Tesisat Dergisi 265.Sayı (Ocak 2018)

90 Tesisat / Ocak 2018 tesisat.com.tr TEKNİK E vdeki su tesisatları ve kombi tesi- satları gibi sistemlerde su, uzun süre akmadan duruyorsa ve bina içindeki sıcaklık düşmeye başlamışsa tehlike var demektir. Durgun su +4°C’de donmaya başlar ve 0°C’de tamamen donarak buz halini alır. Tesisattaki su homojen bir şekilde donduğunda, boru- lar patlayabilir, eksene paralel çatlayabilir. Su genelde homojen donmaz. Yani, suyun tamamı aniden buz olmaz. Bu ortamda “donmuş” suyun “donmamış” suya yapmış olduğu basınç çok yüksektir. Birçok boru tipi de bu kadar yüksek basınca dayanamaya- rak sınıfta kalmaktadır. GF Hakan Plastik Aquasystem PP-R borularının anlık basınç dayanımı 120 bara kadar çıkmakta ve zorlu kış şartlarına dayanmaktadır. SUYUN DONMASI NEDENİYLE YAŞANABİLECEK BORU PATLAMALARININ SEBEPLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ PP-R boru tesisatları donma tehlikesine karşı korunmalı ve donma riskinin olduğu bölgelerde yalıtım yapılmalıdır. Tesisat uzun süre kullanılmayacak ise tesisattaki suyun boşal- tılmış olmasına dikkat edilmeli ve boruların donma netice- sinde oluşacak yüksek basınçlar nedeni ile zarar görmesi engellenmelidir. Soğuk hava ve tesisatın içinde kalan sudan kaynaklı sorunlar hem emeklerin boşa gitmesine hem de ekstra mas- rafa neden olabilmektedir. Bu nedenle, tesisatların içinde test sonrası su bırakılmamasına özen gösterilmesi ve standart- lara uygun ham maddelerden imal edilmiş PP-R boruların kullanılması çok önemlidir. GF Hakan Plastik Teknolojisi ile üretilen Aquasys- tem PP-R boru ve ek parçaları, tüm bu riskleri minimuma indirme konusunda avantaj yaratmaktadır. SOĞUK HAVALARDA OLUŞAN BORU ÇATLAKLARINA DİKKAT Özellikle soğuk havalarda ortaya çıkan bir başka tehlike de boruların çat- lamasıdır. Bu durum uygulama öncesi oluşur ve dikkat edilmezse ilerleyen zamanlarda borularda sızıntılara ve daha da kötüsü patlamalara neden olabilir. Basınç taşıma kabiliyeti olan PP-R ham madden üretilen borular, malzeme yapısı gereği 0°C’de camsı özellik göstermeye başlar ve kırıl- ganlık hassasiyeti daha fazla ortaya çıkar. Bu nedenle, şan- tiyede montaj işlemi yapan ustalara, tesisatın uzun ömürlü olabilmesi için sorumluluklar düşmektedir. PP-R boruların kullanımında (taşıma, uygulama vb.) her zaman özen gös- terilmelidir ancak soğuk havalarda bu çok daha önemlidir. Özellikle soğuk havalarda, PP-R ürünlerin uygulamadan önce boru uçlarından “5”er cm olacak şekilde ve keskin bıçak ağızlı bir boru makası ile kesilmesi bu sorunla karşılaşılma- sının önüne geçmede faydalı olacaktır. Çünkü borularda çatlama genellikle boruların uç kısımlarında (nadiren de orta kısımlarında) oluşur. Bunun sebebi ise boruların taşınma esnasında en kolay darbe aldığı yerin uç kısımlar olmasıdır. Ayrıca, boruların soğuk havalarda simit şeklinde taşınması da iç gerilme oluşturur ve orta kısımlarda çatlamalara neden olabilir. n TESİSATINIZ KIŞA HAZIR MI? Yıllık rutin olarak yapılan çatı, pencere, kombi vb. bakımların yanı sıra ev tesisatlarının da bakıma ihtiyacı olduğu kesinlikle unutulmamalı. Bu nedenle GF Hakan Plastik yetkilileri tesisat sisteminde su donmaları, ani boru patlamaları, vb. sorunlar karşısında alınabilecek tedbirler konusunda ipuçları veriyor.