ölçüde azaltabileceği gibi , yangın kontrolü için alınan tedbirleri de kolaylaştırabilecek niteliktedir. Egzoz akışkanı içinde katı, sıvı veya gaz halde yağ parçacıkları, koku partikülleri ve zararlı organik bileşikler bulunur. Egzoz akışkanının temizliği hemen her zaman ilk olarak yağın davlumbaz çıkışında yönlendirici plakalı filtreler veya yağ ayrıştırıcıları ile başlar. Daha sonra görece daha az yağlı olan egzoz akışkanı ikinci bir yağ temizleme sistemine girer. Bu sistemler, ilk aşamada temizlenememiş küçük yağ partiküllerini temizlemeye yöneliktir. Daha sonra egzoz akışkanı koku ve organik bileşenleri temizlemeye yönelik üçüncü bir temizleme sisteminden geçirilir. Bu işlemlere tabi tutulan egzoz akışkanı bina dışına görece temiz, kokusuz ve zararsız olarak atılır. İkinci ve üçüncü aşama temizleme sistemleri genel olarak yönlendirici plakalı filtreler ve yağ ayrıştırıcılardan daha verimli temizlik sağlarlar. Bu ekipmana örnek olarak elektrostatik yoğuşturucular, su damlacık püskürtmeli veya su banyolu sistemler, sıkı dokulu sentetik veya doğal filtreler, aktif karbon filtreler, oksidasyonlu granül yataklı filtreler , yakıcı sistemler ve katalitik konvörterler gösterilebilir. Egzoz Kanal Sistemleri Egzoz kanal sistemleri, davlumbazda toplanan ve temizlik işlemine tabi t utu lan egzoz akış kanının dışarı atılmasını sağlarlar. Bunun dışında tasarıma göre bir diğer fonksiyonları da, yangın esnasında duman atma görevi üstlenebilmeleridir. Kanal sistemi, yağ sızdırmaz ve barındırmaz özelliğe sahip olmalı, rahat akışı sağlayacak şekilde boyutlandırılmalı, yangın esnasında alevlerin etkisine dayanabilecek ve binayı koruyabilecek dayanıklılıkta imal edilmelidir. Egzoz kanal sisteminde yağ birikmesine yol açacak çıkıntıların ve bağlantı parçalarının bulunmaması gereklidir. Kanallar, yağ ve kondensatın akışını sağlamak üzere, davlumbaza doğru eğimli imal edilmelidir. Çok uzun kanallarda, yangın esnasındaki gen l eşmey i he5.aba katan önlemler al ı nmalıdır. Ozellikle bir çok davlumbazın bağlı olduğu ana egzoz sistemlerinde hava balansı büyük önem taşıdığ ı ndan , kanalların boyutlandırılmasında imalat aşamasında da tasarıma uyulmasına dikkat edilmelidir. UYGULAMA Egzoz Fanları Mutfak egzoz sistemlerinde kullanılacak olan fanlar, sistemdeki sıcak ve yağlı hava karışımına göre tasarlanmış olmalıdır. Fan motorunun egzoz havası akımından izole edilmesi ve yeterli miktarda soğuyabilecek şekilde yerleştirilmesi önemlidir. Atıştaki hijyeni sağlamak üzere bu tanlar, egzoz havasındaki akışkanı toplayıp uygun drenaj sistemi ile, güvenli bir konteynerde top lamalıdır. Mutfak egzost sistemlerinde en çok kullanılan tanlar, ASHRAE'ye göre üç sınıfa ayrılabilir. Bunlar çatı tipi tanlar (upblast), tek emişli santrifüj tanlar (utility set) ve kanal tipi tanlar (inline) dır. Çatı tipi tanlar, genelde alüminyumdan imal edilirler ve orta derecede basınç kapasiteleri bulunur. Entegre yağ konteynerine haiz imal edilebilirler. Tek emişli santrifüj tanlar genellikle çelikten imal edilip çatıya yerleştirilirler. Orta ve yüksek basınç kapasitesine sahiptirler ve fan bölümünün altında drenaj sistemi ile birlikte kullanılırlar. Kanal tipi tanlar ise, çatıya