bina ve iklim verilerini hesaba girmek mümkün olabil mektedir. Böyle olunca, bina simülasyonu adı verilen dinamik yıllık enerji tüketim hesabı programları, yukarıda sözü edilen sistemlerin ekonomik analizine imkan tanımakta ve giderek HVAC sistem seçimi ve tasarımın vazgeçilmez elemanları haline gelmektedirler. 2. STATİK HESAP YÖNTEMLERİ Bu yöntemler steady state (sürekli kararlı hal) kabulüne dayanır. Zamana bağlı değişimleri ve buna bağlı olarak yapının dinamik karakterini gözününe almazlar. Bu yöntemleri çeşitli gruplar altında incelemek mümkündür. Burada önemli görülen dört yöntem üzerinde durulacaktır. 1. MMO Kalorifer Proje Hazırlama Teknik Esaslarında verildiği gibi, önce pik durum için statik ısı kaybı hesabı yapılır. Dış hesap sıcaklığı (belirli bir riskle karşılaşılabilecek en düşük dış sıcaklık) ve sabit iç hesap sıcaklığı için farklı standartlara göre farklı karmaşıklıkta bir yöntemle ısı kaybı hesaplanır. Bu değer yardımı ile yıllık yakıt tüketimi, B = ( 1 ) 2 . Eff . H u ifadesi ile bulunur. Burada, O: Toplam ısı kaybı, Z,: Günlük ısıtma saati, Z2 : Yıllık ısıtma yapılan gün sayısı Eff: Kazan anma verimi, Hu: Kullanılan yakıt alt ısıl değeridir. 2. Derece-Gün Yöntemi Derece-Gün çeşitli şekillerde tariflenebil ir. En basit tarifi, en yüksek ve en düşük ortalamasının, esas alınan taban sıcaklığından (iç sıcaklık veya den-ge sıcaklığı) çıkarmakla elde edilen günl ük sıcaklık farkını, bütün ısıtma yapılan günler için toplayarak bul unur. Esas alınan taban sıcaklığına göre ARAŞTIRMA çeşitli şehirler için derece-gün değerleri çeşitli kay-naklarda verilmiştir. Buna göre yıllık yakıt tüketimi, 24.Q.DG B=------ ifadesi ile bulunur. Burada DG: Derece-gün değeri ti İç hava sıcaklığı t0 : Dış hava sıcaklığı (2) Bu yöntemde esas alınan taban sıcaklığı için denge sıcaklığı ele alınırsa, iç ısı kazançları da bir biçimde hesapta göz önüne alınmış olur. Denge sıcaklığı hacmin ısı kayıplarının, hacmin iç ısı kazançlarına eşit olduğu haldeki dış sıcaklık değeri olarak tarif edilir. 3. Modif_iye Edilmiş Derece-Gün Yöntemleri Bu yöntemler içinde Recknagel'de (3) verilen yönteme işaret edilecektir. Bu kaynakta detaylı olarak açıklanan yöntemde değişik faktörleri dikkate almak üzere yukarıdaki derece-gün ifadesine bazı katsayılar ithal edilmiştir. Bu katsayılar yardımı ile daha yaklaşık bir yıllık yakıt tüketimi hesaplamak mümkündür. 4. Band Yöntemi (Bin Metodu) Derece-gün yöntemi sistemin kısmi yüklerdeki performansını dikkate alamaz. Bu faktörü dikkate almak üzere geliştirilen band yönteminde, gözönüne alınan yerdeki dış sıcaklıklar 3 °C' lik farklarla bandlara ayrılır. Bu yerde, ortalama dış sıcaklıkların yılda her bantta kaç saat meydana geldiği beirlenir. Önce her bantta gerekli enerji (yakıt) miktarı aşağıdaki ifade ile hesaplanır: B band=N /xırd Burada, Q (t -t ) bi bo (3) Ejf b H (t-t ) U I O Nband : Söz konusu bantta yılda dış 9 sıcaklığın kaç saat meydana geldiği Effb : Söz konusu banttaki dış sıcaklıkta kazan verimi tb0 : Söz konusu banttaki dış sıcaklık tbi : İç sıcaklık (veya denge sıcaklığı) t0 : _Dış hesap sıcaklığı t; : iç hesap sıcaklığı değerleridir. Daha sonra bütün bandlardaki yakıt tüketimleri toplanarak yıllık yakıt tüketimi belirlenir. Bu yöntemin kullanılabilmesi için çeşitli yerlerdeki dış sıcaklık bandı verilerine gereksinim vardır. 3. DİNAMİK HESAP YÖNTEMLERİ Kararlı hal ısı kaybına dayanan bu basit statik yöntemlerde iç kazançları, güneş kazançlarını, yapının ısıl ataletini, ısıtma sisteminin performansını, çalışma rejimlerini, ısı tasarrufu önlemlerinin etkilerini ve son olarak ta kazanın kısmi yük performansını gözönüne almak mümkün değildir. Ancak özellikle son yıllarda kişisel bilgisayarların gelişmesi ve hemen bütün proje bürolarına girmesi ile bina enerji simülasyonuna dayanan dinamik hesap yöntemleri ön plana çıkmıştır. Yapının ve mekanik sistemin ısıl davranışı dinamik yöntemde zamana bağlı olarak ifade edilir. Bu durumda bütün yukarıdaki faktörleri gözönüne almak mümkündür. Bu tür bir hesabın elle yapılması pratik olarak mümkün değildir. Bina enerji simül asyonu konusundaki çalışmalar 1970'Ii yıllarda gelişmiş ve özellikle ASHRAE'nin )<onuya eğil mesi ile, böyl e bir programın temel algoritması ve ana çizgileri el kitaplarında yer alacak şekilde standart hale getirilmiştir. Genel olarak böyle bir simülasyon programı bina ısıl yükü simülasyonu, ısıtma sistemi simülasyonu ve ısı üreticisi simülasyonu ol arak üç ana alt programdan ol uşur. Bu programa yıllık saat bazında iklim verileri girilerek gözönüne alınan bir yıl için veya 1 45
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=