmasına paralel olarak hijyenik klima santrali tasarım ve uygulamaları önemini arttırmıştır. Hijyenik klima santrallerine yalnızca hastanelerde değil, ilaç üretim tesisleri, gıda sanayi üretim ve depolama tesisleri gibi alanlarda da sıkça gereksinim duyulmaktadır. Hijyenik klima santralleri kendi içinde çok detaylı bir ürün grubu olup iklimlendirilecek ortamda talep edilen farklı durumlara göre tasarımları, malzeme seçimleri çeşitlenmek- tedir. Günümüzde yaşamış olduğumuz süreç de ortam hava- sındaki hijyenin ve bu bağlamda hijyenik klima santrallerinin önemini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Ayrıca karışımlı santrallerden ortama beslenen havanın kontamine olmadan, %100 taze hava olarak mahale iletil- mesinin önemi artmıştır. Yaşadığımız Covid-19 virüs salgını hijyenik ve %100 taze hava santrallerinin önemini daha da arttıracaktır. Klima santrali içerisinde kullanılacak komponentlerin de gerekli şartları sağlaması gerekmektedir. Bu yazıda hijyenik klima santrallerinde kullanılan hijyenik klima bataryalarının tasarım özelliklerinden bahsedilmiştir. Klima santrallerinin soğutma bataryalarında, giriş hava- sının içerisinde bulunan nemin bir kısmının kanatlar üzerinde yoğuşması kaçınılmaz bir durumdur. Batarya kanatları üze- rinde oluşan ve hızla drene edilmeyen su damlacıkları hava ile mahale taşınarak; mikroorganizmalar ve mantarların üreme- sine yol açar. Ayrıca biriken su damlaları hava akımına karşı bir direnç oluşturarak eşanjörün kapasitesinin düşmesine ve hava tarafı basınç düşümünü arttırarak klima santral hava- sının azalmasına sebep olur. Bu nedenle su damlacıklarının kanatlar üzerinde birikmeden, hızlıca drene edileceği yere doğru süzülmesi gerekmektedir. Malzemeler su damlacıkları ile olan iletişimine göre hid- rofilig ve hidrofobik olarak ikiye ayrılmaktadır. Hidrofilig malzemeler, hidrofobik malzemelerin aksine düşük yüzey gerilim katsayısına sahip olması sayesinde, üzerinde biriken suyun karşılaştığı sürtünme direncini önemli oranda azaltır. Hidrofobik malzemelerde su damlacıkları sürtünme diren- cine takılıp birikerek büyük damlacıklar halinde malzemenin üstünde kalırken; hidrofilig malzemelerde ise su damlacıkları herhangi bir birikme olmadan kanatlar üzerinden yer çekimi etkisiyle aşağıya doğru süzülmektedir. Malzemelerin bu özel- liği düşünülerek alüminyum kanatlar için özel bir kaplama olan hidrofilig kaplama seçeneği sunulmaktadır. Bataryanın lamelleri üzerinde su birikmesi problemine karşı çözüm olarak, hijyenik tip soğuk sulu veya direkt genleş- meli (Dx) ya da heat pump (Dx) bataryalı klima santrallerinde batarya kanatlarında temizlenebilir, oksitlenmeyi engelleyen malzemeler kullanılmalı; hidrofilig kaplı alüminyum veya gold epoksi kaplı alüminyum kanatlar tercih edilmelidir. Hidrofilig kaplı alüminyum üzerinden aşağıya doğru süzülen su hızlıca drene edilerek soğutucu bataryadan uzak- laştırılır. Böylece istenmeyen birikmeler önlenerek bataryanın uzun süre yüksek performans ile çalışması sağlanmış olur. Batarya kanatlarında uygulanan diğer bir kaplama türü de epoksi kaplamadır. Nemli ve tuzlu havanın aşındırıcı etkisi ile oluşacak korozyana karşı korumada en etkili ve ekonomik yöntem olarak epoksi kaplamaya başvurulur. Yüzey gerilim katsayısı hidrofilig kaplamaya göre biraz daha yüksek olsa da hijyenik santrallerde ikinci bir tercih olarak komple epoksi kaplı bataryalar tercih edilmektedir. Hijyenik klima santrallarının sıcak sulu ısıtıcı bataryala- BERKAY GÜÇMEN Friterm