Tesisat Dergisi 290. Sayı (Şubat 2020)

74 Tesisat / Şubat 2020 tesisat.com.tr 2.5. Yükseklik Farkına Bağlı Basınç Kayıpları Yükseklik farkına bağlı kayıplar, sistemdeki en fazla hid- rolik kaybı oluşturur. Bu nedenle sistemdeki tüm hidrolik noktaların kotunun doğru olmasına dikkat edilmesi gerekli- dir. Özellikle engebeli arazilerde, birden fazla yapıya hizmet veren yangın pompa odalarının bulunduğu kotun doğru şekilde tespit edilmesine özen gösterilmelidir. 2.6. Pompa Eğrisinin Tespiti Hidrolik hesaplara üretici firmanın pompa karakteristik eğrisinin girilmesi tavsiye edilmektedir. Örnek pompa eğrisi Şekil 2’de verilmiştir. Üretici firma değerlerinin tespit edile- mediği durumlarda, seçilen pompa anma basıncı değerinin 1 bar üzerinde kabul edilmelidir. Pompa marka ve modeli belirlendikten sonra, hesapların üretici firma karakteristik eğrisine göre de kontrolü gereklidir. Pompa karakteristik eğrisinin hatalı girilmesi, hidrolik hesabın emniyet yüzdesinde hatalı sonuçlara sebep olmaktadır. 2.7. İlave Su ihtiyaçları Sprinkler sistemine ilave edilmesi gereken ilave su ihti- yaçları Tablo 6’ da verilmiştir. Yönetmelik gereği, 25mm hortum sistemlerinde mini- mum 4 bar basınç istenmektedir. Yönetmelikte verilen basınç değerinin, yangın dolaplarının sprinkler sistemine bağlandığı noktada sağlanması halinde, sprinkler sistemi için basınç ve debi değerini yüksek miktarda arttırmaktadır. Ayrıca NFPA 13’e göre, hortum ihtiyacı olan debi, sprinkler sisteminin sağlayabildiği basınçta (sprinkler sistemine hortum bağlan- tısının yapıldığı noktadaki basınçta) sağlanmalıdır. Yangın dolaplarının sprinkler tesisatından beslendiği sistemlerde, hidrolik hesapta dolap açılmaz. Dolaplar ve hidrantlar için su ilavesi kaynağa yapılır. Hidrolik hesap yapılırken yapılan hatalardan biri de itfaiye su alma ağzı su ihtiyacının dikkate alınmamasıdır. Hidrolik hesapların itfaiye su alma ağzı vanasının sprinkler sistemi kolon borusu üzerinden alındığı noktada, 400lt/dk debiyi en az 4 bar basınç sağlayacak şekilde yapılması gerekir. Hesap yapılan binanın kullanım sınıfı ve yangın riskine göre daha yüksek değerler ve çok sayıda vananın açılması yetkililer tarafından istenebilmektedir. Bazı yangın senaryoları su perdesi ile sprinkler sisteminin aynı anda çalışmasını gerektirebilir. Bu durumların hidrolik hesaplarda gözden kaçırılmaması ve gerekli su ihtiyacının sistem ihtiyacına ilave edilmesine dikkat edilmelidir. 3. HİDROLİK HESAP RAPORLARINDA KONTROL EDİLMESİ GEREKEN KONULAR Hidrolik hesaplarda kontrol edilmesi gerekli konular, yönetmelik çerçevesinde ele alınarak aşağıda maddeler halinde verilmiştir. 3.1. Bir Sprinklerden Akan Su Debisi Hidrolik hesap raporlarında, bir sprinklerden akan en düşük su debisi, sprinkler koruma alanına bölünerek hesapla belirlenen yoğunluğunun, gerekli tasarım yoğunluğunu sağ- layıp sağlamadığı kontrol edilmelidir. 3.1. Yangın Pompası Sıfır Debi Basıncı Yangın pompası eğrisi üzerinde sıfır debi basıncının, pompa anma basıncının % 140’ını geçip geçmediği kontrol edilmelidir [4]. Ayrıca, pompaların sıfır debideki basıncı ile statik emiş basıncı toplamının sistem elemanlarının maksi- mum basıncının üzerine çıkması durumunda, sistem eleman- larının yüksek basınca maruz kalacağı dikkate alınmalıdır. Çoğu durumda, basınç kayıpları düşük tutularak boru çapı belirlenen ve pompa karakteristik eğrisinin sistem tasarı- mında uygun olarak seçildiği iyi uygulanmış tasarımlarda, sıfır debide yüksek basınç problemi ile karşılaşılmaz. 3.2. Su Hızı Limitleri Su hızı Hazen Williams formülünün bir fonksiyonudur. Her Şekil 2. Üretici Firma Pompa Eğrisi Tablo 6. Yangın Dolapları ve Hidrant Sistemi için ilave Su İhtiyaçları [4]. Bina Tehlike Sınıfı İlave edilecek Yangın Dolabı Debisi (lt/dk) İlave edilecek Hidrant Debisi (lt/dk) Düşük tehlike 100 400 Orta Tehlike-1-2 100 400 Orta Tehlike-3-4 100 1000 Yüksek Tehlike 200 1500 MAKALE