Tesisat Dergisi 288. Sayı (Aralık 2019)

Tesisat / Aralık 2019 71 tesisat.com.tr Su İçinde Bulunan “Cl¯” İyonunun Paslanmaz Malzemeye Tesiri: Paslanmaz çelik malzeme ile imal edilmiş boru, ısı eşanjörü ve pompa, içinden geçen suda bulunan “Cl¯” iyonu sebebi ile korozyona uğrar. Sudaki “Cl¯” iyonu miktarı, suyun pH derecesi, suyun sıcaklığı ve basıncı paslanmaz çeliğin korozyonunu etkiler. Paslanmaz çelik imalatçılarının “Klorür Korozyonu” ile ilgili çizelgelerinden suyun özelliklerine göre hangi paslanmaz çelik modelinin korozyona daha dayanıklı olduğunu gösteren bilgiler elde edilebilir. Yazımızdaki çizelgeden şu örneği görebiliriz: Paslanmaz çelik malzeme ile imal edilmiş bir tesisattan, içinde 400 ppm “Cl¯” iyonu olan suyun geçtiği varsayımı ile çizelgeye baktığımızda, su sıcaklığı 30°C’yi aşmıyorsa SS304 metal kullanılabilir; su sıcaklığı 30°C – 80°C arasında olursa SS316 metal daha uygundur; daha yüksek sıcaklıklarda çalışan bir plakalı ısı eşanjörünün metali ise AISI 904 olmalıdır. Bu suyun pH derecesi de klorür korozyonunu etki- lediği için, pH açısından da araştırma yapmakta yarar vardır. Klorür Korozyonuna Karşı Paslanmaz Çelik Nasıl Korunur: A. Kaynak Tekniğinin Önemi: Pas- lanmaz çelik birkaç ayrı madenden oluşan bir metal alaşımıdır. Paslan- maz çelik metallerle, kaynak tekniği ile yapılan bir imalatta, örneğin bir boru sistemi yapımında, metalin kaynak noktalarında metalürjik değişim olur ve kaynak yerleri paslanmaya daha elve- rişli hale gelir. Kısa süreli asit temizliği ile kontrollü aşındırma yapılarak pas- lanmaz çeliğin kararan kaynak bölgeleri “görsel olarak” temizlense dahi, kay- nak bölgelerindeki metalürjik bozulma devam eder ve bu bölgeler paslanabilir. Asit temizliği kısa süreli olmalı ve bu temizlik sonrası metal yüzey bol su ile durulanmalıdır, aksi durumda asit etkisi ile paslanmaz çelik korozyona uğrar. Ayrıca, uzun ömürlü bir boru tesi- satı için boruların kaynağı sırasında boru içine “Argon” gazı basılması öne- rilir. Kaynak yapımı sırasında boru içine Argon gazı verilmezse, metalin kaynağı dıştan iyi görünse bile boru içinde tam kaynamayan çatlak bölgeler kalır ve bu noktalar kolayca korozyona uğrar. sanayi işletmesi bir şekilde NaCl (tuz), HCl (Hidroklorik asit), NaOCl (Sodyum hipoklorit – Klor) kullanıyor olabilir ve işletmeci bu maddeleri paslanmaz çelik ile imal edilmiş ekipmanlara yakın bir yerde barındırıyorsa, havada uçuşan ve “Cl¯” iyonu içeren gaz veya maddeler çevredeki paslanmaz çeliği kesinlikle paslandırır. Resim 1’de görüldüğü gibi, paslanmaz çelik ile imal edilmiş kartuş filtre kabı, ortamdaki “Cl¯” iyonu içeren maddeler ile paslanmıştır. İşletmelerde bu resimdekine benzer, ortam havasın- daki “Cl¯” iyonu ile paslanmış birçok malzeme görmek mümkündür. Rutubetli ortamlarda, yatay duran paslanmaz çelik borularda, havadaki su buharı yoğunlaşarak “Su Damlası” oluş- turur ve aynı ortam havası içinde “Cl¯” iyonlu madde varsa, bu iyon su damla- cıkları ile birleşip yatay boru üzerinde “HCl” asidi oluşturur ve bu asit zaten paslanmaz çeliğin en önemli düşmanla- rından biridir. Böyle durumlarda, Resim 2 ve Resim 3’deki gibi boru korozyonları ve delinmelere rastlanır. Resim 2. Paslanmaz Boruda Klorür Korozyonu Resim 3 . Paslanmaz Borunun Delinmesi Paslanmaz Çeliğin Klorür Dayanımı Çizelgesi