_____________________.•«·!MiHifl•Ut- -rırrııı ,�n,ı.ııır c. •.r, ,...,""' n..r c.,.or pıı rf•� .. yeterli olmadığı durumlarda LNG tesisleri üzerinden Cezayir gazı ile takviye yapılmaktadır. Her ne kadar saf Rus gazının MS'si 88.7 ise de tesisata basılan gazın fiili MS'si LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) tesislerinden karıştırılan Cezayir gazı nedeniyle bu değerin altında seyretmiştir. Uç koşullarda safolarak devreye basılan Cezayirgazının MS'si ise 59.6 dır. Belirli bir MS'ye göre tasarlanan gaz motorunda MS'si daha düşük olan bir gazın yakılması durumunda ve tam yükte çalışma koşulunda vuruntu oluşmaktadır. Bu nedenle motorun sıkıştırma oranı uç koşullarda da sağlıklı çalışacak şekilde seçilmelidir. Ayrıca tüketiciyi koruma açısından BOTAŞ ile yapılan sözleşmelerde bu hususa dikkat edilmelidir. MS sayısının 1 00'e yakın veya üzerinde (biogaz ve çöplük gazlarında olduğu gibi) olması bize sıkıştırma oranını arttırma ve bu sayede mekanikverimi yükseltme olanağını sağlamaktadır. Bu koşulda motor sıkıştırma oranını 12.5: 1 seçmek ve gaz motoru için oldukça yüksek sayılabilecek olan % 41 'likbirverimeerişmekmümkündür. Ancak uç koşullarda MS'nin 60'ın altına düşme olasılığının olması motor seçimi sırasında bizleri en çok 9: I 'lik sıkıştırma oranını kullanmak zorunda bırakmaktadır. Tersi durumunda Otto motorlarında kesinlikle vuruntu gözlenecektir. Pisa Tekstil projesinde; yatırımcı tarafından özel istek olarak ayrıca dua) yakıt seçeneği istenmiş ve bu nedenle MS= 30 ve altında gazlar için uygun olan 8: 1'tik sıkıştırma oranına sahip bir gaz motoru seçilmiştir. Bu sayede sistem doğal gazın kesilmesi, yani gaz basıncının düşmesi durumunda otomatik olarak Propan çalışma moduna geçmektedir. 4. SİSTEMİN GENEL TARİFİ Bu projedeki B.I.G. Sistemi fabrikanın elektrik ve ısı gereksiniminin bir kısmını karşılayacak olan bir gaz motorlu jeneratör seti ve ısı geri kazanımı sisteminden oluşmaktadır. Sistem temelde fabrikanın elektriksel yüküne göre kumanda ve kontrol edilecek ve tam yükteki çalışma koşullarında 1020 ekwelektriksel verim % 32 olup toplam çevrim verimi % 86 dır. Not: Verim dual yakıt seçeneği nedeniyle sıkıştırma oranına bağlı olarak ve özel istek üzerine düşürülmüştür. Sistem TEDAŞ şebekesi ile senkron çalışmaktadır. Fabrikanın enerji gereksinmesinin 1 020 ekw'ın üzerinde olması durumunda fark kapasite TEDAŞ'dan besleme yapılarak temin edilmektedir. Elektrik yükünün 1020 ekw'ın altına düşmesı durumunda ise sistem otomatik olarak gaz kesmekte ve gereksinme duyulan elektrik enerjisi kadar enerji üretmektedir. Kojenerasyon sisteminde biri motor gövde ısılarını, diğeri egzozgazı ısısını değerlendirecek olan bağımsız iki adet geri kazanımı sistemi yer almaktadır. TESiSAT DERGiSi SAYI 23 Motor gövde ısıları seri bağlı iki adet ısı değiştirgeci aracılığı ile geri kazanılırken, egzoz ısısı bir adet atık ısı kazanı ile geri kazanılmaktadır. 4. 1. Motor Gövde Isısı Isı Geri Kazaıımıı Devresi Permotittankından birpompa ile alınan 15 m3/h debiye sahip olan su, turba ısısı ısı geri kazanımı eşanjöründen (163 kW) geçerek sıcaklığını 20°C'den 29.5 °C'ye çıkarmaktadır. Bir sonraki aşamada motor blok ısısı ısı değiştirgecine (1036 kW) giren su, sıcaklığını 88.5 °C'ye çıkarmaktave bir ısı deposu tankına boşalmaktadır. 4.2 Egıoz Isısı Isı Geri Kazmıııııı Devresi Degazörden 102 °C'de bir pompa aracılığı ile basıncı 12 bar'ayükseltilen ve 6.5 m3/h'lik bir debiye sahip olan kazan besi suyu atık ısı kazanı devresinde yer alan bir ara soğutma ünitesinde 75 °C'e soğumakta ve atık ısı kazanına girmektedir. 547 kW ısıl kapasiteye sahip olan atık ısı kazanında su 14 � 0C'ye dek ısınmakta ve kazana basınç altında girmektedir. Bu devredeki kazana ait buhar yüklerinin 2.5 ila I O m3/h'lik salınımlar göz önüne alınarak pompanın hemen önünde bir oransal kazan besi suyu kontrol sistemi, atık ısı kazanı çıkışında bir basınç dengeleme valfı yer almaktadır 5. SİSTEMİN FİZİBİLTESİ Sistemin Yıllık Enerji Tassarufıı: 330.000 USD Yatırımın Geri Ödeme Süresi: Yaklaşık: 3 yıl Eşdeğer Birim Enerji Üretim Maaliyeti: 2.2 $Cent/kWh.ı TEDAŞ'ın Enerji Satış Bedeli: 7 $Cent/k.Wh 6.SONUÇ Kendi kendini finanse etmesi, güvenilir ve sürekli bir enerji kaynağını oluştunnası, yakıtı yüksek birbirincil enerji verimi ile elektrik enerjisine dönüştürmesi ve daha az çevre kirliliğineyol açması bakımından ilerici yatırımcıların bu konu ile ilgili yatırım planlarını daha da geliştirmelerinde şirket, ulusal ve uluslararası çıkarlar açısından yarar vardır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=