veya kanal ağı sonuna montajın mümkün olmadığı yerlerde kullanılır. Her zaman çelikten imal edilirler. Alçak ve orta basınç kapasitelerine sahiptirler. Yağ sızdırmaz montaj özellikleri zorunludur. Egzoz Atış Noktaları Mutfak egzoz sistemi atış noktaları, binada olduğu kadar çevrede de gerekli hijyeni ve gü v enliği sağlayacak şekilde seçilmelidir. Sistemler ister çatıda, ister yan duvarlarda son bulsun, egzoz havası binadan olabildiğince uzağa atılmalı, bakıma elverişli olmalıdır. Sistem atış noktalarının , bina havalandırma sistemleri emiş noktalarından uzakta ve rüzgarın etkilerinden korunmuş olması sağlanmalıdır. Atış noktalarının çatıda olması, çatı tipi tanlar kullanıldığında bakım kolaylığı yaratır. Çatı uygulamalarında kanallardaki ısının etkisini azaltacak ve sıçrayan yağın tutuşmasını önleyecek yangın önlemlerinin kullanılması gereklidir. Çatı tipi fan kullanıldığında yağ birikme konteynerlerinin güvenli seçilmesi ve sistemin yağmurdan korunması sağlanmalıdır. Atış noktaları yan duvarlarda ise, sistem tutuşabilecek maddelerden uzakta ve i n sanları etkilemeyecek şekilde tasarlanmalıdır. Yağın kontrolünü ve temizliği kolaylaştırmak üzere kanallar davlumbaza doğru eğimli inşa edilmeli , bu mümkün değil ise yağ biriktirme konteynerleri kullanılmalıdır. Yağ atış noktalarının bina yüzeylerinde mimariyi etkilemeyecek ve yüzeyleri pisletmeyecek şekilde imalatı bir diğer önemli faktördür. 'Make-up' Hava Sistemleri Daha önce belirtildiği gibi, mutfak havalandırma sistemleri ile egzoz edilen büyük miktarlarda havanın bir şeki lde dengelenmesi sistemin verimli çalışması için şarttır. Bu çerçevede , mutfağa veya davlumbazlara verilen mahal dışı hava 'make-up' havası olarak adlandırılır. Genel olarak ·make-up' havas ı nın egzoz havasını % 100 oranında kompanse etmesi istenir. Bu kompansasyonun bir kısmı , davlumbaza entegre 'make-up' hava sistemleri ile karş ılanması durumunda, egzoz miktarının en az% 20'sinin mahalden alınması uygun olacaktır. Bina havalandırma sistemi 'make-up' havasının sağlanmasında en çok tercih edilen seçenektir. Küçük restoranlarda sık sık karşımıza çıkan çatı tipi klima cihazlarının debilerini, egzoz fanlarına interloklu çalışan damperler ile kontrol etmek mümkündür. Hatta bu sistemler bir ekonomizer çevrımı ile de birleştirilebilinir. Ancak bu sistemler uygulanırken restoran doluluk oranları gözönünde bulundurularak hava balansının yaratılmasına ve koku kontrolüne önem verilmesi gerekir. Büyük binalarda ise, genel olarak, özel sistemlerin kullanılması yerine, binanın diğer mahallerinden çekilen havanın ' make-up ' havası olarak kullanılması daha uygun olabilir. Bu durumda mutfak taze hava ihtiyacının karşılanmış olmasına dikkat edilmeli, 'make-up' havasının bakteri, koku ve toz ile kirlenmiş olmaması sağlanmalıdır. Havalandırma sisteminin mutfak egzoz havasını tümüyle kompanse edemediği durumlarda, dış hava, iklime göre bazen şartlandırılarak, bazen de şartlandırılmadan mutfağa verilir. Hatta bu hava ortama verilmeden önce, diğer mahallerin havası ile karıştırılabilir. Ancak bu uygulamalarda mutfak personelinin sağlık ve konforu ile enerji 105
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=