TEORİ •• • ENDUSTRIYEL HAVALANDIRMA TASARIMI HVAC, endüstriyel alanda, genel havalandırmadan proses uygulamalarına kadar pekçok konuyu içerir. Farklı uygulamaların dizaynı için uygun dokümantasyonun mevcut olmasından dolayı, bu yazıda her uygulama için ayrı ayrı inceleme yapılmıştır. Ne yazıkki endüstriyel alanda sıkça yanlış yöntemler uygulanması sonucu hatalı havalandırma tasarımı ve cihaz seçimiyle karşılaşılır. Bunun sonucunda hatalı ventilasyon dizaynı ve cihaz seçimiyle karşılaşılır.Yanlış yöntemlerin en önemlilerinden biri, havalandırma cihazlarının boyutlandı rıl mas ı n da volumetrik hava değişiminin esas alınmasıdır. Bu yazının amacı, havalandırma hesaplarını genel olarak ele almak ve hava değişimi hesabında yapılan hataları gözden geçirmektir. Bizim tesisat mühendisi olarak görevimiz, endüstriyel ortamdaki işletme parametrelerini eksiksiz olarak bilmek ve en uygun havalandırma tasarımını gerçekleştirmektir. MÜŞTERİ ANLAYIŞI Endüstriyel müşterilerin öncelikle istediği , endüstriyel yöntemlere uygunluk ve sistemin performansıdır. Genellikle fabrika mühendislerinin bilgisi HVAC cihazlarıyla sınırlıdır ve HVAC prensiplerini tasarım mühendisleri kadar iyi bilmezler. Çabalarının temel amacı çok sayıdaki cihaz ve ürünün aynı noktadan kontrolünü sağlamak, ürün kalitesi ve uygulamadaki kardır. Ön tasarım aşamasında, çalışma planının uygulanabilirliği için, HVAC sistemi gözönüne alınmalıdır. HVAC sisteminde hata olduğunda, bazen kontrolsüz alanlar oluşabilir veya cihaz çevreye zarar verecek bir şekilde imha olabilir. HVAC dizayn mühendisi bazı problemleri "tip" problemler olarak adlandırır. Sürekli sıcak noktalar, kontrolsüz nem veya hacimdeki aşırı negatif basınç gibi problemler tiptir. HVAC dizayn mühendisinin en fazla sorduğu sorulardan biri de "kaç değişim saat alınacaktır" sorusudur.HVAC mühendisi genellikle hava değişimlerini havalandırma tasarımının sonucunda • • TEMEL iLKELERi belirler. Fabrika mühendisi ise hava değişimi ile ilgili fikirlerini genellikle tasarım safhasında belirtir. Böylece aynı problem için iki farklı manzara ortaya çıkar. Herbiri uygun hava tasrımı konusunda ılımlı olarak ortak bir yol bulmalıdır.Mekanik havalandırmanın başlangıç safhasında hava değişimleri için dizayn yönteminin taslağı yapılır. Fan enerjisi göreceli olarak ucuz olabilir, bazı endüstriyel fabrikalar klimalı olabilir ve çalışanlar az konforlu çevre koşullarına toleranslı olabilirler. Bugünün endüstriyel koşullarında, iş özel egzoza ve seçkin kontrolden yararlanmaya ihtiyaç duymayabilir. Egzoz yöntemi, takviye havası, ısı tahliyesi, nem kontrolü ve diğer işlemler için hava debisi, hava değişimine göre belirlenmez. Modern havalandırma sistemlerinde performansın daha yüksek olduğu belirtilir. Ancak pekçok durumda hava değişimleri havalandırma sistemi tasarımında basitçe belirlenir. Hava değişim yöntemi aslında anlaşılması kolay bir yöntem olduğu için söylenir. Öncelikle hava değişimi için hesabı yapılacak mekanın hacmi belirlenir. Hava değişim oranı ise bu mekanın birim zaman periyodunda kaç kez havasının değiştiğini verir. Sonuç olarak CFM (feet3/dak.) dir ve fan boyutları veya hava şartlandırma cihazı boyutları belirlenir. Maalesef havalandırma olayı bu kadar basit değildir. YÜK HESAPLAR! HVAC sistemi dizaynı yük hesapları ile başlamak zorundadır. Endüstriyel sistemlerin çoğunda boyutlandırmadan beklenen, egzoz/ takviye havası yöntemleri , ısı tahliyesi ve genel ventilasyona hakim olmasıdır. Bundan dolayı HVAC mühendisinin sorumlU'luğu , tüm işletim cihazlarının hacimler ile bütünleşmesini sağlayarak istenilen • hacimsel hava debisi oranlarına kesin olarak karar vermektir. İlk adım olarak yapılması gereken, fabrika mühendisi ile iletişim kurarak ve ihtiyaç duyulan hava debisine karar vermektir. Ön proje hesaplarının başarılı 17 S. Seden ÇAKIROĞLU GENTES olması için ve ventilasyon amaçları için 4 ana etap vardır. 1) Egzoz işlemi 2) lsı tahliyesi 3) Genel ventilasyon 4) Özel durumlar EGZOZ İŞLEMİ Egzoz ve buna bağlı olarak takviye havası büyük bir değişkenlik gösterir. Kağıt makinelerinde yüksek oranda egzoz ve buna bağlı olarak takviye havası istendiği halde, taşlama makinesinde bu miktarlardan düşük olabilir. Hacme verilen toplam takviye havası bölümlerin toplamına eşit olacaktır. Modern sistemlerde egzoz dizaynının içerideki cihazların yerleşimine uygun olması istenir. Egzoz miktarına karar vermek için, HVAC ve fabrika mühendisi, aralarındaki görüşmelerde üreticilerin isteklerini temel alırlar. Egzoz miktarları yapılan işe göre belirlenir ve hava değişimi rol oynamaz. Dumar ve partikül hareketini önlemek ve makineler için gerekli yol, hava debisi oranlarına karar vermek HVAC mühendisine düşer. En verimli egzoz yöntemlerinden biri de kaynağa yakın noktadan yapılan emiştir. Emme hızı volumetrik hava debisi miktarına bağlıdır. Bundan dolayı yakından emiş yapan sistemlerde emiş hızına karar vermeden önce, volumetrik hava debisi belirlenmelidir. Kaynağa yakın emişte egzozun verimli çalışabilmesi , uygun davlumbaz ve emiş dizaynına bağlıdır. Egzoz işlemine ve emiş metotlarına karar vermek için 1995 ASHRAE El Kitabı; HVAC Uygulamaları ve Amerikan Endüstriyel Hijyenciler Konferansı ' nın yayınladığı Endüstriyel Havalandırma kitabı kullanılabilir. Bu rehberde yakından emiş sistemlerinde egzoz için hava değişim yönteminin, ventilasyon oranlarına bağlı olmadığı açıkça görülebilir. iSi TAHLİYESİ Elektrik odaları, kontrol odaları ve makine odaları gibi özel cihazların bulunduğu hacimlerde genel ventilasyonun haricinde ısı tahliyesi de istenir. 129
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=