Tesisat Dergisi 294. Sayı (Haziran 2020)

52 Tesisat / Haziran 2020 tesisat.com.tr TEKNİK S u içinde bulunan ve H₂O olmayan maddeler su buhar- laştığında katı kristaller oluşturur. Su sistemleri içinde oluşan her kristalleşmeye işleticiler “Kireç” adı verir, fakat bunların bir kısmı kireçten farklı maddelerdir. Su tesisatında, borularda, ısı eşanjöründe, soğutma kule- sinde, fıskiyelerde, boylerde, buhar kazanında, klima cihazı rutubetlendiricisinde, ters ozmoz membranları içinde görü- nen, çoğu zaman beyaz renkli katıların hepsi kireç midir? Zaman ile su tesisatında oluşan katılar tesisatı tıkar, suyun geçişini engeller, basınç kaybı yaratır, ısı geçişini engeller, özet olarak tesisatta oluşan katılar işletmecilerin derdidir. Bu sorun ile karşılaşan işletmeci genelde “Yine kireç oluşmuş!” şeklinde bir teşhis koyar ve sorunu çözmek için “kirece karşı” çözüm arar, hatta su yumuşatma cihazı yatırımı dahi yapar, fakat bu katılar hakikaten kireç değilse, su yumuşatma yatı- rımı boş yere yapılmış olur. Çoğu zaman “kireç” adı ile anılan bu katılar her zaman “kireç” değildir veya kısmen kireç ve kısmen başka mineral- lerden oluşur. Tabii su içinde ”kristal” yaparak katı oluşturan başka maddeler de bulunur. Tesisatta oluşan fiziksel deği- şiklikler sonucunda sudaki maddelerin bazıları “kireç” veya “kireçtaşı” olarak adlandırılan kristaller oluşturur. Öncelikle hakiki kireç taşının oluşumunu hatırlayalım. Kuyu sularında bulunan “Kalsiyum Bikarbonat” Ca(HCO₃)₂ maddesi, suyun ısınması veya su basıncının değişmesi veya suyun bir kısmının buharlaşması sonucunda hakiki kireçtaşı oluşturur (CaCO₃ Kalsiyum Karbonat). Kimyasal reaksiyon iki yönlüdür. Ca(HCO₃)₂ → CaCO₃ + CO₂ + H₂O Hakikaten teşhis doğru ise ve su tesisatında hakiki “kireç” oluşuyorsa, o zaman su yumuşatma cihazı ile sudaki “Ca” iyonları alınır, yerine tuzda bulunan “Na” iyonları suya verilir ve kireçtaşı sorunu ortadan kalkar. Hakiki kireç kristallerinin oluşmasını bozmak için su yumuşatıcı yerine su boruları üzerine bir “Frekans Cihazı” da bağlanabilir, özel bir frekans yayan bu cihaz, oluşan mikroskobik kristallerin birbirine yanaşmasını önler ve kristaller su ile beraber sistemden uzaklaştığı için su tesisatında kireç sorunu yaşanmaz. Hakiki kirecin önlenmesi için kullanılan üçüncü bir yöntem de su içine kontrollü olarak CO₂ gazı vermektir, bu şekilde, yuka- rıda gösterilen kimyasal reaksiyon ters yönde çalışır ve kireç kristali oluşamaz. Su sistemi üzerinde doğru çalışan bir su yumuşatıcı varsa ve buna rağmen bazı yerlerde “kireç” adı verilen katılar oluşuyorsa, bu hakiki kireç değil de nedir? Bu sorunun tam SU TESİSATINDA GÖRÜNEN HER KATI KİREÇ DEĞİLDİR YÜK. MÜH. ENİS BURKUT Burkut Su Tekniği A.Ş. enis@burkut.com.tr Kireç Kristallerinin Tıkadığı PVC Boru