Tesisat Dergisi 271. Sayı (Temmuz 2018)

72 Tesisat / Temmuz 2018 tesisat.com.tr Sistem seçiminde bakım da çok önemli bir faktördür. Bunu da göz önüne almak lazım. Örneğin AVM’lerde en çok kullanılan sistem water source heat pump. Ama bu doğru mudur, tartışılır. Ben globalde baktığım zaman her şeyin yatırımını ve işletmesini mal sahibi yapıyorsa water source heat pump sisteminin yanlış olduğunu düşünüyorum. Çünkü her bir soğutma makinasını dükkanlara veriyorsunuz. Mal sahibi neden bunu istiyor? Çünkü kendisi soğutma makinası satın almıyor, bu parayı dükkan sahiplerine yüklüyor. Kendisi sadece bir soğutma kulesi ise maliyeti ciddi oranda düşü- rüyor. Bu maliyet düşüklüğünden dolayı bunun amortisman sürelerine baktığınız zaman da 10-12 seneleri görüyorsunuz. Ama alışveriş merkezini bir bütün olarak düşündüğünüz zaman geri dönüşüm amorti süresi diye bir şey önemsiz kalı- yor. Örneğin water source heat pump dediğiniz zaman bu bir mini soğutma makinasıdır ve bunların bakımına baktığınız zaman merkezi fancoil sistemi ve diğerlerine nazaran çok daha pahalıya geliyor. Fakat yine mal sahibi “bunun bakımını ben yapmıyorum, zaten dükkan sahibi yapıyor” diyor ve bakım masraflarını da kiracıya yüklüyor. Ayrıca bu fizibiliteye water source heat pumpın her bir dükkan için çekilecek olan elektrik tesisatının maliyetini de düşünmek lazım. Kablolar da ucuz değil çapları kalınlaşıyor, çünkü çektiği yükler artıyor. Örneğin fancoil 100 watt çeker- ken water source heat pump 5 kilowat yük çekiyor. Bu fizibiliteleri yaparken mekanik tarafının yanı sıra elekt- rik tarafının da irdelenmesini istiyoruz ama bu pek mümkün olmuyor. Elektrik mühendisleri “sen kendi işine bak, benim işime karışma’ diyebiliyor. Halbuki burada sistem seçimini binasal düşünmek, tek mekanik olarak düşünmemek gere- kiyor. Aslında tüm bu işler bir bütünleşik tasarımdır. Yani birlikte çalışmamız gerekiyor. Maalesef Türkiye’de bütünleşik tasarım yanlış algılanıyor. Mesela otoparklarda klasik kanallı sistemle jetfanlı sistemi karşılaştır diyorlar. Ben bunu nasıl karşılaştırayım? Mekanik tasarımcı olarak sadece mekanik yönüne bakabilirim. Bun- ların tasarlanmasında çektiği elektrik enerjisini, ilk yatırımını vs. ama başka yönlerini de irdelememiz gerekiyor. Kanallı sistemle dağıtım yaptığımız zaman kanal yüksekliklerin- den dolayı otopark yüksekliklerinin de artması gerekiyor. Bu yüzden kat yüksekliği artıyor. Jetfan yaptığımız zaman kirişler arasına koyduğumuzda katları daha düşük yüksek- likte tasarlamamız mümkün. Bu neyi etkiliyor? Yapacağınız hafriyatı yani ilk yatırımda hafriyattan kazancınızı ve inşaat maliyetindeki betondan kazancınızı da göz önüne almanız gerekiyor. Ben jetfan sistemini klasik sistemle karşılaştırırken bunları da göz önüne almak zorundayım. Ama maalesef ben bunları göz önüne alamıyorum. İnşaat tarafı bana bu konuda destek vermiyor. İşte bu da bütünleşik tasarımın bir parçasıdır. Çünkü bu konuda İlk yatırımda, işletmede ciddi anlamda tasarruf var. İşletme tarafını biz zaten irdeliyoruz. Jetfanlı sistem olduğu zaman sadece kirlenen bölgenin fanları çalıştırılıp, ortam havası uzaklaştırılıyor ve homojen yayılma sağlanıyor, böyle bir avantajı var. Kanallı sistemde bütün kanalı çalıştırmak zorunda kalıyorsunuz. Dolayısıyla burada ömürden başladık, sistem seçimindeki bütünleşik tasarımın önemini vurguladık, sisteme göre yer kazancından bahsettik. İşte tüm bunlar birer karşılaştırma PROJE SİSTEM - 2: VAV SİSTEMLERİ (SU SOĞUTMALI) Sıra No. Tarif Özellik Kullanım Miktarı Malzeme Bedeli Montaj Bedeli Toplam Bedel (Adet) (Avro) (Avro) (Avro) 1 Üst Zone P.H.S. --------- --------- --------- --------- --------- 2 Üst Zone VAV Santrali 30 000 m³/h 13 21.480 480 285.480 3 Duman Tahliye Fanları --------- --------- --------- --------- --------- 4 Isı Geri Kazanımlı VAM Üniteleri --------- --------- --------- --------- --------- 5 Fan-Coil Üniteleri (4 kW) --------- --------- --------- --------- --------- 6 VAV Kutuları 1800 m³/h (ısıtıcılı) 210 495 250 156.450 7 VRF İç + Dış Üniteler --------- --------- --------- --------- --------- 8 Plaka Tipi Eşanjör ve Aksesuarları --------- --------- --------- --------- --------- 9 Soğutma Makinaları ve Aksesuarları Q= 1300 kW - Su Soğutmalı - Santrifüj 2 100.267 750 202.034 Q= 528 kW - Su Soğutmalı - Vidalı 1 47.500 600 48.100 10 Soğutma Kulesi ve Aksesuarları Q= 1625 kW - Büyük Soğutma Kulesi (Açık) 2 27.000 1.000 56.000 Q= 660 kW - Küçük Soğutma Kulesi (Açık) 1 15.700 750 16.450 11 Kazan ve Aksesuarları Q= 800 kW (Kazan + Brulör) 2 14.192 600 29.584 12 Pompalar Soğutma Makinaları Pompaları (Büyük) 5 1.035 250 6.425 Soğutma Makinaları Pompaları (Küçük) 2 994 250 2.488 Zon Pompaları 1 (Alt) 3 2.906 250 9.468 Zon Pompaları 2 (Üst) 4 1.551 250 7.204 Soğutma Kulesi Pompaları (Büyük) 5 1.537 250 8.935 Soğutma Kulesi Pompaları (Küçük) 2 1.537 250 3.574 Kazan Pompaları 3 556 150 2.118 Sistem Pompaları (Alt Zon) 2 1.874 150 4.048 Sistem Pompaları (Üst Zon) 2 922 150 2.144 13 Bacalar İç Çap 30 mm - 15 m 2 1.000 0 2.000 14 Borulama Farkı (Vanalar, fittingsler dahil)  883.275 15 Boru & Vana İzolasyon Farkı  567.461 16 Bakır Borulama ve İzolasyonu --------- --------- --------- --------- --------- 17 Hava Kanalı Farkı  337.258 18 Hava Kanalı İzolasyon Farkı 65.965 19 Otomasyon Sistemi Farkı 10.900 20 Kalorimetreler 67.123 9.490 76.613 TOPLAM GENEL TOPLAM 2.783.974 MAL SAHİBİ İLK YATIRIMI 1.805.296