Tesisat Dergisi 236. Sayı (Ağustos 2015)

TEKNúK BúLGú 107 Tesisat Dergisi Say× 236 - Aùustos 2015 Mühendislik tasar×ml× sistem: Söndür- me maddesi merkezi bir depodan besle- nen, boru sistemi ve nozullarla boüaltma yapan, her bir boru parças× ve nozulun kesit ölçüsünün ilgili standarda göre he- sapland×ù× sistem. Ön mühendislik tasar×ml× sistemler: úzin verilen en yüksek tasar×ma kadar, dengelenmiü bir nozul dösenmesi ile boru tesisat×na baùl×, belirli kapasitede yang×n söndürme maddesi kaynaù×na sahip sis- tem. Toplam hacimsel koruma sistemi: Ka- pal× bir alan içerisinde, uygun tasar×m konsantrasyonunu elde etmek üzere, sön- dürme maddesini boüaltmak için düzen- lenmiü sistem. Dolum Yoùunluùu: Söndürücü gaz×n bu- lunduùu kab×n birim hacmi baü×na, sön- dürücü gaz×n (kg/m3) cinsinden kütlesidir. Boüalma Süresi: 20ºC s×cakl×kta, 1.3’lük güvenlik faktörü içeren tasar×m konsant- rasyonunun %95’ine eriümek için gerekli süre. Halokarbon türevi gazlar×n boüalt×l- mas×, ayr×üma ürünlerinin oluüumunu s×- n×rlamak ve yang×n× bast×rmak için müm- kün olduùu kadar çabuk tamamlanmal× ve hiçbir durumda 10 saniyeyi geçmemelidir; únert gazlar için bu süre 60 saniyedir. Ters etki gözlenen en düüük seviye (LO- AEL): Zehirlilik veya fizyolojik olarak ters etki gösteren en düüük konsantrasyon. Ters etki gözlenmeyen seviye(NOAEL): Zehirlilik veya fizyolojik olarak hiç bir ters etki göstermeyen en yüksek konsantrasyon. Yasal Gereklilikler; Gazl× sabit söndürme sistemleri, tesisin nitelik ve ihtiyaçlar×na baùl× olarak uygun, güncel, sertifikal× ve ilgili TSE standartlar×- na göre tasarlanmal×d×r. Uyulmas× zorunlu olan TS EN 15004 Standard× “Sabit Yan- g×nla Mücadele Sistemleri-Gaz Püskür- ten Sistemler-Tasar×m Montaj Ve Bak×m“ genel baül×ù× alt×nda yer alan aüaù×daki bölümleri kapsar: • TS EN 15004-1: Tasarim, montaj ve ba- k×m • TS EN 15004-2:FK-5-1-12 söndürme maddesi için tasar×m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-3:HFC Kar×ü×m A söndürme maddesi için tasar×m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-4:HFC227ea söndürme maddesi için tasar×m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-5:HFC125 söndürme mad- desi için tasar×m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-6:HFC23 söndürme mad- desi için tasar×m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-7:IG01 söndürme madde- si için tasar×m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-8:IG100 söndürme mad- desi için tasar×m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-9:IG55 söndürme madde- si için tasar×m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-10:IG541 söndürme mad- desi için tasar×m ve fiziksel özellikler Özel söndürme sistemleri, suyun söndür- me etkisinin yeterli görülmediùi veya su ile reaksiyona girebilecek maddelerin bu- lunduùu, depoland×ù× ve üretildiùi hacim- lerde uygun tipte söndürme sistemi tesis edilir. Halon alternatifi gazlar ile tasar×m× yap×lm×ü gazl× yang×n söndürme sistemle- rinde kullan×lan söndürücü gaz×n, yerel ve uluslararas× yönetmelik ve standartlarla belgelenmiü uzun süreli kullan×m geçerli- liùi olmal×d×r. Her türlü gazl× söndürme sis- temleri kurulurken, otomatik gaz boüalt×m× esnas×nda veya sistemin aktive olduùunu iületici ve mahalde çal×üan personele bildiren ve kiüilerin söndürme mahalini tahliye etmesini saùlayacak sesli ve ×ü×kl× uyar×lar temin ve tesis edilmek zorundad×r. AB mevzuat×nda 97/23/EC say×l× PED direktifi ve 99/36/EC say×l× TPED direkti- fine karü×l×k gelen Türk mevzuat×na göre, 97/23/AT say×l× “ Bas×nçl× Ekipmanlar Yönetmeliùi” ve 99/36/AT “Taü×nabilir Bas×nçl× Ekipmanlar Yönetmeliùi ” gereùi, gazl× söndürme sistemlerinde kullan×lan silindirlerin üzerinde PED* ve TPED* di- rektiflerine uygunluk iüareti bulunmal×d×r. Kaz×nm×ü “š” iüareti, silindirlerin PED ve TPED direktiflerine uygunluùunu belirler. Ayn× zamanda 97/23/AT say×l× “ Bas×nçl× Ekipmanlar Yönetmeliùi” gereùi silindirle- rin “CE” iüareti taü×mas× zorunludur. CE ve šmarkalama süreci ile sadece temel em- niyet gereklerini tan×mlayan bu yönetme- liklerin gerekliliklerinin karü×lanmas× deùil, ayn× zamanda CE veya PI iüareti taü×yan bir ürün; can ve mal emniyeti, insan saù- l×ù×, çevre korumas× ile enerji tasarrufunu öngörmektedir. Söndürücü gaz×n, aç×kl×klardan bitiüikteki tehlikeli alanlara veya çal×üma alanlar×na kaçmas×n× önlemek için, bu aç×kl×klar ka- l×c× olarak s×zd×rmaz biçimde kapat×lmal× veya otomatik kapatma tertibatlar×na sa- hip olmal×d×r. Söndürücü gaz× belli hacim- de tutmak uygulamada mümkün deùilse, koruma bitiüik tehlikeli baùlant×lar× kap- sayacak üekilde geliütirilmelidir. Ortam bas×nc×n×n, standart deniz seviyesi bas×n- c×na göre %11 oran×nda farkl×l×k gösterdi- ùi durumlarda, bas×nç fark×n× telafi etmek üzere “atmosferik düzeltme faktörleri” kullan×larak söndürücü gaz tasar×m mik- tar×nda yükseklik ayarlamas× yap×lmas× Atmosferik Düzeltme Faktörleri Eüdeùer Yükseklik (m) Düzeltme Faktörü (ideal gazlar için) -1000 1,130 0 1,000 1000 0,885 1500 0,830 2000 0,785 2500 0,735 3000 0,690 3500 0,650 4000 0,610 4500 0,565