Tesisat Dergisi 290. Sayı (Şubat 2020)

64 Tesisat / Şubat 2020 tesisat.com.tr dışında yaptığınız her değişiklik için belirli formülleri kullana- rak bu limit değeri değiştirilir. Örneğin direktifte belirtilenden daha verimli bir ısı geri kazanım sistemi seçtiğinizde hedef SFPint yukarı çekilirken, referans dizayndan daha düşük sınıfta filtre kullandığınızda hedef aşağı çekilerek zorlaştırılır. Ecodesign Direktifi’nin klima santrallerine getirdiği birkaç temel değişiklik ise aşağıdaki gibi sıralanabilir: • Taze hava oranı %10 üzerinde olan tüm santraller bir havalandırma cihazıdır ve ısı geri kazanım sistemine sahip olmak zorundadır. • 2018 itibariyle run-around ısı geri kazanım sistemleri mini- mum %68, plakalı veya döner tamburlu ısı geri kazanım sistemleri minimum %73 verime sahip olmalıdırlar. • Isı geri kazanım sistemleri kesinlikle termal by-pass’a sahip olmalıdır. Bu, plakalı sistemler için üfleme tarafında by-pass damperi, döner tamburlu sistemde ise rotoru durdurabilme anlamına gelmektedir. • 2018 yılı itibariyle tüm filtrelerde analog manometre bulunmalıdır. • Kullanılan fanlar minimum 3 hızlı veya değişken devirli olmalıdır. • Üretici, klima santralinin veya fanın teknik çıktısı üzerinde Ecodesign hesabını kesinlikle göstermeli ve limit SFPint değerine karşılık cihazın uyumluluğunu belgelendirme- lidir. KAPSAM DIŞI UYGULAMALAR: • Hava akımı başına çekilen gücün 30W’ın altında olduğu cihazlar • Sadece gövdeden oluşan aksiyel veya santrifüj fanlar • Ex-Proof uygulamalar • Günlük havalandırma için kullanılmayan tek kademeli duman egzoz fanları • Sürekli 100°C üzerinde havanın taşındığı fanlar • 65°C üzerinde ortam sıcaklıkları için olan fanlar • -40°C altı ortam sıcaklıklarında çalışacak fanlar • 1000V AC veya 1500V DC üzerindeki besleme gerilimi • Zararlı, korozif gazların tahliyesi için kullanılan fanlar • Dâhili ısı pompası bulunan klima santralleri • Endüstriyel mutfak egzoz uygulamaları DIREKTIFIN TÜRKIYE’YE ETKISI NEDIR? Direktif AB üyesi olmadığımız için Türkiye’yi direkt olarak etkilememektedir, yani iç piyasada satılacak olan havalan- dırma cihazlarında Ecodesign uyumluluğu şartı aranmaz. Ancak Türkiye için en büyük kafa karışıklığı cihaz üzerine CE etiketi basımı ile ilgili konudur. 2016 yılı itibariyle fanlar, ısı geri kazanım cihazları ve klima santrallerine CE etiketi basabilmek için aşağıdaki alt direktiflere uyumluluk gerekmektedir: • Makine Direktifi 2006/42/EC • Alçak Gerilim Direktifi 2006/95/EC • EMC Direktifi 2004/108/EC • Ecodesign Direktifi 2009/125/EC – EU 1253/2014 Bu şartlar altında, Ecodesign’a uygun olmayan cihazlara CE etiketi basılması Türkiye için müthiş bir karışıklık yarat- maktadır. Bu cihazların AB ülkelerine satılması durumunda ise firmalar ciddi yaptırımlara maruz kalabilecektir. SONUÇ Yapılan istatiksel çalışmalar Ecodesign direktifine uygun klima santrallerinin direktif öncesinde satılan santrallerle kıyaslandığında yaklaşık %20 daha büyük hacimde olduğunu göstermektedir. Bu, daha büyük mekanik alanlar ve daha yüksek yatırım maliyetleri anlamına gelmektedir. Yatırım sahiplerine Ecodesign’ın faydalarını ve düşük enerji tüke- timini anlatarak buna uygun projeler üretmekte büyük bir sorumluluk da vizyon sahibi mekanik proje müelliflerine düşmektedir. Öte yandan, en büyük ticaret ortağımız olan AB’ye ihra- cat yapmakta olan üreticilerimiz için de Ecodesign hayati önem taşımaktadır. Üreticiler kısa sürede gerekliliklere hâkim olmalı ve seçim programı, teknik ve kalite dokümanlarını uyumlu hale getirmelidirler. Tüm bu çabalar neticesinde, ilerleyen birkaç yıl içerisinde Türkiye’de de havalandırma cihazları için Ecodesign Direktifi’nin olmazsa olmaz bir gerek- lilik olarak karşımıza çıkacağından hiç şüphe yoktur. n Tablo 2. Tek Yönlü Havalandırma Cihazı, UVU 2016 2018 Minimum fan verimi ɳvu ; P≤30kW 6,2%*ln(P)+35% 6,2%*ln(P)+42% Minimum fan verimi ɳvu ; P>30kW 56,1% 63,1% SFPint_limit ; 1 filtre dahil 250 230 Tablo 3. Çift Yönlü Havalandırma Cihazı, BVU 2016 2018 Çok hızlı veye kademesiz fan kontrolü Zorunlu Zorunlu Isı Geri kazanımı Zorunlu Zorunlu Isı geri kazanımda termal by-pass Zorunlu Zorunlu Minimum IGK verimi (ɳt_min). 67% 73% IGK verim bonusu (ɳt_nrvu > ɳt_min) E=(ɳt_nrvu – 0,67)*3000 E=(ɳt_nrvu – 0,73)*3000 SFPint_limit (qnorm < 2 m³/s) 1200+E–300*qnorm/2–F 1100+E–300*qnorm/2–F SFPint_limit (qnorm > 2 m³/s) 900+E-F 800+E-F MAKALE