Tesisat Dergisi 29. Sayı (Eylül-Ekim 1997)

104 • T e o r ı Eşit sürtünme metodunda, kanal ı n her birim uzunluğundaki sabit sürtünme kaybı nı göz önüne alarak kanal boyutlandı rı lmaktadı r. Bir sürtünme tablosu kullanılarak, eşit sürtünme metoduyla boyutlandırma son derece kolaydır. Örneğin, her 100 ft (2 Pa/m)'de, 0.10 in.ss'lik bir sürtünme değeri varsa, gerekli kanal boyutları, sürtünme tablosundan belirlenebilir. Bu sürtünme değeri için, tipik kanal boyutları; 200 dm (100 Us'de 160 ınm)'de çap 8 in., 500 dm (200 L/s'de 200 nım)'de çap 1 O in., 1 000 dm (500 L/s'de 315 ınnı)'de çap 14 in., 2000 dm (1000 L/s'de 400 mm)'de çap 18 in., 5000 dm (2000 L/s'de 500 ınm)'de çap 26 in., 10000 dm (5000 L/s'de 700 nım)'de çap 32 in. olmaktadır. Kanal sisteminin planı simetrik ise, eşit sürtünme metodu, sabit hız veya hız düşümü metodunun her ikisine göre daha dengeli bir sistem yaratabilir [8]. Bununla birlikte aynı sürtünme değeri için kı sa çal ı şmal ar, uzun çal ışmalardan daha düşük bası ncı gerektirecektir. Aynı zamanda dirsek gibi unsurların ve donatmın seçimi bir bölümün basınç kayıplarını oldukça etkilerve sistem, kanalın çalışına boyu görece sabit olsa bile, dengede olmayabilir. Sonuçta, tüm bu tasanın ınetodları sonsuz sayıda çözüm içermektedir. İlk yatının ve çalışına maliyetleri, tasanın parametrelerine dahil olmadığı için mümkün olan en iyi hız veya en iyi sürtünme değeri seçilmelidir. Statik yeniden kazanım metodu, anlatılan diğer kanal tasarım metodlarından daha karmaşıktır. Bu metodun arkasındaki varsayı m, dengelenmiş sistemlerin tasarlanması dı r. Dengelenmiş sistemlerin önemi, hava akışını daha uygun dağıtmasından ve TAB elemanlarına yeterli çalışma alanı sağlamasından kaynaklanır. Temel bir tesisi oluşturmada, verilen bir çal ışma basıncı için, dengelenmiş sistemlerin maliyeti, genellikle, daha düşük olacaktır [9]. Bununla beraber, statik yeniden kazanı nı metodu, diğer tasarı nı metodlarından daha düşük bir işletim masrafı na sebep olmayacaktı r veya yeniden kazanı mdan dolayı enerji yoktan yaratılmayacaktı r. Statik yeniden kazanı m metodunun başlatılması için fandaki başlangıç koşulları (başl angı ç hızı ve başl angı ç kanal boyutu gibi) seçildiğinden dolayı, sunulan diğer metodlar gibi bu da çok sayı da çözüm içerir. En iyi statik yeniden kazanı m tasarı ml arı ndan birisi; sistemin topl am maliyetini minimize edendir (birinci maliyet artı bakı m ve işletim giderlerinin toplamı) [9]. Statik yeniden kazanı m kanal tasarı mının temeli, bir kanal ı n çal ışması nın boyutlandı rı lmasıdı r, böylece statik bası ncın artması, yeniden kazanı m nedeniyle, her kolda hızdaki düşmeye veya bölüm sonundaki toplam basınç düşümüne göre tasarlanır. 5 nolu eşitlik yeniden düzenlendiğinde, ôP.,,ı-2 = ÖPı,J-2 -öpv,J-2 = Ü (13) olması istenir. Eşitlik 1 3 'e göre, 1 'deki statik bası nç, 2'deki statik basınca eşit olmal ıdır ve böylece bir sistemin dengesi gösterilir. Uç noktalardaki kayı pl ar, -sistem ölçülendirildikten veya son bölümler fevkalade büyük boyutl ara sahip ol abildikten sonraya kadar, bu hesaplamaların içinde yer almaz. Uçlardaki bası nç düşümleri, kanal kayıpları na basitçe ilave edilir. Eşitlik 13 çözülerek boyutlar hesaplanı r. Burada eşitlik 1 0'dan, toplam basınç kaybı için atama yapı larak, ÖJJ f ,1-2 + (I, C )Pv -ÖJ v,J-2 = Ü (14) elde edilir. Sürtünme kaybı ve dinamik kayıplar, hızın fonksiyonu (veya hız basıncının) oldukları ndan, eşitlik 14 iteratif olarak çözülmelidir. Eğer eşitlik 1 4 isteniyorsa; hesaplamadan önce akış boyunca bir boyut seçmemiz gerekmektedir. Çapl arı n sı nı rsı z sayı da olması uygulamada pratik olmadığı ndan dol ayı boyutl ar, standart üretilebilir kanal boyutları kullanılarak, statik basınçda yeniden kazanım meydana gelinceye kadar değiştirilir. Eşitlik 14'ün sağ tarafı veya llp, 1 _ 2 negatiftir veya sıfıra çok yakındır. Statik yeniden kazanım tasarım yöntemine başlamak için, başlangıç bölümü ölçülendirilmelidir. Bu, sistemin istediğimiz çal ışına koşulları altındaki maksimum hızının hesaplanması ve ilk bölümün bu hıza göre boyutlandırılması, boyut sı nırları nın belirlenmesiyle, ilk bölümün mümkün olabilecek en büyük ölçülerde olması veya tecrübelerden hareketle diğer bazı yolları n izlenmesi gibi yöntemlerle yapı labilir. Sonuçta kanal bölümleri, eşitlik 14 kullanılarak tasarlanır. Dizaynı yapılan bölümlerde, genellikle halihazırdaki en verimli donatı kullanı l ır, böylece dizayn edilen kısım, mümkün olabilen en düşük çalışma basıncında ve verilen başlangıç bölümü boyutuna göre en düşük boyutlarda olacaktır. Şekil 3'de, verilen tasarı mı n nasıl çal ıştığını irdeleyelim: Başlangıç bölümündeki çapı 16 in. (400 mm) kabul ederiz ve sistemin geri kalanını yeniden tasarlarız. B ve C bölümlerinin dizaynı nda, kana! ve birleşmede en verimli olanı seçmeyi isteriz. ASHRAE verilerinde 90°'lik b i rleşıne ler karşı ! aştı rı ld ı ğı nda; SD5-1 2'yi hesapladığı mızda, diğer kola girişi 45°'lik bir açıyla vermek en verimli olanlardan biriydi. Aynı zamanda bölüm C'de, daha verimli 5-kademeli r/0 = 1.5 dirsek CD3-9, diğerlerinin yerine yerleştirilir. B ve C bölümlerinin boyutlandırılması na, 16 in. (400 mm)'lik kanal çapıyla başlarız. Bu değer üsttekiyle aynıdır.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=