ARAŞTIRMA 11 1 1 YAPILARDA VAKiT TUKETIMI HESABI ÖZET Prof. Dr. Ahmet ARISOY Serkan BÜYÜKYILDIZ İ. T. Ü. Makina Fakültesi Yapılarda yakıt tüketimi hesabı veya tahmini, yakın yıllara kadar yapının dizayn ısı yükü yardımı ile basitçe yapılmıştır. Kararlı hal ısı kaybına dayanan bu basit yöntemle_rde iç kazançları, güneş kazançlarını, yapının ısıl ataletini, ısıtma sisteminin performansını, çalışma rejimlerini ve ısı üreticinin performansını gözönüne almak mümkün değildir. Ancak özellikle son yıllarda kişisel bilgisayarların gelişmesi ve hemen bütün proje bürolarına girmesi ile bina enerji simülasyonuna dayanan hesap yöntemleri ön plana çıkmıştır. ısı kaybı zamana bağlı olarak ifade edilerek bu programlarda bütün yukarıdaki faktörleri gözönüne almak mümkündür. Bu programların büyük bir kısmı özel şirketlerce geliştirilmiş ticari programlar olup, kapalı kutudur. Dolayısı ile içine girilip kendi şartlarınıza göre değişiklik yapmanız mümkün değildir. Ayrıca herkesin kullanmasına olanak tanımayacak ölçüde pahalıdır/ar. Bu yazıda apartmanlarda yıllık yakıt tüketimini gerçekçi olarak hesaplama olanağı tanıyan ve çeşitli ısıtma sistemlerinin performanslarını karşılaştırmaya imkan veren bir programın yapısı anlatılmıştır. 1. GİRİŞ Bir yapının yıllık enerji tüketimi veya özellikle ı sıtma gözönüne· al ı ndığında yıllık yakıt tüketimi hesabı; binanın ve mekanik tesisatı n tasarımı ve seçimi bakı mlarından son derece önemlidir. Bu tahmin veya hesap, 1. Optimum sistem seçimi için gereklidir. Alternatif sistemler arası nda toplam maliyeti (veya ömür maliyeti LCC) en düşük olan sistem önemli bir tercih nedenidir. 2. Seçilen bir sistemin komponentlerinin optimum maliyeti oluşturacak biçimde kombine edilmesi bir ekonomik gereksinimdir. 3. Yapı nın mimari tasarı mında enerji veriminin yüksek tutula· bilmesi ve optimum ekonomik çözüme ulaşma yine yakıt tüketim hesabını gerektirir. 4. Dolaylı etkileşim çevre kirliliği veya maliyeti ile ilgilidir. Günümüzde tasarımda giderek önemli bir kriter oluşturmaktadı r. 5. Bir başka önemli etkileşim konfor ve buna bağl ı üretkenlikle sistem tasarımı arasındadır. Bugün için bu faktörü optimizasyon hesapları na dahil etmek mümkün olamamaktadı r. Ancak bu hesabı n hassas olarak yapılması çok zordur. Yı ll ık enerji tüketimine etki eden çok sayıda parametre bulunmaktadır. Bunların başl ıcaları: 1. Yapı nı n konstrüksiyonu, oryantasyonu, pencereleri, ısı yal ıtımı, kütlesi. 2. Dış iklim koşulları (dış sıcaklık, rüzgar, güneşleme gibi) 3. Yakıt cinsi, ısıl değeri 4. Kazan ısıl verimi, kullanım verimi (kısmi yüklerde) 5. Dağıtım sistemi verimi 6. Kontrol sistemlerinin özelliği ve mükemmelliği 7. Kesintili çalışma süresi 8. Çalışma rejimi 9. Konfor şartları 8 1 O. Bakı m ve servis seviyesi olarak sayı labilir. Bu parametrelerin ne kadar fazlası hesaba dahil edilmek istenirse, hesap o denli karmaşık olur ve belli bir noktadan sonra elle hesap yapmak mümkün olmaz. Elle hesaba imkan tanıyan statik yöntemler uzun hesaplara karşı l ı k, yeterince hassas sonuçlar vermezler. Dolayısı ile bu yöntemlerle, yukarıda sayı lan sistem seçimi ve tasarımı ile ilgili konularda yeterli bilgi elde edilemez. Bu nedenle de yapılarda statik yakıt tüketimi hesapları, yakıt deposu seçimi gibi basit konularda ve yaklaşık olarak yıllık yakıt tüketimi hakkında fikir sahibi olmakta kullanı lmıştır. Bilgisayarların proje bürolarına gi rmesi ve bilgisayar programlarının kullanı mı nı n yaygı n hale gelmesi ile dinamik yöntemler gelişmiştir. Bu tür dinamik hesap yöntemlerinde çok sayıda parametreyi gözönüne almak, detaylı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=