Basınç prizinde delik çapı 1 mm ve ekseni boru cidarına dik olmalı. Delik açıldıktan sonra sadece çapaklar temizlenmeli, deliğin iç kısmı herhangi bir şekilde yuvarlatılmamalı (Şekil 5). Prizler Şekil 4'deki gibi birbiriyle irtibatlandınldıktan sonra bağlantı borusu aracılığıyla manometreye bağlanmalıdırlar. Şekil 4 ıl.Mcınonıelre 'j" "Dt>9ru. Yanlış Yanlıf Yanlı[ Yanlıf Şekil 5 Basınç pirizi ile manometre arasındaki bağlantı borusunun iç çapı küçük (mesela 3 mm), boyu olabildiğince kısa, malzemesi sert olmalı ve içi tamamen sıvı ile dolu bulunmalıdır. Bu tedbirler titreşimli basınçların ortalama değerlerini az hata ile ölçebilmek içindir. Titreşimler basınç okumalarını güçleştiren boyutta olursa, bağlantı borusu üzerine simetriyi koruyacak şekilde yerleştirilecek yeterli uzunlukta kılcal boru ile bu titreşimler lineer olarak sönümlenmeli, bu iş için kesinlikle musluk, v.s. gibi kesit daraltıcı eleman kullanılmamalıdır. Manometredeki sıvı, pompanın bastığı sıvıya karışmamalı ve yoğunluğu daha büyük olmalıdır. Kılcallık olayının etkisini azaltmak için sıvı manometresinin cam tübünün iç çapı civa halinde en az 8 mm, damıtık su halinde ise en az 15 mm olmalıdır. Hazneli sıvı manometrelerinde haznenin iç dik kesit alanı cam tübünkinin 100 katı mertebesinde olmalıdır. Şu şart, hem aletin sıfırının hissedilir mertebede yer değiştirmesini azaltır, hem de böylece basınç titreşimleri yüzünden okuma zorlaşmamış olur. Manometrede damıtık su varsa cam tüpteki meniskin alt yatay teğeti, civa varsa üst yatay teğeti gözönüne alınarak okuma yapılır. Cam tüpte paralaks etkisini önlemek için manometrenin sıfır çizgisi birbirleriyle irtibatlandırılmış 2 tüple izlenir ve aynı düzeyde olup olmadıklarına bakılır. Bağlantı borusu, yoğunluğu p olan sıvı ile dolu olduğuna göre, manometrede okunan seviye farkı h, p"' ile değil {p "'-p) ile çarpılmalıdır. Yüksek basınç farklarını sıvı manometre ile ölçebilmek için (Şekil 6)' daki gibi seri hazneli tüpler ve değişik yoğunlukta birden çok sıvı kullanılabilir. (Şekil 6)'da haznelerdeki sıvının yoğunluğu p nı' iki hazne arasındaki bağlantı tübündeki sıvının yoğunluğu da Pr ise, hidrostatik denge kanununa denge kanununa göre manometrenin denklemi P1-P2 =p"'g{h'+h")-p~h'- pgh" olur. Özel hal olarak Pr=p ise o vakit, olur. Şekil 6 Büyük basınçları ölçmek üzere, uygun olan madeni manometreyi seçerken bunların skalalarının 1/3 ile 2/3'ü arasındaki basınçlar için kullanıldıkları unutulmamalıdır. Basınç titreşimleri biraz fazla ise o vakit kullanma aralığı tam skalanın 1/3 ile 1/2 arası olur. Ağırlık (pistonlu) manometre kullanırken ölçme anında pistonun kendi ekseni etrafından döndürülmesi ve böylece silindirin iç yüzeyi ile piston arasındaki sürtünmenin azaltılması gerekir. Pompanın emme ağzındaki basınç ölçülürken önemli bir noktaya dikkat etmek gerekir. Şöyle ki, pompa çarkı dönerken henüz çarka girmemiş sıvıya bir dönme hareketi yaptırır. Ön dönme adı verilen bu hareket, emme borusunun pompaya yakın kısmında akışın helikoidal bir yapı kazanmasına ve bunun sonucu olarak da cidardaki statik basıncın iç kısmındaki basınçtan daha büyük olmasına neden olur. Bu durumda da pompanın manometrik basma yüksekliği, hatalı olarak, gerçek değerinden küçük bulunur (Şekil 7). H 11 = Sabit Şekil 7 o Q ___________________ TESİSAT DERGİSİ SAYI 28 _________ _________ ~ TEMMUZ-AĞUSTOS'97 ~199,. )<-, . . ., . . . . . . . . •
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=