52 KULLANIM YERLERİ: Konumuz dışı olan Endüstriyel/ Kazan termostatlarını bir kenarda tutarsak Oda ve Fan-Coil Termostatlarının kullanım yerlerini de kısaca incelemekte yarar var. Termostatlar insanların bulundukları ortamlardaki ısıtıcı veya soğutucu cihazları direkt kontrol eden cihazlar oldukları için kullanım alanları oldukça geniştir. Oda Termostatları, kat kaloriferleri, kombi gibi cihazları kontrol ederler. Bu cihazlar sirkülasyon pompasına veya açma-kapama şalterine kumanda edebildikleri gibi cihaz çıkışında cihazdan bağımsız olan termal vanaya (termostatik vana değil!), üç yollu motorlu vanaya da kumanda edebilirler. FAN-COİL TERMOSTAT TÜRLERİ: Fan-Coil termostatı ise bir ısıtıcı aparey olan fan-coil cihazını kontrol eder. Fan-coil cihazları günümüzde kullanımı yaygınlaşmakta olan ve pasif ısıtıcılar olan radyatörlerin yerini almakta olan cihazlardır. Fan-coil'lerin çeşitliliği ile bağlantılı olarak bunlara kumanda eden termostatlar da çeşitlilik gösterirler. En çok tanınan ve kullanılan fan-coil termostat türlerini şöyle sınıflayabiliriz: 1 ) Fana kumanda eden 2 ) Vanaya kumanda eden, 2a) İki borulu sistem (bu sistemde sadece tek bir serpantin bulunur ve akışkan yazın soğutucudur kışın ısıtıcıdır. Bu nedenle, tek bir fancoil vanası vardır.), 2b ) Dört borulu sistem (bu sistemde iki serpantin vardır. Serpantinlerden birisinde ısıtıcı akışkan, diğerinde soğutucu akışkan dolaşır. Bu nedenle, iki fancoil vanası bulunur.), 3) Hem fana hem de vanaya TEORİ kumanda eden, Yukarıda sıralananlara ek olarak bir odada istenebilecek diğer kontrol ve izleme noktaları için geliştirilmiş DDC-PLC üniteleri bulunmaktadır. Bunlar temel olarak fan-coil ünitelerini kontrol ederlerken örneğin bir pencerenin açık mı yoksa kapalı mı olduğu bilgisinin de değerlendirilmeye alındığı, veya odada insanların bulunup bulunmadığı bilgisinin izlendiği odaya yerleştirilen ve termostattan biraz daha büyükçe cihazlardır. Bu üniteler bireysel cihazlar gibi gözükseler de bunları bir merkezden, örneğin, otellerde resepsiyondan, kontrol etmek, izlemek, bina yönetim sistemine dahil etmek ve hatta otellerin rezervasyon yazılımlarına bu fanco il termostat ünitelerinin programlarını ekleyerek müşterinin odaya gireceği ve çıkacağı saatlere ilişkilendirilen ısıtmayı sağlamak olanaklıdır. Bu sayede toplam ısı verimliliklerini denetlemek oldukça kolaylaşır. BİR TERMOSTATIN YAPISI: Termostatlar mekanik ve elektronik sensörleri nedeniyle iki grupta toplanmaktadır. Biz burada en çok yaygın olan mekanik sensörlü termostatları inceleyeceğiz. Bir termostat üç ana parçadan oluşur: Sensör, Ayar çubuğu ve Mıknatıs (Şekil 2). Bu parçalar ve klemensler bir taban üzerine yerleştirilmişlerdir. Bunları ise dekoratif amaçlı bir kapak diyaframlı termostatlar çoğunlukla tercih edilmemektedir. Bimetal'in yapısı adından da anlaşılacağı üzere iki metalin birbirine yapıştırılması şeklindedir. Bu iki metal birbirinden farklı uzama katsayılarına sahiptirler. Ortam sıcaklığı yükselmeye başladığı zaman dıştaki metal daha çok uzayacağı için tüm metal daha az uzayan tarafa doğru eğilecektir. Bu sırada bu bimetalin ucu hemen yakınındaki mıknatısın yardımı ile kontağa değecek ve üzerinden akım geçmesini sağlayacaktır. Bu akım sayesinde termostata bağlı soğutucu veya fan-coil çalışmaya başlayacak ve ortamın sıcaklığını düşürecektir. Sensörün bir kontakla arasındaki mesafeyi ayarlayan bir ayar çubuğu vardır. Bu ayar çubuğu; termostat kapağı üzerinde belirtilen sıcaklık değerlerine set edi lerek termostatın çalışmasını sağlar. Termostatın diğer önemli kısmı kontrol anahtarlarının olduğu kısımdır. Bu kısımdaki kombinasyon, termostatların çeşitliliğine yol açar. Bu kontrol anahtarları, açma-kapama anahtarı, yaz-kış anahtarı, ısıtmasoğutma anahtarı, fan devir anahtarı, yardımcı ısıtıcı açmakapama anahtarı, UIKNATIS örter. Bu parçalardan sensör AYAR c u ııucu bir termostatın kalbidir. Günümüzde iki tip sensör kullanılmaktadır: Bimetal ve Diyafram tip sensörler. Diyafram tip sensörlerde zaman içinde özelliğini 8Jlı40Al. kaybetme tehlikesi olduğu için Şekil 2. Bimetal Termostatın Yapısı 16
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=