Tesisat Dergisi 295. Sayı (Temmuz 2020)

tesisat.com.tr T esisat / Temmuz 2020 55 tedavisine ihtiyaç duyulmadan 2 ila 5 gün aralığında devam eder. • Lejyoner hastalığı; 2 ila 10 günlük bir kuluçka dönemin- den sonra gelişir (ortalama 5 veya 6 gün). Semptomlar yüksek ateş, kas ağrıları, ishal, baş ağrısı, göğüs ağrısı, öksürük, bozulmuş böbrek fonksiyonu, zihinsel karışık- lık, yönelim bozukluğu ve uyuşukluk içerebilir. Lejyoner hastalığının zatürreden ayırt edilmesi zordur. Tedavi, bir antibiyotik rotasını içerir. Lejyoner hastalığı, özellikle geç tanı konması veya daha yaşlı, zayıf veya bağışıklık sistemi düşük olan hastaları içermesi durumunda ölümcül olabilir. Erkekler, kadınlardan iki ila üç kat daha hassas olma eğilimindedir. ABD'de her yıl 8.000 ila 18.000 kişinin Lejyoner hastalığı ile hastaneye yatırıldığı tahmin edil- mektedir. Türkiye’de Lejyoner Hastalığına dair herhangi bir tanı konulmadığından dolayı, bu hastalığın ülkemiz- deki potansiyeli ve yaygınlığı net olarak bilinmemektedir. Lejyoner hastalığı, Lejyonella bakterileri içeren yeterli miktarda ultra ince su damlacıkları (1 ila 5 mikron çaplı) soluyarak kapılır. Bu tür damlacıklar; duş başlıkları, musluklar, kaplıcalar, nemlendiriciler, dekoratif çeşmeler ve soğutma kuleleri gibi alanlarda üreyebilirler. Lejyoner hastalığı, kişiden kişiye geçmez. Lejyoner hastalığı son yıllarda daha çok görülür ve bilinir hale geldi. Özellikle geçtiğimiz bu zor günlerin ardından, aylardır kapalı kalan otel, AVM, spa merkezleri gibi tesis- lerin havalandırma sistemleri ve sıhhi tesisatları ciddi risk altındadır. Risk altında olan kuruluşlar: • Hastaneler, klinikler, bakımevleri, vb. • Oteller, kışlalar, kamp alanları ve genel olarak konutlar • Spor merkezi ve okullar • Soğutma kulesi olan binalar • Yüzme havuzları • Spa merkezleri • Süs havuzları ve yapay şelaleler Dolayısıyla yıllarca bu hastalığın yayılmasının sebebi çoğunlukla klima sistemleri olarak görülmüştür. Gerçekte durum böyle değildir. Kısaca belirtmek gerekirse, suyun ısıtılmasını ve atomizasyonunu içeren bütün teknolojik sis- temler ve süreçler risk altındadır. En yüksek risk altında olan sistemler ve kritik noktalar: soğutma kuleleri (açık devre ıslak kuleler, kapalı devre kuleler, buharlaşmalı kondenser- ler, klima sistemleri, ıslak paket nemlendiriciler, sprey hava yıkayıcılar, pülverizatörler, damla seperatörler, filtreler, sus- turucular), sıhhi tesisat sistemleri (boru tesisatı, depolama tankları, vanalar ve musluklar, duş başlıkları, banyo ahizesi), acil durum sistemleri (arıtma duşları, göz yıkama istasyonları, itfaiyecilik sulama sistemleri), yüzme havuzları ve banyo küvetleridir (yüzme havuzları ve jakuziler, sıcak su banyoları) . Bakterinin yayılması ve hastalığın geçişindeki zincirin en önemli 3 halkası; çoğalma, yayılma ve geçiştir. Geçiş tesisatta başlar ve hastalıkla mücadelenin esas alanı tesisattır. İyi kurgulanmış tasarım, doğru uygulama, iyi bakım ve doğru işletme ile bakteriye uygun ortamı yaratmamak mümkündür. Mücadele yöntemlerinde Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan "Lejyoner Hastalığı Kontrol Usül ve Esasları Hak- kında Yönetmelik" 13 Mayıs 2015 tarihinde 29354 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik ile birlikte kurum ve kuruluşlar mevzuat kapsamında sorumluluklarını bilerek, özel kurumları da bağ- layıcı nitelikte olup; yaşanan sorunları en aza indirmeyi ve mücadeleyi hedeflenmektedir. Ülkemizde ve yabancı ülkelerde yayınlanmış lejyoner has- talığı kontrol programı rehberlerine göre, Lejyoner dezen- feksiyonu amacı ile kullanılan yöntemler üç ana başlıkta toplanabilir: a) Fiziksel (termal dezenfeksiyon, hazır ısıtma, membran, filtrasyon) b) Kimyasal (klorlama, gümüş/bakır iyonizasyonu, ultraviyole ışınları vb.) c) Kombine yöntemler DEZENFEKSİYON YÖNTEMLERİ: Kimyasal Yöntemler: Tesisatta Lejyonella bakterisinin yaşamaması ve çoğal- maması için kimyasal yok etme yöntemlerinden biri seçile- rek; doğru ürün, doğru uygulama ve yönetmelikte belirtilen standartlara göre uygulanmalıdır. Lejyonella bakterisinin sistemlerdeki varlığını yok etmeyi veya büyük ölçüde sınırlandırmayı hedefleyen dezenfeksiyon yöntemleri çeşitli olup, aşağıda listelenmiştir. 1. Klorlama 2. Klor dioksit 3. Hidrojen peroksit 4. Sentetik bakteri öldürücüler 5. Ozon 6. Katalize edilmiş oksijenli su 7. Filtreleme 8. Ultraviyole ışınlar (UV) Fiziksel Yöntemler: Tesisatın her noktasında bakterinin ürememesi ve çoğal- maması için sistemde suyun fiziki şartlarının bakterinin yaşa-