u y g u I a m a MOSKOVA ŞEHRİ MERKEZİ ISITMA SİSTEMİ ÜZERİNE Moskova'da ısıtma sisteminde ısıtıcı akışkan, merkezi ısı santrallerinde üretilen kızgın sudur. Kullanım yerlerinde bu kızgın su primer c:ievred� dolaşırve geri santrallere döner. lsı enerji kaynagı doğal gazdır. Bu pri'!1er d_evre ıs�tıcı akış�an sıcaklığı, ekteki ısı grafıgıne gore degışken_ rejım_ dedir. Sekonder devrede lokal ısıtma sıstemı, havalandırma santral ısıtıcıları devresi ve kullanma sıcak suyu dolaşmaktadır. Her bir_ s_istem için değişik çalışma sıcaklıkları belırlenmıştır. Dış hav� sıcaklığına göre, her bır sıstemın sıcak_lıkları belırlı periyotlarla merkezden yenıden belirlenmekte ve değiştirilmektedir. Şehir_ ısıtma suyunun bu rejimlerini gösteren ektekı çızelge her aboneye verilir ve bu grafiğe uyulması ıstenır. Ayrıca "Mosenergo" görevlileri bu grafiğe uyulması için sürekli kontrollerini sürdürürler. ısı enerjisinin üretim ve dağıtım şeması şöyledir; ,-----, �IOSC-:1:ROI _, - - - L__------'--�- ----�---, SI.\ITTl.k\. llK S.\�tlt\U1lll ► Bu genel açıklamalardan sonra k_ızgın su işletme grafiğine tekrar bakalım._ Bu grafıkte td,ş=. -26 C için T = + 1 50 C gosterılmıştır. Fakat pratıkte bu rejim 1artık uygulanmamaktadır. Bunun yerine td, ş f, -1 8 C ve T = + 1 30 C uygulanmaktadır. Bu uygulamanıria8rnacı şudur; geçmişte, 1 0-1 5 yıl önce bütün ısıtma giderleri devlet tarafından karşılanıyordu. Bu dönmelerde T, = + 1 50 -C şebekeye veriliyordu. Mevcut şebeke T, = + 1 50 C sıcaklığa dayanıklı yapılmıştır ve yapılmaya devam edilmektedir. Halbuki bugürı ısıtma ve sıcak su temininde harcanan enerjı giderlerinin yarısını devlet, kalanı aboneler karşılamaktadır. Aboneler; konutlar, devlet kuruluşları ve özel ticari işyerlerinden oluşmaktadırve her grup ıçırı ayrı tüketim tarifeleri belirlenmiştir. Devlet enerji tasarrufu yapmak amacıyla kızgın suyun gidiş sıcaklığını T, = + 1 50 C yerine T, x = +_130 C ile sınırlandırmıştır. Burada dıkkat ed�ecek onemlı diğer bir nokta da gidiş ve dönüş suyu sıcaklıkları arasındaki sıcaklık farkının yüksek oluşudur. Örneğin; ısıtma sistemi için , T = -18 C, T, = +130 C, T4_= +69 C D4" = T1 - T4,= 130 - 69 = 61 C Q = G (T - T .) bağıntısına göre toplam ısıtma yükü (Q) dsıtn{a, havalandırma ve sıcak su temini için) belirli bir dış hava sıcaklığında sabit kalmaktadır. Burada DT artıkça G, (m3/h) şebekedeki su miktarı azalmaktadır. Dolayısıyla sirkülasyon pompalarının debisi azalmakta ve daha az elektrik enerjisi sarfedilmektedir. Bu nedenle DT mümkün olduğu kadar büyük tutulmaya çalışılmaktadır. Mak. Müh. HAYRİ YILMAZ EMT A.Ş./MOSKOVA Dönüş suyu sıcaklığı sürekli ve düzenli olarak "Mosenergo"_ elemanları tarafından ko_ :ıtrol edilmektedir. iste-nen sıcaklıktan daha yuksek dönüş sıcaklıkları tespit edildiğinde abonelere "Mosenergo" para cezası vermekte,d!r. . Bina içi sistemlerde birer ısı sayım unıtesı kurulmuştur. Kontrol elemanları işletme elemanlarınır: jurnallerini ya da bilgisayar çıktılarını_ve o_andakı gerçek dönüş suyu sıcaklıklarını yerınde ıncelemektedir. Termik santraller elbette sistemden şunları öncelikle isterler; a) Dönüş suyu sıcaklığı yüksek olsun, b) Gidiş ve dönüş suyu mikarları eşit olsun. a'daki istek pratikte gerçekleşmiyor. Çünkü mevcut pompaların elektrik enerji sarfiyatı ar�ıyo:: b'deki istek pratikte gerçekleşmıyor. Çunku dağıtım boru şebekesi eskimiş, kaçaklar çoktur. Termik santraller şebekenin kaçaklarıyla eksilen suyu tamamlamak için her defasında yenıden şehir içme suyunu şartlandırma ve ısıtmak zorunda kalmaktadır. Bu kaçakların belirlenen oranlardan fazla olması halinde santraller dağıtım kuruluşlarına para cezası tahakkuk ettirmektedirler. Dağıtım şebekesinin dönüş suyu sıcaklığını kontrolde büyük zorluklar vardır. Abonelerın kullandıkları eşanjörlerin verimleri düşüktür. Otomatik kontrol sistemleri çoğunlukla yoktur. Bundan dolayı şehir suyu dönüş sıcaklığı toplamda istenenden daha yüksektir. Dağıtımdan sorumlu ku_ruluşlar_ bu . problemlerden dolayı bütçelerınde sureklı açık vermektedir. Bu açığı kapatmak üzere son yıllarda şöyle bir yöntem geliştirilmiştir: Dağıtım bölgelerı abonelerden üçer aylık dönemlerde ısı sarfıyatı mıktarlarını tam ve doğru bildirmelerini istemektedır. Bunu abonenin doğru tespit etme şansı çok azdır. Bu uygulamada üç konum ortaya çıkar; . 1 . Talep edilen miktar gerçekleşen mıktara eşıtse normal tarifeden ödeme yapılır. 2. Gerçekleşen miktar talep ediler_ıden _ az is� fark normal tarifeden daha yuksektarıfe ıle odenır. 3. Gerçekleşen miktar talep edilenden fazla ise fark en yüksek tarifeden ödenir. Buradan çı kan sonuç şudur; Dağıtım şebekeleri (Mosenergo Reyonları) her durumda bütçe açıklarını halka, gizli bir çeşit ceza yöntemi ile ödetmektedirler. Kızgın su işletme rejimi grafiğinden görüldüğü üzere ısıtma sezonu, dış hava sıcaklıkları üst üste birbirini takip eden üç gün içinde + 8 C ve daha düşük olursa başlatılmaktadır. Hastaneler ve kreşler için bu kriter aranmamaktadır. Bu kuruluşların yetkililerinden gelen istekler doğrultusunda sezon daha erken başlatılabilmektedir. Ek : 1 ) ısı grafiğine göre hazırlanmış çizelge. IJJ;),.illlKP.F.Rll!tl ı.t.t,m«:t..UOLPMC' TI:2..\1I� M:ı.'llL\UJ�
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=