Tesisat Dergisi 286. Sayı (Ekim 2019)

102 Tesisat / Ekim 2019 tesisat.com.tr T.O. Cihazında mikrobiyolojik üreme: T.O. membranlarının düşman- larından biri de membranlarda mik- ro-biyolojik üremedir. Membranlar üzerinde bakteri ürer ve membranların su geçirmesini engeller. Bu problemi genelde ham su ile gelen bakteriler yaratır. Uzun süre çalıştırılmayan T.O. cihazlarının da bakteri üretmesi genel bir sorundur. Bu sebeple işletmenin su ihtiyacı olmasa dahi, T.O. cihazının her gün muhakkak bir saat kadar çalıştırıl- ması önerilir. Ülkemizde 6-7 gün süren bayram tatilleri yapıldığını hatırlayalım. Bu sürelerde T.O. cihazı her gün bir saat kadar çalışırsa bakteri üremesi sorunu en az iner. Kimyasal Eksikliği: T.O. sisteminin tasarımına göre, cihaz çalıştığı zaman sürekli olarak birkaç kimyasal ham suya verilir. Ancak, kimyasal bidonlarının sık kontrol edilmemesi sonucu veya yan- lış kimyasal konması, kimyasalın su ile karıştırma oranında yanlışlık yapılması veya dozaj pompasının hava yapmış olması sonucunda T.O. sistemine kim- yasallar verilemez. Sonuçta T.O. memb- ranları zarar görür, gereksiz yere işletme durur ve T.O. membranlarına kimyasal yıkama yapmak gerekir. Ancak, zarar görmüş T.O. mambranları kimyasal yıka- maya rağmen ilk haline dönmeyebilir, membranlar kalıcı bir zarar görmüş olabilir. T.O. Atıksu Vanasının Kapatılması: T.O. işleticisi işini başka bir görevliye devrettiğinde, T.O. işletimi eğitimi alma- mış kişi T.O. cihazının çalışırken normal olarak attığı atıksuyun miktarından rahatsız olur. Eğitimsiz kişi, iyi niyet ile “Aman su israfı oluyor” düşüncesine girer kimseye danışmadan atıksu vana- sını kısar, hatta vanayı tamamen kapatır. Sonuç korkunç olur: T.O. membranları kimyasal temizlik yapılamayacak kadar tıkanır ve yeni membran satın almak mecburiyeti doğar. T.O. Ana Giriş Vanasının Bozul- ması: Cihazın besi suyu girişinde bulunan otomatik kontrol vanası cihaz durduğunda su girişini tamamen kapar. Böylece, basınçlı şebeke suyu T.O.’nun duruş zamanında T.O. membranlarından geçemez. Ana giriş vanasının otomas- yonu bozulduğunda, T.O.’nun duruş anında dahi membranlardan ham su geçer ve T.O. durmuş olduğu için antis- kalant dozaj pompası çalışmadığından, T.O. membranlarında kireçlenme olur ve membranlar tıkanır. T.O. Sisteminin Tasarım Dışı Farklı Bir Ham Su ile Beslenmesi: T.O. sistemi ve özellikle T.O.’nun ön şartlandırması belli bir ham su kalitesine göre tasar- lanır. T.O. sistemi kurulduktan sonra işletmeci bu sistemi başka bir ham su ile beslediğinde T.O. membranlarının tıkanma riski vardır. Örneğin, T.O. ciha- zının şehir şebeke suyuna göre tasar- landığını varsayalım: Bu şehir suyunda yüksek sertlik vardır; ancak sudaki sili- kat değeri çok düşüktür. Daha sonra işletmeci şehir suyu yerine T.O. sistemini kuyu suyu ile besler, hatta suyu önce reçineli yumuşatma cihazından geçi- rerek sertliğini de giderdiği için yüreği rahattır. Oysa kuyu suyunda yüksek miktarda silikat (SiO2) bulunmaktadır ve kısa süre sonra T.O. mambranları “Silikat Taşı” ile tamamen tıkanır. Çünkü yüksek silikat içeren sular için kullanılan antiskalant kimyasalı farklıdır. Böyle kötü bir senaryo yaşanmaması için, T.O. besi suyunun birkaç ay aralıklarla analizinin yapılmasını öneririz. T.O. sis- temi sürekli olarak ayni su kaynağından beslense dahi, yılın 12 ayı içinde ham su kalitesinin değişme riski vardır. T.O. Membranlarının Yüksek Basınç Farkı ile Çalıştırılması: Bazı şartlarda T.O. membranları kısmen tıkandığında dahi ürettiği suyun kalitesi iyi olur; ancak su debisi azalır. T.O. pompası büyük seçilmişse ve pompa çıkışındaki vana ilk çalıştırmada kısılmışsa, işletici pompa çıkış vanasını açarak membran- ların daha yüksek basınçta çalışmasına müsaade eder. Böylece işletici arzu ettiği su debisine ulaşmış olur, ancak membranlar üzerindeki basınç farkının ( ∆ p) çok yükseldiğine dikkat etmez veya önemsemez. Klasik membranla- rın imalat tasarımına göre, bir metre uzunluğunda bir membran için “ ∆ p” değerinin en çok 0,7 bar olması iste- nir. Bu değer ( ∆ p) yükseldiğinde T.O. membranları kısa zamanda deforme olur, membranlarda çatlaklar meydana gelir ve bir anda T.O. yüksek iletkenlikte su üretmeye başlar. Böyle bir sorun ile karşılaşmamak için, T.O. cihazı üzerin- Membran İçinde Biyolojik Üreme Kireçlenmiş Membran MAKALE