içinde kollara ayrılıp, branşlarında ihtisaslaşıp yeni mühendislik hizmetleri doğurmuştur. Bu nedenle bir yapıdayapı teknolojisi bilimi kapsamında; mekaniktesisat mühendisliği, enerji mühendisliği, ısıtma, havalandırma, klima "HVAC" mühendisliği, hijyen, sıhhi tesisatve pissu tesisatı ile hidrolik sistemleri içeren borulama, hastane teknoloj isi, yangın uzmanlığı, gıda mühendisliği, güvenlik, sağlık mühendisliği, mutfak, çamaşırhane, soğutma ve benzeri branşları tanımlayan ihtisas dallarını ortaya çıkarmış bulunmaktadır. 1950 yıllarından bu yana gelişmekte olan ülkemizde, mühendislik hizmetleri için geçerli çok yönlü hizmetin tartışılıp, değerlendirilmesi, avantaj ve dezavantajlarının gözler önüne serilmesinin zamanı gelmiş hatta geçmiş durumdadır. Özell ikle geri kalmış ülkelerde diploma yetkil i mühendislik hizmetlerin ülkeye katkısı i le ilerlemekte olan ülkelerde zorunlu görülen profesyonel mühendisl i k hizmetlerinin uzmanlıkları çok iyi değerlendiri lmel idi r. Artık uzmanlık, mühendislik hizmet alanlarında da ihtisaslaşmış; yatırımcı, imalatçı, tasarımcı, müteahhit, mümessillik işlerinde, akademisyen ve yönetici hizmet alanlarında hizmet kalitesini belirleyen gruplaşma, sınıflanma durumuna gelmiştir. Günümüzde mimar, endüstri, peyzaj, kimya, ziraat makina, gemi makina, bio-kimya, sağlık mühendislerinin, teknisyen ve teknikerleri n yapı teknolojisinde belirli eğiti m ve uygulamada kazandıkları tecrübe sonucu tesisat sektöründe hizmet vermeleri ve belirli konularda uzman olmaları normal karşılanmakta, ancak sınırlı sorumluluk altında hizmet vermektedirler. Nitekim yapı teknolojisi mühendisliği, yangın, güvenlik, sağlık, hijyen vb. mühendislik alanları bu gereksinimin sonucu doğmuştur. Ayrıca akustik, hastane mühendisliği, gıda, peyzaj, alt yapı, iç dekorasyon gibi alanlarda mesleki kökeni makina mühendisi olan bir çok uzman meslektaşımız hizmet vermekte, bu hizmette diploma yetkisi ötesinde profesyonellik aranmaktadır. Ülkemizde, tesisat mühendisliği hizmetleri cumhuriyet döneminde ele alınmış, 1940'11 yıllara kadar bu hizmet inşaat mühendisleri, mimarlar ve yabancı uzmanlar tarafından yürütülmüştür. Özel ve önemli binalardışında yapılarımızın ısıtma sistemlerine dönüşümü 1950'l i yıllarda başladığından, ülkemize 1960 yılına kadar hizmet 11Sıhhi Tesisatçı11 veya ''Fenni Tesisatçı11 ünvanları ile tanımlanmış, konuda tecrübeli tekniker, teknisyen ve ustalar tarafından hizmet verilmiştir. Zamanla bu tür teknik elemanların tecrübe ve deneyimlerine rağmen tekni k ve bil i msel yönden yetersizlikleri nedeniyle yasalarla sınırlamalar getirilmiş, hizmet odalarının denetiminde mühendislik diploma yetkileri i le yürütülerek, tesisat mühendisli ği hizmetinde günümüzde erişilen gelişim sağlanmıştır. Bugün ise sektördeki gelişim, hizmetin artık diploma yetkisi, ara mühendislik ve çok yönlü mühendislik uygulamaları ile yürümeyeceği anlaşılmış, uzmanlık ve sorumluluk gerekti ren, özellikle büyük ve öneml i yapılarda; ekonomik, sağlıklı, kullanılabilir yaşanabilirlik ilkelerine uygun üretim zorunlu olmuştur. Bu uygulamanın ülkemizde gecikmesi ve yapı teknolojisi kurallarının, yapı kodlarının yürürlüğe konulamaması mevcut mevzuatımızın değişmemiş olmasından, ayrıca inşaat sektöründe genelde yapıların sıhhi tesisat, ısıtma ve doğal gaz proje ağırlıklı kabul edilmesi nden kaynaklandığı görül"ür. Gerçekte, yönetmelik ve şartnamelerimiz doğrultusunda standart yapılarda geçerli kalorifer, sıhhi tesisat ve özellikle doğal gaz ruhsat projeleri, tasarım ve uygulaması kolay, basit, enerji _ tasarrufundan, yapı teknolojisi kurallarından, zorunlu sağlık ve güvenl i k koşullarından yoksun standart hizmetlerdi r. Bu nedenle yaklaşık 40.000 maki na mühendisinin hemen hemen yarısı bu alanda sürekli veya zaman zaman hizmet vermekte; geçi mleri ni sağlamaktadır. Ancak bu mühendislerin bir bölümü hizmette sorumluluk almamakta, buna karşın önemli büyük yapıların ihtisası gerektiren HVAC, enerji, otomasyon ve özel tesisat projelerini yaparak, yetersiz ve güvensiz hizmet vermektedirler. Profesyonellikte amaç, standart bir yapıda ısıtma, sıhhi tesisat, doğal gaz projelerini yapan, geçimleri ni bu şeki lde sağlayan mühendislik hizmetlerini sınırlamak olmayıp, yapı kodları ile onlara sorumluluk getirmek, yerel yönetim ve oda denetiminde (onları) tecil etmek, vize formalitelerinden arındırıp, oda denetimini, kontrol ve garantisini tescil belge ve ücretleri ile sağlamak, odalar ile yerel yönetimleri ortak denetim ve kontrolda hizmet verdirmek olmalıdır. Ülke çapında önemli, büyük önemli yapı projeleri ise, yatırımcı kuruluş hangi kesim olursa olsun, hizmet profesyonel, uzman, sorumlu ihtisas grupları tarafından yapılmalı, müşavirlik hizmetlerini de içermelidir. Bu tarzda yapılacak proje hizmetlerinin gene oda ve yerel yönetim kontrolundan geçmesinin, tescil belgesinin aranmasının hiç bir mahzuru olmamaktadır. Esasen profesyonellerde ister yerli, ister yabancı olsun, oda ve yerel yönetim şartları i le imar yasalarına uymak zorundadır. Ancak bu tür projelerde uluslararası kurallara uygun uzman sorumluluğu müşavir denetimi, yapabilirlik __________________ TESİSATDERGİSİ SAYI29 __________________ ";;1 EYLÜL-EKİM'97
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=