hizmetler ve ürettiği projelerin niteliğini belgeleyen, belgeler esas alınarak yetkili komite denetim ve değerlendirmesi ile verilebilir. Profesyonellik belgesi her üç senede belirlenecek bir düzen içinde yenilenir. Bu süreç maksimum 15 yıl devanı eder; 15 yıllık profesyonellik ünvanı hayat boyu meslekte profesyonel mühendis ünvanını taşırlar. İleri ülkelerde bu uygulamanın ilk başlangıcında oda ve meslek kuruluşlarına kayıtlı ve tescilli bütün mühendislerde, bağlı olduğu kuruluşun veya sigortanın garantisinde profesyonel ünvanı verilmiş, ilk üç yıl süresinde kullanılan bu yetki üç yıl sonunda belirli bir prosedür içinde değerlendirilip, yasallaşmıştır. Her mühendislik hizmetinde teknik sorumluluk esastır. Bazı hizmetlerde diploma yetkisi yetersizdir. Bu nedenle özel ihtisas alanlarında sorumluluk ve yükümlülükleri sınırlı kalmak üzere profesyonel mühendislik hizmeti aranır. Profesyonel mühendislik hizmeti üretiminde, etki ve katkıları olan uzmanlık, müşavirlik, kontrol hizmetlerinde zorunlu müteselsil mesuliyet gerekir. Profesyonel hizmet yürürlükteki yasa, yönetmelik, şartname ve nizamnamelere uygun tarzda yapılır, ancak bu kaynaklar bilim ve tekniğe aykırı olamaz. Yönetmelik, kararname, şartname ve nizamnamelerin bilim ve tekniğe aykırı olması halinde esas olan meslek yasalarına dayalı teknik kurallardır. Ayrıca yukarıda bahsedilen dökümanların tasarım ve teknolojik gelişimi önlememesi, tekniğe aykırı kurallar koymaması, takdiri usuller vazetmemesi esastır. Bu hallerde uluslararası mühendislik uygulama standartları ve yöntemleri geçerlidir. Mühendislik hizmetlerinde zorunlu standartlar, imar, çevre, sağlık, güvenlik, hijyenik şartlar, test ve kontrol kuralları; yasa anlamında olup, hizmette uyulması mecburi kurallardır. Hiçbir bireysel yaklaşım ve tasarını konsepti ile kaldırılamaz, değiştirilemez; ancak kuralların bilim ve teknoloji ile paralel gelişimi zorunludur. Profesyonel tasarım, uygulama, denetim, kontrolluk, işletmeye alma, test, kontrol hizmetlerinde yapabilirlik "Liability Ensurance" sigortası aranır. Sigorta uygulaması olmayan ülkelerde geçici bir dönem için, bu güvence oda ve mesleki kuruluşlarca verilir. Kamu, yerel yönetim ve özel kesim kuruluşlarında çalışan profesyonel mühendislik hizmetlerinin güvencesi ise kendi kuruluşları tarafından sağlanır. Ayrıca kurumsallaşmada profesyonel mühendislik uygulamaları için mesleğin kendine has "etik" temel ve ahlaki kuralları geçerlidir. Bunlar aşağıda açıklanmıştır. Bir profesyonel mühendis, topluma, iş verenine, müşterilerine, meslektaşlarına ve kendine karşı aşağıdaki kurallara uygun tarzda davranmalıdır: a. Meslektaşlarına, işverene, müşterilerine, üstlerine ve çalışanlarına genel kurallara yasalara uygun şekilde hizmet vermelidir. b. Toplumun gereksinimlerine, sağlık, güvenlik, konfor ve refahına uygun hizmet vermelidir. c. Kişisel şerefi ve profesyonellik dürüstlüğünün ana ilkelerine kayıtsız şartsız uymalıdır. Topluma Olan Görevleri İçinde Profesyonel Mühendis a. Halkın refahını yükseltici görevlere yönelmelidir. b. Tecrübe ve bilgi birikimini abartmadan, topluma yararlı olmayı amaçlamalıdır. c. İstek ve veriler açıklık kazanmamış hizmetlerde, yorum ve önerilerden kaçınmalıdır. d. Bilim ve tekniğe, kanıtlanmamış deneyimlere dayalı uygulamalarda hakemlik ve müşavirlik hizmetleri açık, dürüst ve toplum çıkarlarına uygun olmalıdır. e. Sorumluluk ve yükümlülüklerini eksiksiz taşımalıdır. Hizmette, halkın, refah ve güveni esas alınmalıdır. f. Yasalara, standartlara, yürürlükteki kurallara, çevre ve sağlık düzenlemelerine kayıtsız şartsız uymalıdır. g. Proje ve raporların bütün mühendislik sorumlulukları taşınarak kontrolluk hizmetlerinde uygulamaların projeye göre yapılması sağlanmalıdır. İşverene Olan Görevler İçinde Profesyonel Mühendis a. Hizmette işveren temsilcisi veya yetkili gibi yatırımcı çıkarlarını korumalı ve gizliliğe riayet etmelidir. b. Mühendislik kararları uygulamalarında bilim ve teknikten sapma olduğu takdirde, durumu işverene açıklamalı, sonucu raporlama bildirmelidir. c. Malzeme temin ve alınmalarında teknik hizmet vermelidir. d. Yatırımda işverene ihtisas sınırlarında danışmanlık vermelidir. e. Danışmanlık, müşavirlik ve kontrolluk yaptığı işlerde hiç bir şekilde yapımcı, malzeme temin ve satış, pazarlama firmaları ile ticari ilişki kurmamalıdır. Bağımsız Hizmette İşverene Karşı Profesyonel Mühendis a. Mesleki konularda ön yargı ile değerlendirilecek her konuya detaylı açıklık getirmelidir. b. Eğer bir kuruluşta asil görevli hizmet veriyorsa, müsaadeli olarak profesyonel hizmetin müşterisine durumu yazılı açıklamak zorundadır. c. Bağımsız hizmetlerde, yasalara ve kurallara uymak zorundadır. ---- - --···-·· TESİSATDERGİSİ SAYl29 _________________ � EYLÜL-EKİM'97
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=