Tesisat Dergisi 294. Sayı (Haziran 2020)

T esisat / Haziran 2020 61 tesisat.com.tr artan don birikimi ile azaldığını bulmuşlardır. Datta ve Tassou, sıcak telli anemometreler gibi sağlam hız problarının çok pahalı olduğunu ve bu nedenle soğutmalı vitrinler için talepte buz çözme kontrolörlerinde kullanımının mümkün olmadığını belirtti. Bu nedenle, ortam sıcaklığını ve bağıl nemi, evaporatör sıcaklığını, evaporatöre giren ve çıkan hava sıcaklığını ve buz çözmeler arasındaki süreyi yapay zekâ tabanlı bir talep buz çözme kontrolörüne giriş olarak kullan- mayı önerdiler. Bu miktarlar, evaporatörden çıkan havanın hızı kadar don birikiminin bir öngörüsü olmasa da bu miktarları ölçen duyargalar çok daha ucuzdur. Çok Katmanlı Algılayıcı (MLP) yapay sinir ağı modeli kul- lanılarak bir talep buz çözme kontrolörü geliştirildi ve labora- tuvar ortamında test edildi. Talep buz çözme kontrolörünün 22° C (%22) ve %55 Bağıl ortam koşulları için %25'lik bir buz çözme enerji tasarrufu sağladığı bulunmuştur. Ek olarak, 22° C ve %35 bağıl ortam koşulları için buz çözmede %50 enerji tasarrufu sağlandı. Çalışılan orta sıcaklıkta çok bölmeli kabin için, günlük buz çözme döngüsü sayısı 22° C'de %65 bağıl nemde dört, 22° C'de ve %45 bağıl nemde üçe ve 22° C ve %35 bağıl nemde ikiye düşürülmüştür. Ayrıca, talep buz çözmenin zamanlanmış buz çözme ile karşılaştırıldığında ürün sıcaklığı üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığı bulunmuştur. Teknik laboratuvarda başarılı olmakla birlikte, Datta ve Tassou bir süpermarket ortamında talep buz çözme kontrolö- rünün etkinliğini araştırmamıştır. Ortam sıcaklığı ve bağıl neme bağlı diğer denetleyicilerin, soğutulmuş vitrinlerde uygulama için araştırıldığını belirttiler. 7. SONUÇ Buz çözme (defrost) yöntemleri ve kontrol stratejileri soğutma sistemlerinde verimlilik ve enerji tasarrufu yönünden dikkatle ele alınması gereken bir konudur. Sihirli bir buz çözme yöntemi yoktur. Her uygulamanın özel olduğu ve kendine özgü buz çözme kontrolü gerçekleştirilmelidir. Seçilen kontrol ürünlerinin ilk yatırım maliyeti ile birlikte işletme süresinde kazandıracağı tasarruf dikkate alınarak karşılaştırma yapılma- lıdır. Yine seçilen kontrol yöntemlerinin saha testleri yapılarak, daha sonra karşılaşılacak olumsuzluklar en aza indirilmelidir. KAYNAKLAR [1]. Kenneth S. Franklin, C.M., Director of Service, Huss- mann Corporation Defrosting Methods, RSES (Refrige- ration Service Engineering Society) Service Applica- tion Manual SAM Chapter 620-49 Section P1, 2001. [2]. https://www.hpacmag.com/features/refrigerati- on-defrost/ (12.03.2020 tarihinde erişildi) [3]. Dossat, Roy J.; Horan, Thomas J., Principles of Refrige- Johnson Controls / Encore ile çalışan EPRI, bir sonraki buz çözmeyi programlamak için mevcut buz çözme davranışından sürekli olarak öğrenen soğutmalı vitrinler için özel bir buz çözme kontrol algoritması geliştirdi (Hindmond ve Henderson 1998) [22]. Yöntem duyargasızdır ve buz çözme çizelgeleme hesaplamalarını gerçekleştirmek için enerji yönetim sisteminin hesaplama gücünü kullanır. Bu nedenle, bu sistemi kullanmak için yeni duyargaların kurulması gerekmez. Hindmond ve Henderson tarafından geliştirilen talep buz çözme teknolojisi, iki süpermarkette sahada test edildi. New Jersey'de bulunan bir süpermarkette 3.070 m2 plan alanı vardı ve toplam 123 kW tarafından servis edilen 74 metre vitrin ve 80 m2 gömme dondurucu vardı elektrikli buz çözme. New Jersey süpermarketindeki vitrinlerin ve yürüyüşlerin geri kalanı çevrim dışı buz çözme kullandı. Florida'da bulunan diğer süpermarket, 2.420 m2 bir plan alanına sahipti ve sıcak gaz buz çözme tarafından servis edilen 72 m vitrin ve 158 m2 girilebilir soğtma kabini içeriyordu. Florida süpermarketindeki vitrinlerin geri kalanı 49 m ve girilebilir kabinler 87 m2 çevrim dışı buz çözme kullandı. New Jersey süpermarkette Hindmond ve Henderson buz çözme kontrolörü talep ediyor, buz çözme arasındaki zamanı bir günden üç güne kadar artırabildi. Elektrikli buz çözme ısıtıcısı çalışması ortalama %63 azaltılmıştır. Süpermarketteki tüm elektrikli buz çözme kutularına talep buz çözme kont- rolörü monte edilirse, toplam doğrudan enerji tasarrufunun yılda 25.000 kWh olacağı tahmin edilmektedir. Kompresör enerji kullanımı ile bağlantılı dolaylı tasarruflar da dahil olmak üzere, toplam tasarrufun yılda 38.000 kWh olduğu tahmin edilmektedir. Florida süpermarketi için sunulan sonuçlar karışıktı. Hind- mond ve Henderson, soğutmalı vitrin bölgelerinin hepsinin olmasa da çoğunun, buz çözme işleminin artan bağıl nem ile artması beklenen davranışı sergilediğini belirtti. Belki de analog sıcaklık duyargalarına dayanan buz çözme sonlandırma yönteminin ya düzgün çalışmadığı ya da en uygun şekilde yapılandırılmadığı kaydedildi. Böylece, talep buz çözme kont- rol cihazının ek testinin Florida süpermarketinde yapılması planlandı. Datta ve Tassou (2002) [23], yapay zekaya ve sıcaklık probları ve bir zamanlayıcı gibi ucuz duyargalara dayanan soğutmalı vitrinler için bir buz çözme kontrol cihazı geliştirdi. Orta sıcaklıkta, çok katlı bir vitrin üzerinde yapılan laboratuvar deneylerine dayanarak, Datta ve Tassou, evaporatör serpantin- den çıkan havanın hızının, serpantin üzerindeki don birikiminin en iyi göstergesi olduğunu buldu. Çıkan havanın hızı artan don birikimi ile azalmıştır. Ayrıca Datta ve Tassou, evaporatördeki giriş ve çıkış hava sıcaklığının yanı sıra evaporatör sıcaklığının,