edilmelidir, daha sonra sıva yapılmalıdır. Ucuz hammaddelerde çeliğin bünyesinden temizlenemiyen inclusionlar (kükürt vs.) borunun korozyon direncini hızla düşürür ve kısa sürede delinmelere neden olur. Tüm bu tedbirler boruların ömrünü uzatır ve hedef kitlemiz ile tüketicilerimizin sorunlarından uzak yaşamasını sağlar. Zeynel EROĞLU EROĞLU Boru Bağlantı Elemanlan İmalat ve Pazartama Türkiye'de doğal gaz kullanılan konut ve sanayi tesislerinde gaz dağıtma halleri ve bunları birbirine bağlayan fıttingsler hakkında önemli birkaç hususun altını çizmek istiyoruz. Öncelikle Türkiye gibi deprem kuşağında olan bir ülkede bulunmanın dezavantajını taşımaktayız. Bu nedenden dolayı kullanılacak malzemeye ve ya pılacak ameliye işlemlere gereğinden fazla özen göstermek ve titiz davranmak durumundayız. Bugün doğal gaz uygulaması yapılan bölge ve kentlerimizdeki tesisatların çoğunluğunun tekniğine uygun yapılmadığını ve bunun ileride büyük sorunlar yaratabileceğini düşünüyorum. Genel olarak döküm parçalar, bağlantı elemanları, otomatik kontrol elemanla rı , ayar emniyet ve ölçme düzenekleri dahil olmak üzere boru hatları işletme sırasında meydana gelebilecek etkileri karşılayabilecek şekilde mukavemetli ve sızdırma yapmayacak şekilde tesis edilmiş olmalıdır. Yangına karşı dış etkileri ve patlama tehlikesini giderici tedbirler alınmalıdır. Bağlantı elemanları ve borular dış tesisat için yeraltı gaz boruları yani çelik borular TSE 346 ve TSE 416'ya uygun olmalıdır. Çelik borular, ağır dişli borular, orta ağır dişli borular, 16 bara kadar olan gaz hatları için dikişsiz çelik borular kullanılmalıdır. Fittings ve bağlantı elemanlarında ise kaynaklı çelik fıttingsler, TE parçaları, redüksiyonlar, boru atlama parçaları , çelik patent dirsekler, kaynak boyunlu flanşlar ve düz flanşlarve ayrıca dişli fıtingsde DiN 298O'den 2983'e kadar olan dişli çelik fıtings; nipel, dirsek ve redüksiyon ku llanı lmalıdır. Tesisat çekilirken kullanılması sakıncalı olan ama ısrarla kullanılan dişli fıtingsler yerine flanşlı ve kaynaklı malzeme kullanılması sonucunda daha sağlıklı bir tesisat yapısı ortaya çıkacağı görüşünü savunmaktayım. Nedeni ise ilk olarak su tesisatında kullanılan temper dökümden yapılan, boyutları ve diş yapısı gaz tesisatına uymayan malzemelerdir. Çünkü doğal gazın içinde su bulunması özelliği nedeniyle kullan ılan malzemelerin son derece mukavim olması , darbelerden etkilenmemesi gerekmektedir. Boru uçlarına açılan dişlerin boruların kalınlığında 1/3 oranında bir incelme meydana getirmesi sonucunda herhangi bir darbede veya yer hareketlerinde borularda kopmalar olacak, sonrası için ise iyi sonuçlar vermeyecektir. Bu tür dişli malzeme ile tesisat çekmektense her türlü yerde rahatça ku llanılabilecek olan kısaca servis hattından, bina içine giriş yerine ve binaların içindeki kolon hatlarına kadar çelik boru ve kaynakla yapılacak olan birleştirmeler doğal gazı üzerinde oturduğumuz bir bomba pozisyonundan çıkartıp rahatça ve güvenle kullanabileceğimiz bir enerji kaynağı durumuna getirecektir. Başka bir yöntem olarak da yine iyi ve güvenli bir bağlantı şekli olan bakır boru ve kaynaklı birleştirme yöntemi ile cihazların bağlantısının sağlanması görüşündeyim. Türkiye'de kullanılan ve temper döküm ile imal edilen dişli fıttingslerin ister boyut yönünden bakıldığında isterse diş yapısı olarak göz önünde bulundurulduğunda ileri ülkelerin kullandığı ve bütün dünyaca benimsenmiş olan standartlara uymadığını görmekteyiz. Bu ürünler standartlara uymadığı gibi özel olarak yapılan testler de bu ürünlerin doğal gazda kullanmaya elverişli olmadığını kanıtlıyor. Sonuç olarak TSE 11 standartıyla üretilen bu ürünler doğal gazda kullanılmaya elverişli değildirler. Bunun yerine TSE 2649 standardına uygun olarak üretilen kaynaklı fıtingsler ve standarttan türetilerek yapılan ve gene TSE'den olumlu TSEK Belgesi almış kaynaklı inegal kuruva ve inegal TE ile yapılmalıdır. Bir takım tröst olmuş firmaların baskılarıyla standartlara ve gaz tesisatı na uymayan uygulamalarla gaz tesisatı olamaz. Bu durumda doğal gaz sektörü kullandırılmakta ve tesisat yapımında söz sahibi olan kuruluşların mevcut olan standartlarına uymaya ça l ı şmaktadır. Bu firma l arın standartlarına uymak yerine doğal gazın doğasına uygun standartların kullandırılmasına çalışılmasında fayda görüyorum. Oğuz TÜRKYILMAZ MEG A.Ş. Polietilen Boru ve Fittings Kullanımı Yaygınlaşıyor Polietilen boru ların ve fıttinglerin, başta çelik ve döküm demir olmak üzere, diğer borulara göre montaj kolaylığı, korozyona uğramaması, uzun ömrü, çeşitli kimyasallardan etkilenmemesi vb. bir çok üstünlüğü vardır. Ülkemizde kent içi doğal gaz şebekeleri 4 bar basınca kadar polietilen boru ve fıtting esaslıdır. Polietilen boru ve fıttingler yurt dışında kentsel su dağıtım şebekelerinde de yaygın bir şekilde kullanılmakta olup, ülkemizde henüz yalnızca büyük şehirlerde servis hatlarında kullanılmaktadır. Çeşitli kimyasallara karşı dayanıklılığı nedeniyle atıkların iletiminde de kullanılan polietilen borular, deşarj projelerinde de, yaygın kullanım alanı bulmaktadır. Şirketimiz, Avrupanın bir çok ülkesinde plastik boru üretiminde bulunan Wavin ve polietilen fıtting üreticilernden olan Fusion Group Plc.'nin Türkiye temsilcisidir. Şirketimiz, ülkemizde polietilen boru ve fittinglerin kullanımının yaygınlaştırılabilmesi için, bu ürünlerin tanım ve fiyatlarının Bayındırlık Bakanlığı ve İl ler Bankası birim fiyatlarında yeralması gerektiğini vurgulamaktadır. Şirketimiz, tüm gaz ve su idarelerine konuyla ilgili teknik eğitim vermeye ve teknik bilgi desteği sağlamaya hazırdır. - - ---- - --------- - - TESİSAT DERGİSi SAYI 25 _________________ -~ 0CAK-ŞUBAT"97 .... ......... ,
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=