bir ay diğeri çalışacak şekilde işletilmelidir. Kazanların kullanılmadığı yaz dönemlerinde, sirkülasyon pompalarının kireçlenme nedeniyle sıkışmasın ı önlemek için, ayda bir kez beş dakika süreyle çalıştırılmalıd ır. Bu kurala uyulmadığı için, kış sezonu başında pompalar ça lı şt ırıldığında sıkışma nedeniyle pompa elektrik motorlarının yanmasına pratik UYGULAMA uygulamalarda sık rastlanmaktadır. Kazan dairelerinde; işletme esnasında yangın güvenliği açısından altı kilogramlık kuru kimyasal tozlu yangın söndürücü bulundurulması iyi olacaktır. Kalorifer tesisatı işletmecileri gerekli eğitimden geçmiş ve sertifika almış olmalıdırlar. Bina yöneticileri, tasarruf bilincine sahip kişiler olmalıdırlar. TEORİ KAYNAKLAR 1) Küçükçalı, R., ·ısıtma Tesisatında Önemli Notlar", Tesisat, 17, 1995. 2) Yamankaradeniz, R., 'Kalorifer Tesisatlarında Görülen Hatalar ve Düzeltme Çareleri", Tesisat, 16, 1995 YERALTi SULARI POMPAJ EKONOMİSİ ÖZET Özden Ertöz Vansan Makina Sanayi Bu araştırmamızda yeraltı sularının ekonomik olarak pompalanması için bir hesaplama yöntemi önerilerek, yeraltı suyundan en ekonomik şartlarla yararlanmanın prensipleri ortaya konulmaktadır. Buna bağlı olarak pompa seçimine yeterli hassasiyette debi ile düşüm arasındaki ilişkinin hesabı için bir bağıntı ve ayrıca bu bağıntıyı kullana rak debi-düşüm ilişkisini ve eşdeğer akifer kalınlığını hesaplayan bir bilgisayar programı verilmektedir. 1· GİRİŞ Bir işletmede enerji ekonomisi yönünden en çok dikkat edilmesi gereken ünitelerden bir tanesi de pompalardır. Pompa seçiminde iyi niyetle verilen bazı kararlar, pompaların ve elektrik motorlarının gerekenden daha büyük seçilerek hem fiyatının artmasına hem de en iyi verim bölgesi dışında çalışmasına sebep olmaktadı r. Bir tesis planlanırken genelde, boru ve armatürlerin çapları minimum ilk maliyete göre seçilmektedir. İşletme maliyeti ile ilk maliyet toplamın ı mevcut ekonomik şartlarda minimum yapmak üzere seçim yapılarak optimum pompa, boru ve armatür büyüklükleri saptan malıdır. 2-YERALTI SU HİDROLİĞİ Kuyular, uygun şekilde açıldıklarında ve uygun şartlarda kullanıldıklarında yer altı suyunun ekonomik şekilde pompajı mümkün olur. Bir kuyuya uygun pompa seçebilmek için, kuyu hakkında güvenilir bilgiye sahip olmak gerekir. Bir pompa çalışmaya başladıktan sonra, kuyu civarındaki su seviyesi düşer. Su seviyesinin azalma mi ktarına düşüm diyoruz. Düşümün en fazla olduğu yer kuyunun içidir ve düşüm kuyudan uzaklaştıkça azalır ve belli bir uzaklıkta bu etki kaybolur. Bu uzaklık kuyudan kuyuya, aynı kuyu için debiye ve pompaj süresine bağlı olarak da değişir. Kuyunun içindeki dinamik su seviyesi, civarındaki su seviyelerinin hepsinden daha aşağıda olduğundan su kuyuya doğru hareket eder. Suyu kuyunun içine iten kuvvet, seviye farkıdır. Şekil 1. de kuyu civarındaki suyun kuyuya doğru hareketi gösterilmiştir. Su kuyuya akiferden her yönden girer. Suyun kuyuya geliş aalanını bir silindirin yanal alanı olarak kabul edersek, bu alan kuyuya yaklaştıkça azalır. Dolayısıyla akiferden gelen suyun hızı kuyuya yaklaştıkça artar bu yüzeylerden geçecek suyun debisi aynı olacağına göre, suyun hızları da bu alanlarla ters orantılı olacaktır. Örneğin R1 yarıçapı R2'nin iki katı olursa, V2 hızı V1 hızının iki katı olur. Kuyu civarındaki düşüm gradyen su hızı ile ilişkilidir. Hız arttıkça bu gradyen de artar. Böylece, su seviyelerinin oluşturduğu yüzey kuyu civarında daha dik bir eğime sahip 7 olur. Buna düşüm konisi denir. Su çekilen her kuyunun etrafında bir düşüm konisi oluşur. Bu konilerin şekli ve büyüklüğü çekilen debiye, pompaj süresine, akiferin özelliğ ine ve kuyunun beslenme kaynağına bağlı olarak değişir. Bu kuyuda su çekilmezken kuyu içi su seviyesi ile zemin arasındaki mesafeye statik seviye, su çekilirken oluşan seviye de o debideki dinamik seviye denir. Statik seviye ile dinamik seviye arasındaki mesafe düşüm'dür. (Şekil 2) Kuyudan uzaklaştıkça düşüm azalır. Pratik olarak düşümün olmadığı uzaklığa etki yarıçapı ve yeraltı suyunu içinde barındıran katmana da akifer denir. R1 =2R2 A1 =2A2 V 2 z2V1 Şekil 1.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=