Tesisat Dergisi 277. Sayı (Ocak 2019)

Tesisat / Ocak 2019 71 tesisat.com.tr DOĞRU SOĞUK SU ÜRETİCİ GRUP (CHILLER) CİHAZ SEÇİMİ NASIL YAPILMALIDIR? TEKNİK S oğuk su üretici grup (Chiller) alım süreci eğer konu ile ilgili tecrübeniz yok ise epey karmaşıktır. Görüş- tüğünüz firmaların teknik bilgi yetersiz- liği, yanlış bilgilendirme vs. nedenlerden dolayı ihtiyacınız olmayan, yanlış bir ürün alabilirsiniz. Chiller alımında dikkat edil- mesi gerekenleri şu şekilde özetleyebiliriz: İHTIYAÇLARI DOĞRU TESPIT ETMEK ÖNEMLIDIR Tesisin ihtiyaç duyduğu soğutma kapasitesinin doğru tayin edilmesi ve gelecek yatırım planları dikkate alına- rak seçim yapılması önemlidir. Düşük kapasitedeki cihazlar, sistemin ihtiyacına cevap veremeyeceği için üretim kaybına ve cihazın sürekli tam yükte çalışmasına, dolayısıyla ömür kaybına sebep olacaktır. Gereğinden yüksek kapasitedeki cihazlar ise gereksiz şekilde yüksek ilk yatırımmaliyeti, yüksek enerji sarfiyatı ile cihazın gereğinden fazla şekilde dur/kalk yapması ile ömür kaybına sebep olacaktır. SOĞUTMA IHTIYACI VE DIŞ ORTAM KOŞULLARINA GÖRE ÜRÜN AILESI BELIRLENMELIDIR Prosesin soğutma ihtiyacı, günlük ve yıllık devrede olma süresi ve ciha- zın bulunduğu dış ortamın atmosferik şartları göz önüne alınarak ürün seçimi yapılmalıdır. Örneğin iklim koşulları uygun ise yıl boyunca çalışan tesislerde doğal soğutma entegreli (free cooling) ürünle- rin seçilmesi durumunda yıl içinde uzun sürelerde kompresörler devrede olmaksı- zın gerekli soğutma ihtiyacı karşılanabilir ve bu şekilde çok ciddi enerji tasarrufu sağlanır ya da uygun ortamdaki tesisler ERHAN KAKI ERBAY Soğutma Teknik Müdürü İSMAİL DAĞDAŞ ERBAY Soğutma Satış Sorumlusu için adyabatik soğutma entegreli ürünler tercih edilerek ciddi enerji tasarrufu elde edilebilir ve ilk yatırım maliyeti düşürü- lebilir. CIHAZINIZIN VERIMLILIĞI ULUSLARARASI STANDARTLARDA OLMALI Cihazın enerji verimliliği, cihaz seçimi yaparken en önemli kriterlerden biridir. Ancak bu incelemeyi yaparken, mukayese edilecek cihazların çalışma su rejimleri ile cihazların çalışacağı ortam sıcaklıklarının aynı değerde olması gerekir. Enerji verimliliği mukayesesi için bir soğutma grubunda elde edilen soğutma kapasitesinin (kW), cihazın tükettiği toplam elektrik enerjisine (kW) oranı olan EER (Energy Efficiency Ratio/ Enerji Verimlilik Oranı) değeri ile veya bir sezon boyunca elde edilen soğutma kapasitesinin (kW) aynı sezonda soğutma grubunun tükettiği toplam elektrik ener- jisine (kW) oranı olan ESEER (European Seasonal Energy Efficiency Ratio/Avrupa Mevsimsel Enerji Verimlilik Oranı) kullanı- labilir. Bu değerlerin yüksek olması, cihaz veriminin yüksek olduğu manasındadır. Tesisin çalışma durumu ve ihtiyaçları göz önüne alınmalıdır. Örneğin tesiste belli zamanlarda soğuma kapasite ihti- yacı düşüyor ise çoklu kompresörlü veya kapasite kontrollü kompresörlü cihaz seçimi yapılmalıdır. Kondenser seçimine dikkat edilme- lidir. Hava soğutmalı kondenser ve su soğutmalı kondenser avanataj / deza- vantajları iyice analiz edilmelidir. Cihazın çalışacağı ortam şartları önemli bir etkendir. Cihazın bulunduğu atmosferik ortamda, kondenser lamelle- rine zarar verebilecek kimyasallar mev- cut ise epoksi kaplı lamelli veya komple epoksi kaplamalı kondenserli gruplar tercih edilmelidir. Cihazda kullanılan evaporatörün özel- likle Shell and Tube tip olmasına dikkat edilmelidir. Plakalı tip evaporatörler, kul- lanılan su kalitesine bağlı olarak kısa süre içinde kirlenip kapasite kaybına ve daha sonra donma riski ile tüm sistemin zarar görmesine sebep olabilir. Cihazın BMS’e (Building Management System/Bina Yönetim Sistemi) bağlanabilir alt yapıda olması, uzaktan izleme ve kontrole imkân vermesine dikkat edilmelidir. Tesis ihti- yaçlarına göre uygun ise entegre hidro- nik kitli (built-in buffer tank ve pompalı) cihazların tercih edilmesi faydalıdır. Bu ürünler tesiste daha az yer kaplar ve top- lam maliyet açısından daha avantajlıdır. Cihazın ISO9001:2015 kalite siste- minin uygulayan bir üretici tarafından üretilmiş ve ürünün Makine Direktifi, Alçak Gerilim Direktifi, Elektro Manyetik Uyumluluk Direktifi ve Basınçlı Kaplar Direktifine uygunluğunun belgelendiril- miş olduğuna dikkat edilmelidir. Satış sonrası hizmetlerin detayları da bu esnada konuşulmalı; bakım detayları, maliyetleri konusunda bilgilendirilmeli- dir. n