Tesisat Dergisi 294. Sayı (Haziran 2020)

58 Tesisat / Haziran 2020 tesisat.com.tr MAKALE çok büyük hale geldiğinde, evaporatörden soğutucu akışkan akışını kontrol eden termostatik genleşme valfi, evaporatörden kararlı bir soğutucu akışkanını koruyamaz. Genleşme valfi, evaporatör çıkışında uygun aşırı ısıyı korumaya çalışırken hızla açılır ve kapanır veya “avlanır”. Lawrence ve Evans, evaporatörün çıkışındaki aşırı ısının ölçülmesine dayanarak bu akış dengesizliğinin başlangıcını belirleyen bir algoritma geliştirdiler. Lawrence ve Evans tarafından geliştirilen algoritma, elekt- rikli buz çözme ile 2,5 m düşük sıcaklık kabini kullanılarak bir laboratuvar ortamında test edildi. Ortalama olarak, talep buz çözme algoritmasının her 38.8 saatte bir buz çözme başlattığı, vitrin üreticisi ise davanın sekiz saatte bir çözülmesini önerdi. Bu nedenle, talep buz çözme algoritmasını kullanan 2,5 m kabin kasasının yıllık buz çözme enerjisi kullanımının, her 8 saatte bir standart buz çözme için 1960 kWh'ye kıyasla 538 kWh olacağı tahmin edilmiştir. Bu, %73 oranında elektrikli bir buz çözme enerji tasarrufu sağlar. Soğutucu akışkan debisinin ölçülmesi sistemin kapasite- sinin anlık olarak hesaplanabilmesine imkân vermesi önemli bir avantaj sunar. Ancak sıvı hattında ve genleşme valfinde oluşabilecek tüm tıkanma durumları, soğutma yükünde mev- simlere bağlı olarak oluşacak azalmalar, kompresörün hacimsel verimliliğini kaybetmesi gibi durumlarda akış debisi de düşece- ğinden bunun sadece buz çözme talebi gibi algılanması ciddi hatalara da yol açabilecektir. 6.5 Evaporatör Fan Gücü Ölçümü Evaporatör yüzeyi buzlarla kaplandığında buzun kalın- lığına bağlı olarak hava akışı da durma noktasına gelir. Fan kanatları üzerinden hava geçmediğinde fanın enerjisi de önemli ölçüde düşecektir. Bu durumda fanın güç besleme hattına yerleştirilecek bir akım trafosu yardımıyla buz çözme ihtiyacı belirlenebilir. 6.6 Buz Kalınlığının Farklı Yöntemlerle Ölçülmesi 6.6.1 Lazer Yer Değiştirme Ölçer Duyargaları Kaynak [12] 'de, Şekil-12'de gösterildiği gibi buz tabakası kalınlığının ölçülmesi için bir lazer deplasman ölçer kullanıl- mıştır. Belirsizlikler 0.01 mm dahilinde olmasına rağmen, bu uygulamanın amacı bir laboratuvar ortamında buz kalınlığını ölçmektir. Soğutma sistemlerine dahil edilmek üzere daha ucuz ve daha az hassas versiyonlar (hala uygulama talepleri dikkate alındığında oldukça hassas) araştırılmalıdır. Başka bir endişe, duyarga zorlu koşullara direnci ve sonuç olarak güvenilirliği olmalıdır [49]. Buz ölçmede bulunan bir diğer zorluk, buz oluşumu sırasında buz yüzeyinde boşluklar olması, bu da etkisiz bir lazer yansımasına ve sonuç olarak başarısız ölçümlere neden olmasıdır. Bu sorunu azaltmak için, lazer ışını yüzeye dik olmaktan ziyade 90°'dan daha düşük bir açıyla çarpmalıdır. 6.6.2 Fotoelektrik Duyargalar Fotoelektrik duyargalar, bir alıcıya (fotoelektrik duyarga) yerleştirilmiş ve Şekil-13'de gösterildiği gibi küçük bir geçitle ayrılmış bir verici (örneğin bir kızılötesi ışık) ile çalışır. Şekil 12. Lazer yer değiştirme ölçer konumlandırması ([13] 'den uyarlanmıştır). Şekil 13. TEPS'in şeması, soğutucu akışkan tüpüne (solda) monte edilen duyarga bir devre (solda) olarak temsil edilir ([14] 'dan uyarlanmıştır). Şekil 11. Tek fazlı alternatif akım duyarga modülü