Tesisat Dergisi 284. Sayı (Ağustos 2019)

tesisat.com.tr 48 Tesisat / Ağustos 2019 miktarı da önemlidir. Çok fazla ve özel- likle çok az soğutucu akışkan, verimi düşürebilir. Kılcal boruların veya ori- fis levhaların kullanıldığı durumlarda, soğutucu miktarı kapasite ve verimlilik için kritiktir. Eğer bir kılcal boru hasar görürse veya kısmen tıkanırsa, sistemi doğru şekilde kontrol etmez ve verim düşer. Elektronik genleşme valfleri, değişken hızlı, çok kademeli kompre- sörler, EC fanlar gibi tercihler, soğutma sisteminin enerji verimliliğini, yani sis- tem performans katsayısını artıracaktır. İç ünite evaporatörü seçiminin sis- tem tasarımında önemi çok büyüktür. Hatta iç üniteyi doğru seçmezseniz; sistemdeki diğer kısımların doğru seçil- mesi, sistemin doğru çalışması ve başa- rıya ulaşması açısından bir şey ifade etmez. İç ünite işletme maliyetini ve ürünün kalitesini direkt etkiler. İçerideki ürünün ihtiyacına göre doğru seçimler ile oda içinde rutubet değerini isteni- len sıcaklıkta, %65 ile %92 aralığında oluşturabiliriz. Yanlış seçilen bir evapo- ratör ile bir et tesisinde veya bir elma muhafaza tesisinde nem gerektiren durumda, rutubet tersi istikamette çalı- şıyorsa ürünlerde tonaj kaybı, kuruma, sertleşme gibi ürünün kalitesini düşü- recek durumlar ile karşılaşılabilir. Tam tersi; çikolata, hurma tozu gibi ürün- lerde yine yanlış seçilen evaporatör ile fazla enerji harcanarak, rutubet %60-65 olması gerekirken, %90’larda çalışır ise yine boşa harcanmış bir enerji ile gıda güvenliği ve kalitesini olumsuz etkile- yecek sonuçlar doğurabilir. İç ünitenin seçimi elektrik sarfi- yatı açısından da önemlidir. Evapora- tör seçiminde fan seçimi, fan üfleme mesafesi oda sirkülasyonuyla ve ürün dizilimi ile harmanlanarak seçilmeli. Hava hızı, ürün özelliği ve oda şartlarına göre belirlenmeli. Gereksiz hava hızları bazen ürün kalitesini olumsuz etkileye- bilir ve gereksiz elektrik sarfiyatı oluş- turur. Evaporatörde elektrik sarfiyatını etkileyen diğer önemli nokta da defrost durumunda kullanılan rezistanslardır. Defrost, oda kullanımı ve ürün ihtiya- cına göre ayarlanmalıdır. Gereksiz ve hesapsızca yapılan defrost ayarları sistemde ciddi elektrik sarfiyatlarına neden olabilir. Rezistans yükü yüksek olan tesislerde, sıcak sulu veya sıcak gaz ile defrost uygulamasına geçil- mesi, elektrik sarfiyatını düşürmekte- dir. Bu uygulama (ısı geri kazanımı) aynı şekilde kondanser bağlantısında da sıcak gaz ile sistemde kullanılacak sıvı akışkanların çarpışması sureti ile açığa çıkacak ısı enerjisini kullanarak da yapılır. Elde edilen sıcak su, ısının geri kazanımı ile elde edilmiş olup, eşdeğer enerji miktarı olarak elektrikten tasarruf sağlanmaktadır. İşletme sürecinde de periyodik bakım, sistemin enerji verimliliğini etki- leyen önemli bir parametredir. Özellikle kondanser temizliği sistemin kondan- zasyonunu direkt etkiler ve enerji sar- fiyatına ciddi etki eder. Sırası ile elekt- riksel bağlantılar, filtreler, valfler kontrol edilmelidir. Sistem basınçları ve sistem- deki yağlanma aralıklarla gözlenmelidir. Soğutma sisteminin kullanıldığı alana göre, dikkat edilmesi gereken koşullar bulunmaktadır. Örneğin buz pateni pis- tinin buz üretiminde kullanılan suyun saflığı, üretilen buzun kalitesi ve üre- timde harcanan enerji açısından kritik öneme sahiptir. İyonlar ve çözünmüş tuzlar, doğal donma noktasını düşü- rür ve suyun donması için daha fazla soğutma gerektirir. Türkiye İklimlendirme Sektörü, Enerji Verimliliğinde Hızlı Yol Alıyor Türkiye iklimlendirme sektörü, ener- jiyi verimli kullanma konusunda hızlı yol alıyor ve özellikle Avrupa normlarına adapte olma konusunda başarı sergi- liyor. İSİB (İklimlendirme İhracatçıları Birliği) verileri de bu tespiti doğruluyor. İSİB’in son verilerine göre iklimlendirme sanayi ihracatı bu yılın Mayıs ayında yüzde 16,7 artış göstermiş. 2019 yılı ihracatımızın 5 milyar USD’ı geçmesi bekleniyor, hedef 5.5 milyar USD. Ulusal ve Uluslararası Projelerimizle Sektörümüzün Gelişimine Hizmet Veriyoruz SOSİAD, Türkiye soğutma sektörü- nün enerji verimli, çevre dostu sistem- ler doğrultusunda sağlıklı ilerleyişini motive eden çalışmalar gerçekleştiri- yor. Bu doğrultuda sektörün nitelikli iş gücüne sahip olması yönünde, konunun kökenine iniyor, meslek liselerini ele alı- yor. Meslek Liseleri Memleket Meselesi şiarıyla, meslek liselerini gerek verdiği düzenli eğitimlerle gerekse uygulamalı derslerin niteliğini artıracak ekipman desteği ile mesleki eğitime katkı koyu- yor. SOSİAD, Türkiye’nin AB projeleri içinde prestijini artıracak iki önemli pro- jenin partneri. Bunlardan biri; amacı, düşük GWP’ye sahip soğutkanlar için karma öğrenme platformu oluşturmak olan ve AB Komisyonu tarafından des- teklenen Real Alternatives 4LIFE pro- jesi, diğeri ise bir UNIDO projesi olan “Düşük Küresel Isınma Potansiyeline (GWP) Sahip Soğutucu Akışkanların Teşviki için Pilot Etkinlikler ve Uygula- malar Projesi”dir. Bizim kısaca Demonstrasyon Pro- jesi dediğimiz bu proje kapsamında, üç farklı işletmede bulunan soğutma sisteminin soğutucu akışkanı, çevre dostu, enerji verimliliği yüksek alter- natif soğutucu akışkanlarla değiştiri- lecek, periyodik ölçümlerle sistemdeki iyileştirme grafiği ve sonuçları rapor- lanacak. Bu projemizin sektöre tanı- tımını, sektör için anlamlı bir günde, 26 Haziran Dünya Soğutma Günü’nde gerçekleştirdik. Bu proje, bu yılsonunda tamamlanmış olacak ve başarısı, SOSİ- AD’a yeni uluslararası projelerin kapısını açacak. n GÜNDEM