Motorlu karıştırma vanalarının çalışma prensibleri aynı olup, farklı iki sıcaklıktaki akışkanın istek doğrultusunda, oransal olarak karışımını sağlamasıdır. Karışım, vana gövdesi içinde bulunan diskin sağa-sola dönmesi veya aşağı-yukarı hareket etmesi ile yapılır. Kalorifer tesisatında kullanılan vanalar çoğunlukla, sağasola dönerek karışım yapan vanaiardır. Bu vanalar, içindeki disk şekline göre iki tipe ayrılır. - Birinci tip disk şekli olanlar ZENTRA ve benzeri gövde yapı lı vanalar, - İkinci tip disk şekli olanlar HONE'ıWELL ve benzeri gövde yapılı vanalardır. Kalorifer tesisatı tatbikatlarında her ik tip disk şekline haiz olan vanalar kullanılmaktadır. Bunların "MOTOR-VANA" akuplajları farklı olup, bu akuplajların, imalatçı firma tarafından verilen teknik kataloglardaki kurallara göre yapılması zorunludur. Bu kurallar, kendi ekseni etrafında 360° dönebilen disk milinin hangi konumda iken, motora olan akuplajının yapılması gerektiğini içeren ku rallardır. "ZENTRA" ve benzeri tip gövde yapısına haiz, düz geçişli üç yollu motorlu karıştırma vanalarında, vana disk mili üzerinde R ve L harfleri, köşe geçişli üç yollu ve dört yollu karıştırma vanalarında disk mili üzerinde boyalı bir çentik işareti vardır. "HONE'ıWELL" ve benzeri tip gövde yapısına haiz, düz geçişli üç yollu motorlu karıştırma vanalarında ise vana disk miline, yalnız tek konumda geçebilen bir kol vardır. Bu kol, vananın hangi tarafına bakıyorsa o taraf kapalı durumdadır. Motor Akuplajını yapmadan önce; üzerinde R ve L harfleri olan yukarıdaki vanalarda, tesisata çıkış sağdan yapılıyorsa R, soldan yapıl ıyorsa L harfi kazana bakacak şekilde döndürüldükten sonra motor akuplajı yapılır. Disk mili üzerinde çentik işareti bulunan vanalarda ise, çentik işareti kazana bakacak şekilde döndürüldükten sonra motor akuplajı yapılır. HONE'ıWELL ve benzeri tip gövde yapısına haiz vanalarda kol, kazan ve tesisat dönüş tarafını kapalı duruma getirebilecek şekilde motor akuplajı yapılır. Vana, kazan ve tesisatın kapalı pozisyonları arasındaki diğer pozisyonlarda karışım yapar. Vananın kazan tarafı tamamen kapalı yani karışım yapmıyor ise, bunun anlamı; sistem gereği veya dış hava sıcaklığı nedeniyle iç hacimlerin o an için kazan ısısına hiç ihtiyacı olmadığı, şayet tesisat dönüş tarafı tamamen kapalı yani karışım yapmıyor ise, bunun anlamı; dış hava sıcaklığı nedeniyle iç hacimlerin o an için tamamen kazan ısısına ihtiyacı olduğu, vananın her iki tarafı kısmen açık yani karışım yapıyor ise, bu takdirde iç hacimlerin, dış havadaki sıcaklığa göre o an için kazan ısısına da ihtiyacı olduğudur. "MOTOR-VANA" ikilisi arasındaki akuplaj da, yukarıdaki şartlar sağlanabiliyorsa, akuplajın doğru, aksi halde yanlış yapıldığı hususu bilinmelidir. "MOTOR-VANA" İKİLİSİ ARASINDAKİ YANLIŞ BAĞLANTILARDAN KAYNAKLANAN TESİSAT ARIZALARI SIRA İLE; 1) Bazı vanalarda, kazan tarafının açılması esnasında, tesisat dönüş tarafının kapanması gerekirken, aksine açılmaktadır. Bu durumda tesisata giden karışım suyu sıcaklıkları, istenen sıcaklıkta olamayacağı için ısıtılan ortamın da rejime girmesi mümkün olamaz. 2) Bazı vanalarda ise, tesisata gidiş tarafı hiç kapanmaması gerekirken, aksine kısmen kapanmakta ve dolayısıyle sirkülasyon suyu debisi azalmaktadır. Bu durumda kolonlarda sirkülasyon yavaşlamakta ve hacimlerin ısınmasına engel teşkil etmektedir. 3) Vananın ani olarak açılıp kapanması neticesinde, tesisat borularında oluşan hızların ani olarak değişmesi, kolon borularında gürültülere sebep olmaktadır. 4) Kalorifer kazanı içinden geçen suyun debisindeki bu ani değişimler, kazanın gereksiz yere sık sık durup kalkmasına neden olmaktadır. Her gereksiz duruş kalkış esnasında, brülör bir dakika boyunca kazan cidarlarını yalıyarak ısının dışarıya atılmasına yani, enerji kaybına sebep olur. "MOTOR-VANA" ikilisi arasındaki bağlantı hatalarının varlığından haberi olmayan bazı tesisat taahhüt firmalarınca, hatanın mevcut sirkülasyon pompasının yetersizliğinden kaynaklandığı ileri sürülerek gereksiz yere, çift pompa çalıştırı lmakta ve hatta daha büyük kapasitedeki pompa ile yer değiştirme yoluna gidilmektedir. Bu durumda da sonuç alınamayınca başka yapılacak bir alternatif kalmadığı için, tesisat bu haliyle bırakılmaktadır. Bazı firmalar ise, açık imbisatlıdan kapalı imbisata geçerek sorunu çözebileceklerini tahmin etmektedirler. Kapalı imbisata geçiş muhtelif amaçlar için yapılabilir. Ancak "MOTOR-VANA" ikilisi arasında herhangi bir akuplaj hatası varsa, pompa kapasitesini büyütmek veya kapalı imbisata geçmek suretiyle bu sistemin çalışması, kesinlikle sağlanamaz. Resimde sıcak sulu kalorifer tesisatına ait tam otomatik boylerli ve kapalı t ip genleşme depolu bir tesisat akış şeması verilmiştir. Bu akış şemasının doğru ve bütün cihazların kapasitelerinin de tam olarak tayin edilmiş olmasına rağmen, yukarıdaki "MOTOR-VANA" akuplajı hatalı olarak yapılmışsa, yani karışım suyu sıcaklığı otomatik olarak istenen değerlere getirilemiyorsa ısıtmada ekonomi ve konfor sağlanamaz. - - ---- ---- ------ - TESİSAT DERGİSİ SAYI 25 _ ____ _ _ __________ ';" ') OCAK - ŞUBAT ' 97 f 196 L...... ;
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=