U y g u I a m a Türkiye'de böyle komple bir hizmet verecek mekanik müteahhitin sayısı bir-ikiyi geçmez. Tesisat müteahhitlerimiz, genellikle, yaptıkları imalatve montaj işlerinde ihtisas sahibidirlerveya öyle olmalıdırlar. Fakat onlardan aynı anda proje işinde de ihtisas sahibi olunmasının istenmesi birçok mahzurlar taşır. Mesela, - Proje firmaları, nasıl olsa kendilerine bir mesuliyet kalmayacağı ve bu mesuliyetin müteahhite yıkılacağını düşünmeseler bile; böyle bir tatbikat onların mesuliyetinin, müteahhite aktarılması demektir. -Müteahhitler, kadrolarında en az proje firmaları mühendisleri kadar deneyimli proje mühendisleri bulundurmak zorunda kalırlar ki, bu da maliyeti artırıcı bir husustur. Tesisat, müteahhitlerinin çoğu ise, böyle bir kadroyu tutmak yerine, o işi minimum kadroyla nasıl yaparımın hesabı içinde olurlar. Aksi halde, aşırı rekabetin olduğu bi r piyasada şansları kalmaz. Ekonominin kaidesidir: Kötü mal iyi malı piyasadan kovar. Tesisat projecisi, komple proje ile birlikte işin metrajını, keşif özetini, teknik şartnamesini ve idari şartnamesini; diğer bir deyişle işin ihale evrakını da hazırlar. Proje bölümü son sözü: İhaleye çıkılmadan önce, tesisat projecisine, herşeyiyle tamam ve tutarlı olan ve sonradan tahkik ve detay projesi gerektirmeyecek proje hazırlatılmalıdır. Bu konunun seçiminde deneyimli proje büroları seçilmesine özen gösterilmelidir. Projeci sistem seçiminde enerji tasarrufu konfor şartları ve ekonomik kriterleri bir arada irdeliyerek en uygun sisteme karar vermelidir. Örneğin; hava soğutmalı gruplar gibi. TESİSAT İ ŞLERİ Nİ İHALE ETME Yatırımcı, ya tesisatlarıyla birlikte binanın tümünü bir ana müteahhite yaptırır veya, mekanik ve elektrik tesisatları ana müteahhitin dışında, tesisat müteahhitlerine ihale eder. Büyük, modern binaların çoğunda, mekanik/ elektrik tesisatları binanın kalbi, akciğeri, çalışan organlarıdır. Çok hayatidir. Bina maliyetinin %40'ına varan değerlere yükselir. Bir bina yapıyorsunuz ve binanın bütün ahşaplarını en iyi malzemeden, halıları en güzelinden, dış cepheyi ithal granitten, görüntü olarak oldukça görkemli bir bina yapmışsınız. Ancak binanız yeterli derecede soğumuyor ve ısınmıyor. Fan-coil cihazınız gürültülü çalışıyor. Boru çapları uygun değil, borulardan ses geliyor, kanallarınız fabrikasyon flanşlı sızdırmaz kanal olmadığından, menfezlerden diyazn şartlarında hava şartları sağlıyamıyorsunuz ve bunun bir an için bir otel veya iş merkezi olduğunu düşünün, binanız ne kadar güzel olursa olsun güzelliğinin bir çırpıda silineceğini herhalde sizler daha iyi görebiliyorsunuzdur. Hele yüksek binalarda giydi rme cephe olduğundan cam açma kapamada olmayacağından mekanik ve elektrik tesisatınız çalışmazsa içerisinin cehenneme dönmesi kaçınılmaz olacaktır. Bu sebeple, yatırımcının bu işleri ana müteahhitin dışında olarak ihale etmesinde yarar vardır. Özellikle devlet ihalelerinde yatı rım, bir ana müteahhite ihale edilir. Ana müteahhit bu konularda ihtisas sahibi değildi r. Bayındı rl ık Bakanlığı fiyatlarından inşaatı düşündüğü için büyük indirimle almıştır ve bundan dolayı en ucuzuna yaptıracaktır. Bu durumda ne proje, ne kalite ne de işletme safhasında tesisin çalışması, ihtisas firması da olmadığından onu fazla detay düşünmeye itmeyecek ve en ucuzuna yapmayı devamlı düşündürecektir. İhale işinde belli başlı birçok yoldan biri, tanıdığı, tecrübeli ve güvenilir firmaları davet ile, onlardan tekliflerini alması ve bu teklifleri değerlendirerek en uygun olanına iş vermesidir. En uygun olanın değerlendi rilmesinde, çok zaman düşülen hata şudur; Yatırımcıların büyük bir çoğunluğu, en ucuza, en iyi tesisatı isterler mesela, Lada fiyatı ödeyerek Mercedes almak isterler. Bunun için de, en düşük fiyatlı teklifle, tekrar pazarlık masasına otururlar. Unutmamalıdır ki, her şeyin, her kalitenin bir bedeli vardır. Lavasler kanununa göre hiçbir şey yoktan var olmaz. O şeyi, o kaliteyi alabilmek için de, layığını ödemek lazımdır. Müteahhiti, layığının altında bir fiyatla işi yapmaya zorlamanın, görünmez bir bedeli vardır ve o, şöyle veya böyle, yatırımcının cebinden çıkar. ihalenin bazı şartları, adil değildir. Mesela, avans ödenmez veya aylık hakedişlerin ödenmesi, veriliş tarihinden itibaren 1-2 aya kadar sarkar. Geç ödenmeyi kompanse edecek adil bir müeyyide uygulanmaz. Kesin teminat mektubuna ilaveten, ayl ık hakedişlerden nakdi teminat kesilir. Bunlar bazen geçici kabulde, bazen kesin kabul sonrasında iade edilir. Türk Lirası'nın değer kaybı hesaba katılmaz. Daha makul ve aklı başında yatırımcılar, son zamanlarda, ihaleleri yabancı para birimleri ile yapmaktadırlar (Amerikan Doları, Alman Markı vs. gibi). Bu, hiç şüphesiz, TL. ile yapılan ihalelere göre çok daha adildir ve böyle bir tatbikat, mutlaka işin hızına ve kalitesine artı yönde tesir eder. Bu tatkibakatlarda bile, bazan, y9tırımcılar, iyi olmayan alışkanlıklarını devam ettirmektedirler Mesela, hakedişi, ödendiği günün döviz kuru yerine, hakedişinin yapıldığı (1 -2 ay önceki) tarihin kuruyla öderler. Bilindiği gibi, ara termin cezaları, çok kere işin seyrine tesir etmiyor ise, müteakip hakedişte iade edilir. Dövizli ihalelerde, çok kere (ve adil olarak) 95
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=