Tesisat Dergisi 270. Sayı (Haziran 2018)

60 Tesisat / Haziran 2018 tesisat.com.tr GÖRÜŞ MEHMET ALİ BOZYEL MTMD Hak Talebi Komisyonu HAK TALEBI YÖNETIMI Ülkemizde Hak Talebi Yönetimi Ü lkemizde hak talebi yönetimi oldukça yeni bir kavram sayıla- bilir. Öyle ki uluslararası inşaat sektöründe yaygın olarak kullanılan “Claim management” ifadesinin otur- muş yerel bir karşılığı bile henüz yoktur. “Talep yönetimi”- “Ek hak talebi” – gibi pek çok terimle karşılaşılmasına rağmen sürecin tarafların kazandığını düşündük- leri hakların uygun bir formatla talep edilmesi ve değerlendirilmesi olarak özetlenebileceğinden hareketle “hak talebi yönetimi” tanımı, daha anlaşılır ve süreci kapsayan bir ifade olarak kabul görebilir. Ülkemizde hak talebi yönetiminin daha geç gündeme gelmesinde iş iliş- kilerimizde yazılı iletişim yerine diyalog- ların tercih edilmesi ve bu şekilde yürü- tülen ilişkinin sistematik olarak kontrol edilip yönetilmesinin güçlüğüdür. Hak Talebi Yönetiminin Temel Bileşenleri Hak talebinde bulunmak için, önce- likle talepte bulunan taraf adına, karşı tarafın tamamen ya da kısmen yüküm- lülüklerini yerine getirmemesinden kaynaklanan bir “mağduriyet”- “event” oluşmalıdır. Oluşan mağduriyetin nasıl tanımlanıp bildirileceği ve nasıl değer- lendirileceği ise tarafların aralarında imzaladıkları sözleşme ile sözleşme ekleri ve yönlendirdikleri standart, şart- name vb. belgelerde tarif edilmektedir. TAAHHÜT SÜREÇLERINDE HAK TALEBI YÖNETIMI İhale Süreci Taraflar için tüm süreç boyunca her- hangi bir mağduriyetin oluşmamasını esas alırsak, iyi bir hak talebi yönetimi öncelikle mağduriyetlerin oluşmasını engellemeye yönelik olmalıdır. Bu da en çok mağduriyet oluşma sebebini oluş- turan taahhüt sürecinin ilk aşamalarına dikkat çekmektedir. Maalesef, keşif özeti, çizimler, teknik ve idari şartnameler gibi ihale dokümanlar oluşturulurken talep- ler ve koşullar eksik veya yanlış anla- maya sebep olacak şekilde aktarılmakta, hatta çoğu zaman önceki benzer ihale dokümanlarından kopyalama yoluna gidilmektedir. Benzer şekilde teklif verenler de yayınlanan ihale doküman- larını yeterince incelememekte ve çoğu zaman talep edilen işi veya koşulları eksik ya da yanlış anlamaktadır. Yapım koşulları ve yapılacak iş ile ilgili beklen- tilerin taraflarca farklı anlaşılıp yorum- lanması ise oluşan mağduriyetlerin en temel kaynağıdır. Mağduriyetler henüz oluşmadan engellemek adına; İdare’nin tüm ihale dokümanlarını ve sonrasında gelen sorulara cevapları bek- lentileri ve koşulları tam, doğru ve net aktaran bir şekilde hazırlayıp sunması, Teklif verenlerin idarenin yayınladığı tüm ihale evraklarını dikkatlice incele- mesi, beklenti ve koşulları anladığından emin olması ile birlikte şüphe duydukları her noktanın açıklıkla sorulması, İhale sürecinde mutlaka yeterli bir soru-cevap sürecinin bulunması önem- lidir. Sözleşme Süreci İhale sürecine benzer şekilde sözleş- menin de taraflarca yeterince incelenip müzakere edilerek talep ve koşulları tam, doğru ve açık bir şekilde aktaran bir sözleşme olması da mağduriyetin henüz oluşmadan kaynağının kaldırıl- ması için gereklidir. Ayrıca, mağduriyet olduğu düşünülen konunun nasıl bildi- rileceği, nasıl değerlendirileceği ve nasıl telafi edileceğinin kural, usul ve şartları sözleşmede tanımlanmaktadır ki bu durum sözleşme sürecini taraflar için