Tesisat Dergisi 295. Sayı (Temmuz 2020)

tesisat.com.tr T esisat / Temmuz 2020 67 selir. NPSH (pompa) değeri, her bir pompa için ISO 9906’ya göre yapılan testlerle belirlenir. Buharlaşmayı önlemek için sistemin mevcut NPSH(mevcut) değeri, NPSH(pompa) değe- rinden büyük olmalıdır. Aksi takdirde pompa içerisinde kavi- tasyon oluşur ve pompaya zarar verir. NPSH(mevcut) değeri, emiş haznesindeki sıvı seviyesinin pompadan daha aşağıda olduğu negatif emişli sistemlerde aşağıdaki formülle hesaplanır. NPSH(mevcut)= H a - H v - H s - H fs H a : Atmosfer basıncı (Rakıma bağlı olarak hazır tablolardan seçilmelidir.) H v : Buharlaşma basıncı (Sıcaklığa bağlı olarak hazır tablolardan seçilmelidir.) H s : Statik emme yüksekliği (Pompa gövdesi ile sıvı üst seviyesi arası mesafedir.) H fs : Emiş hattındaki sürtünme kayıpları hesaplanmalıdır. Uygulamanın yapılacağı rakım kontrol edilmelidir. Örnek olarak bir pompa aynı tesisat ile İstanbul’da sorunsuz çalı- şırken, atmosfer basıncının farklılık göstermesinden dolayı Kayseri’de veya Erzurum’da kavitasyon sorunu çıkarabilir. 2-. POMPA SEÇIMI Negatif emiş yapılması gereken durumlarda neden dalgıç pompa kullanılmıyor gibi bir soru akıllara gelebilir. Dalgıç pompaların yatırım, işletme ve servis maliyetleri, günümüzde kuru zeminde çalışan pompalara göre oldukça yüksektir. Ayrıca dalgıç pompaların elektrik motorları da sıvı içinde oldukları için sıcak suların transferinde motor izolasyon sınıf- larına göre üst sıcaklık limitleri bulunmaktadır. Kuru zeminde çalışan pompalarda ise üst sıcaklık limitleri dalgıç pompalara göre oldukça yüksektir. Talep edilen debi ve basma yüksekliğine göre pompa seçimi yapılırken, debi arttıkça NPSH (pompa) değerinin de artacağı unutulmamalıdır. Sistemin NPSH (mevcut) değeri hesaplanmadan pompa seçmek, hatalara yol açabilir. Aşağıda (Şekil 2.a ve Şekil 2.b) emme-basma flanş ölçü- leri ve motor güçleri aynı, çark çapları farklı tasarlanmış 2 pompa için aynı debi ve basınçta oluşan farklı NPSH değerleri yer almaktadır. Eğer sistemin NPSH (mevcut) değeri 6 m ise her iki pompanın da kullanılması uygunken, bu değerin 3 m olması durumunda ise yalnızca 2. pompanın doğru bir seçim olacağı görülmektedir. Şekil 2.a. Şekil 2.b.