100 U y g u I a m a Organik maddeler BOi, (biyolojik oksijen ihtiyacı) ya da KOi (kimyasal oksijen ihtiyacı), katı maddeler A'ı<Nı (askıda katı madde) T'ı<Nı (toplam katı madde) vb. olarak belirlenir. Atıksudaki kirleticilerin arıtılması için kullanılan metotları genel olarak üç ana başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar; * Fiziksel Arıtma * Kimyasal Arıtma * Biyolojik Arıtma Atıksuyun arıtılması amacıyla, atığın karakterine göre, bu başlıklar altında toplanan yöntemlerden bir i ya da birkaçı, ayrı ayrı ya da birbirlerinin kombinasyonu olarak uygulanırlar. Uygulanacak proseslerin seçimi; yapılacak tesisin performansını, ilk yatırım ve işletme giderlerini belirleyen önemli bir unsurdur. Bu nedenle seçilen prosesin yine bu prosese uygun olarakseçi lmiş mekanik ekipman ve kontrol sistemleriyle (enstruman) donatılmaları gerekmektedir. Atıksuları karakterlerin farklı olması nedeniyle sıvı atıkların genel anlamda ikiye ayrılması yararlı olmaktadır; * Evsel Nitelikli Atıksular * Endüstriyel Nitelikli Atıksular Evsel nitelikli atıksuların arıtılması için yukarıda kısaca bahsedilen proseslerden Fiziksel ve BiyolojikAntma metotlarının kullanılması günümüzde yürürlükte olan mevzuat açısından yeterlidir Ancak endüstriyel atıksuların karakteri her üreti m kolu için çok büyük farklılıklar göstermektedir. Hatta aynı endüstri kollarında bile kullanılan üretim teknolojilerinin farklı olması nedeniyle atıksu miktarı ve kalitesi açısından değişiklikler görülmektedi r. FİZİKSEL ARITMA * ızgaralar Özellikle evsel nitelikli atıksuların oluştuğu kaynaktan arıtma tesisine gelinceye kadar uzun bir kanal sisteminden geçmesi gerekmektedir. Bu sisteminin birleşik kanal (a_tıksu ve yağmur suyunun aynı kanalda toplanması) olması halinde dış ortamdan yağmur suları ile birlikte kum, inert partiküller ve kaba parçaların arıtma tesisine gelmesi kaçınılmaz olmaktadır. Bu gibi katı maddelerin bazı endüstriyel atıklarda da bulunması üretimin doğal sonucudur. O halde arıtma tesisindeki kirlilikyükünün azaltılması ve sistemde kullanılan mekanik ekipmanların (pompa, karıştırıcı vb.) korunması için bu katı maddelerin arıtma tesisinin girişinde atıksuyun içinden ayrılması gerekmektedi r. Bu amaçla yaklaşım kanalı üzerine manuel ya da otomatik olarak temizlenebilen ızgaralar konur. Bu ızgaralar çubuk aralıklarına göre kaba ızgaralar veya ince ızgaralar olarak isimlendirilir. Evsel atıksuların arıtıldığı tesislerde genel olarak kaba ızgaralar 5 cm. aralıklı, ince ızgaralar 2.5 cm. aralıklı olarak dizayn edilir. ızgaralarda tutulan katı maddeler manuel ya da otomatik olarak ızgaradan ayrılır ve bir konveyör yardımıyla bir çöp konteynerinde toplanır. Günümüzde bu katı maddelerin ızgara da tutulduktan sonra yıkanması ve preslenmesi de yapıldıktan sonra uzaklaştırılması için geliştirilmiş sistemler bulunmaktadır. * Elekler Özellikle endüstriyel atıksuların arıtılmasında kullanılan ekipmanlardır. Çünkü bunlar ince ızgaralarda tutulamayacak kadar küçük boyutlu maddelerin giderilmesi ni sağlar, Örneğin; bira yapımında kullanılan arpanın kabukları ya da tavuk kesimhaneleri ve mezbahalardan gelen kıl, tüyvb. maddelerdir. Bu maddeler mekanik ekipmanlara zarar vermeyecek kadar küçük olsalar bi le atıksuyun ki rliliğini artırdıkları için en kısa yoldan atıksudan ayrılmaları gerekmektedir. Atıksuyun içindeki maddelerin özelliğine göre iç akışlı ya da dış akışlı olarak seçilen elekler genelde 0.5 mm.-2 mm. aralığında paslanmaz çelik malzemeden imal edilmiş perfore saç ya da yarıklı tamburlardır. ızgara ve eleklerin konulmasıyla atıksudaki katı maddelerin giderilmesinde %5-20 arasında verim elde edilebilir. Bu verim seçilen eleğe ve atıksuyun özelliğine bağlı olarak değişmektedir. * Kum ve Yağ Tutucular Özellikle birleşik kanal sisteminin bulunduğu bölgelerden kaynaklanan evsel atıksuların içinde önemli miktarda kum bulunur. Bunun kaynağı yağmur sularıyla yollardan toplanarak gelen malzemelerdir. Atıksu içindeki kumun giderilmesi, sistemde kullanılacak pompaların fanlarında ve diğer ekipmanların yüzeylerinde aşınmanın önlenmesi içindir. Bu amaçla kum tutucu adı verilen sistem kullanılmaktadır. Bu ünitedeki akış hızı öyle seçilir ki atıksuyun içindeki kum ve benzer ağırlıktaki tüm maddeler kum tutucunun tabanına çökerken özgül ağırlığı sudan az olan maddeler atıksuyun yüzeyine yükselirler. Genellikle uzun ve dar olarak tasarlanan kum tutucuların tabanında biriken kum belirli periyotlarda manuel ya da otomatik olarak temizlenir. Bazı durumlarda bu ünitenin tabanından hava verilerek ağır maddeleri n tabanda birikmesi sağlanırken hafifmaddelerin de (yağ vb.) hava yardımıyla yüzeyde toplanması ve buradan sıyrılması sağlanır. Bu sistemde biriken maddelerin alınması için kum tutucu boyunca gezen bir köprü ve bu köprüye monte edilmiş bir kum pompasıyla yüzey sıyırıcısı bulunur. Tabandan pompalanan kum yine gezer köprüye monte edilmiş olan siklondan geçilerek kum ile suyun ayrılması sağlanır. F i l t reler Daha çok temizsu (kullanma suyu) arıtımında kullanılan fi ltreler deşad standartlarının özellikle askıdaki maddeler ve buna bağlı olan organik maddeler açısından çok sıkı olduğu endüstriyel j }
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=