7 .25 Eski Pürüzlü Çelik Borular İçin Boruların içinin çok pürüzlü olması durumunda, gerçek basınç kaybı sadece deneylerle saptanabilir. Nominal çaptan sapmaların, basınç kayıpları üstünde önemli bir etkisi vardır, örneğin gerçek bir delik çapı nominal çapın 0,95'i kadar olursa (yani önemsiz bir çap azalması) basınç kayıpları Hv kaybı 1.3 kat artar. Yeni plastik borunun Hv değeri Şekil 2'de gösterilen değerlere eşittir. Şekil 2'nin nasıl kullanıldığını gösteren bir örnek: Debiyi Q=140 m3/h varsayalım ve yeni dökme demir bir boru kullanıyor olalım (iç çapı 0=150 mm), basınç kayıplarını Hv "" 3.25 m/100 m olarak görürüz, akış hızını dav "" 2.2 m/s. 2. Plastik Borularda Basma Yük. Kaybı Hv Plastik borularda basınç kaybı H v, K PVC ve Polythene "sert" ve "yumuşak" (çekme) plastik boruların basınç kayıpları yaklaşık eşittir. Hv,K.'nın pratik olarak hesaplanması için; dökme demir borulardaki basınç kaybı (H,c)'na (Şekil 2) denk gelen değer, Şekil 3'deki akış hızına bağlı düzeltme faktörü ile (µ) çarpılmalıdır. Bu yolla elde edilen değer 1 0 °C'de su için geçerlidir. Eğer su sıcakl ığı 10 °C'den büyük ise bulunan değer sıcaklık faktörü <p ( Şekil 4) ile çarpılmalıdır. Yani H v,K.= HvG . µ .<p sembolleri;H vK Plastik borulardaki basınç kayıpları H vG Dökme demirdeki basınç kayıpları (Şekil 2'den) µ Düzeltme faktörü (Şekil 3'den) <p Sıcaklık faktörü (Şekil 4'clen) 1 .o �-T""--r�....-.""T'T..-.........--.--.--.-, 1---4-·--1-- L-1- 0.9 �-+--+-+-4-l--++-4----+---+---ı--t-i :s. f---� ··- -- - � ·+1--- _.,._ - - - ·- � O 8 ı-.L......J ,...,._--lı._ı_.1-1-1+--------ı---+--+--, ; • --+---1--1 "ı,.,� � ·· - ►- �- _ , _ _ ı o. 7 1-+-l-+++-+-++--+�:--+·--- -i r-----.. . ·------- - f.-� " O. 6 1.-..L...J�.ı.....ı....ı...u....___.___.___.__........_.l 0.2 0.5 1.0 2 mis 5 Akış hızı V Şekil 3. 20°( Sıcaklığ ında Dökme Demir Basınç Kayıplarının, 10°C'de Plastik Borudaki Kayıba Dönüştürecek µ Düzeltme Faktörü (Ak ışkan Hızı v'ye Göre Çizilmiştir). 1.1 -���.--.--,--,--,-,--,-, l--l--i--l-.+-+-11-1- ı----- r;;.· •-1- - - r\ --1-ı.-.. -f--- __.,___ - - ı-1\_-- ---1-1--1 -1---� --- ,, . 1.0 • - • - �ı-c ... . - ı- ı ..=�-'- _b,�... -ı-ı--t-f-1 � ..... --'-'-· -'-""r,;, --'--__,_.._. "°' 0.9 , ! ~ _,_-- --,_,_ __r:::,.lo::;;·-..... V) t-1-- -l--+--1----��-- r- ~� __,_.. -ı.._........... .._,_, _ ,_ -L.._ --·- r.-•. 1--1--1--1-1--- � O.S OL-J . -1-...12.1-0 -'-.L-....L4.._0_, _ _"C. .._. _ , 6� Sıcaklık l Şekil 4. 0-60°( Arası Su Sıcaklığında Plastik Borulardaki Kay ıbın Hesabında Kullaııılacak Sıcaklık Faktörü. (qı) Atık ve ham sular için bu değerler %20 ile 30 artı rı imal ıcl ı r. 3. Düz Borularda Viskoz Sıvı lar İçin Basma Yük. Kayıpları Hv Pratik olarak, viskoz sıvıların (Fi) basınç kayıpları, şekil 2'clen bulunan soğuk su (W) için (20 °C, v = 10·6 m2/s) basınç kaybı ve şekil S'in yardımı ile bulunabilir. Şöyle ki; H AF, .Hvw vFı=-x--· w Viskozite değerleri için VİSKOZİTE bölümüne bakınız ooıo o.on D.OlO o.on 0.0lıO 0.0" 0,050 0.05' .. 10·• � -� , .. 'f ,, ... m¼ Şekil 5. Düz Borulardaki Viskoz Sıvılar İçin Direnç Katsayısı A ____ TESİSAT DERGİSİ SAYI 29___ ;;-ı EYLÜL-EKİM'97
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=