Tesisat Dergisi 250. Sayı (Ekim 2016)

MAKALE 93 Tesisat Dergisi Sayı 250 - Ekim 2016 • Engelli ve engelsiz tavan yapŦsŦnda kullanŦlabilir. KapalŦ yapŦ elemanlarŦnŦn (kiriƔ vb.) derinliŒinin 305 mm’yi geçƟŒi yerlerde, sprinkler arasŦ minimumme- safe ve koruma alanlarŦ dikkate alŦnarak kapalŦ yapŦ elemanlarŦnŦn oluƔturduŒu her kanal içine yerleƔim yapŦlmalŦdŦr. • Sprinkler maksimumkoruma alanŦ ve sprinkler arasŦ mesafe; Tablo 1 ’de verilen deŒerleri geçmemelidir. • Sprinkler minimum koruma alanŦ; 6 m²’den az ol- mamalŦdŦr. • Sprinklerin duvara maksimum mesafesi sprinkler arasŦ maksimum mesafenin yarŦsŦnŦ geçmemelidir. • Sprinklerin duvaraminimummesafesi; 102mm’den az olmamalŦdŦr. • Sprinkler arasŦ minimum mesafe; 2,4m’den az ol- mamalŦdŦr. • Sprinklerin tavana olanmesafeleri K faktörüne göre deŒiƔiklik gösterir. K Faktörü 14 olan sarkŦk Ɵp ESFR sprinkler için; • Sprinkler deŇektörü ile tavan arasŦ maksimum mesafe: 356 mm • Sprinkler deŇektörü ile tavan arasŦ minimum mesafe: 152 mm K faktörü 16.8 olan sarkŦk Ɵp ESFR sprinkler için; • Sprinkler deŇektörü ile tavan arasŦ maksimum mesafe: 356 mm • Sprinkler deŇektörü ile tavan arasŦ minimum mesafe: 152 mm K faktörü 22.4 ve 25.2 olan sarkŦk Ɵp ESFR sprinkler için; • Sprinkler deŇektörü ile tavan arasŦ maksimum mesafe: 457 mm • Sprinkler deŇektörü ile tavan arasŦ minimum mesafe: 152 mm K faktörü 14 olan dik Ɵp ESFR sprinkler için; • Sprinkler deŇektörü ile tavan arasŦ maksimum mesafe: 305 mm • Sprinkler deŇektörü ile tavan arasŦ minimum mesafe: 76 mm K faktörü 16.8 olan dik Ɵp ESFR sprinkler için; • Sprinkler deŇektörü ile tavan arasŦ maksimum mesafe: 305 mm • Sprinkler deŇektörü ile tavan arasŦ minimum mesafe: 76 mm • Sprinkler deŇektörü tavana veya çaƨya paralel ol- malŦdŦr. • GeniƔliŒi 0.6 m veya daha az olan engel altŦna sprinkler ilavesi yapŦlmaz ve sprinkler engel kenarŦna yatayda 0.3mveya daha fazlamesafede yerleƔƟrilir. • ESFR sprinkler, çelik veya boƔluklu çelik kiriƔlerin alt kiriƔlerine yatayda minimum 0.3 m mesafede yerleƔƟrilmelidir. • Çaƨ veya tavan sprinkler deŇektörü ile depolama üst seviyesi arasŦmesafe914mmveyadaha fazlaolmalŦdŦr. YangŦn esnasŦnda yükselen duman içinde su damlacŦkla- rŦnŦn penetrasyonu ve yanan yüzeye ulaƔarak söndürme iƔleminin gerçekleƔƟrilmesi, çevrede ve tavan seviye- sinde sŦcaklŦŒŦn düƔürülmesi sonucu aƔŦrŦ sprinkler açŦl- masŦ ve konvekƟf ŦsŦ transferi nedeniyle yapŦsal yangŦn zararlarŦnŦn önlenmesi, yanan nokta çevresini Ŧslaƨp so- Œutarak yangŦnŦn yayŦlmasŦnŦ önlemek yangŦnŦn kontrol alƨna alŦnabilmesi için gerekli zorunluluklardŦr. Sprink- ler sisteminin bu zorunluluklarŦ yerine geƟrebilmesi için opƟmum damlacŦk çapŦnŦn saŒlanmasŦ gereklidir. Sprinkler deŇektöründen yayŦlan damlacŦklarŦn çapŦna baŒlŦ olarak yangŦnŦn ilerleme hŦzŦ ve sŦcak gazlarŦn yapŦ içine transferi çok fazla deŒiƔebilir. Büyük damlacŦklarŦn yükselen duman içerisinde penetrasyonu kolaydŦr, ŦsŦl yükü yüksek yangŦnlarda küçük damlacŦklara göre daha etkilidir. Küçük damlacŦklar ise yanan bölge çevresinde ve özellikle tavan çevresinde buharlaƔŦp ŦsŦ çekerek soŒutma etkisi saŒlarlar. Böylece daha çok sprinkler açŦlmasŦ önlenmiƔ olur. Ancak yükselen dumanŦn hŦzŦ damlacŦklarŦn terminal hŦzŦnŦ geçiyorsa özellikle küçük damlacŦklar duman ile birlikte sürüklenecek ve söndür- me ya da soŒutma iƔlemine katkŦ yapamayacakƨr. EŒer sprinkler sistemi uygulanacak alan yüksek tavanlŦ ise bu kritere daha fazla dikkat edilmelidir. YangŦn esnasŦnda ortaya çŦkan ŦsŦ miktarŦna baŒlŦ olarak yüksek tavanlŦ binalarda tavan sŦcaklŦŒŦnŦn sprinklerin akƟvasyon sŦ- caklŦŒŦna ulaƔmasŦ daha uzun sürecekƟr. Buna paralel olarak yangŦn büyüyecek ve yükselen alevler sonunda sprinklerlerin çalŦƔmasŦnŦ saŒlayacak ancak damlacŦklar yere düƔmeden buharlaƔacak ya da damlacŦk hŦzlarŦna baŒlŦ olarak duman ile birlikte sürüklenecekƟr. Bunu önlemek için yüksek tavan uygulamalarŦnda büyük ori- Įsli sprinkler kullanŦlmasŦ gerekmektedir. KullanŦlacak sprinkler Ɵpinin seçimi ve yerleƔimi ise en saŒlŦklŦ olarak sprinkler su aƨm karakterisƟklerinin deŒerlerine göre karƔŦlaƔƨrŦlmasŦ ya da projelendirme yapŦlan yükseklik için test verilerinin üreƟciden saŒlanmasŦ ile yapŦlabilir.