Tesisat Dergisi 238. Sayı (Ekim 2015)

96 Tesisat Dergisi Say× 238 - Ekim 2015 MAKALE Kavitasyonun ortaya ç×kmas×yla beraber pompada bas×nç çalkant×lar× oluümaya baülar. Bununla beraber pompan×n içeri- sinden çak×l taneleri geçiyormuü gibi bir ses kendini gösterir. Ses bas×nç seviyesi ölçümü yaparak ve toplanan sinyaller iülenerek kavitasyon yoùunluùu tahminleri yap×labilmektedir. 2. Kavitasyon Parametreleri ve Terminoloji Kavitasyonu ifade eden temel parametreler; net pozitif yük NPSH, basma yüksekliùi, hacimsel debi, mil dönme say×s×, çark d×ü çap×, emme özgül h×z× Nss, kavitasyon say×s× V , Thoma kavitasyon katsay×s× V TH olarak ifade edilebilir. Net Pozitif Emme Yüksekliùi [NPSH veya ENPY] pompa giri- üindeki toplam mutlak bas×nc×n ak×ükan×n buharlaüma bas×nc×ndan fark× olarak ifade edilmektedir. ûekil 1. Buhar kabarc×ù× oluüumu ûekil 2. Kabarc×k baülang×c× ûekil 6. Parçac×klar×n büyümesi ûekil 7. K×smi Olarak Çökme ûekil 8. Santrifüj pompa çark×nda kavitasyona baùl× erozyon ûekil9. Bir francis türbininde kavitasyona baùl× malzeme kayb× ûekil 3. Büyüme ve ilerleme ûekil 4. Çökme ûekil 5. Kabarc×k baülang×c× Kavitasyon erozyonu Buhar parçac×klar×n×n yüksek bas×nç al- t×nda patlamas×yla metal yüzeylerindebir hasar mekanizmas× ortaya ç×kmaktad×r (local pitting). Parçac×klar metal yüzeylerin- den uzakta patlarsa hasar meydana gelme- yebilir. Bunun için malzeme yüzeylerindeki hasara bakarak kavitasyon yoùunluùu hakk×nda bir tahminde bulunmak güçtür. Ses ve titreüim seviyelerindeki art×ü Kavitasyon say×s× ak×ükan×n yerel bas×nc× ve buharlaüma bas×nc× aras×ndaki fark×n boyutsuz gösterimi, Thoma say×s× ise boyutsuz NPSH ölçeùini gösterir. Genel olarak kavitasyon performans× kritik bir deùer olan NPSH R ile iliükilendirilir. Bu deùer pompa giriüinde saùlanmas× gereken minimum bas×nç deùerini gös- termektedir. rejim düüük debi deùerlerinde gözlenebilir. Buhar kabarc×klar×n×n hacmi zamana baùl× olarak deùiüir. Geçiü (transient) çal×üma rejimi termodi- namik sebeplerle oluüan kavitasyona baùl× karars×zl×ù×n sonucunda ortaya ç×kar. Çok düüük veya s×f×r debi üartlar×nda ortaya ç×kar. Buhar ak×ü×n×n izlenmesi güçtür. Buhar kabarc×klar×n×n hacmi patlamaya kadar büyümeye devam eder.