Tesisat Dergisi 220. Sayı (Nisan 2014)

GÖRÜNÜM 18 Tesisat Dergisi Say× 220 - Nisan 2014 ek k×rka yak×n konunun tamamlanmas× aüamas×na girmiü bulunmaktad×r. K×sa bir sürede haz×rlanan bu yönetmeliklerin elbette eksik ve kusurlar×n olmas× nedeniyle bunlar×n uygulamada düzeltilmesi yoluna gidilecektir. Bu amaçla yap×lacak eleütirile- re Kamu úhale Kurumu’nun haz×rl×kl× olmas×, hoügörü ile yaklaümas× gerekir. Özellikle, ‘bütün kurum, kuruluü ve örgüt- lerin görüüleri al×nd×, kat×l×mlar× saùland×; o zaman neden bu görüüler bildirilmedi’ denilmemesi, yanl×ü ve hatalar×n her zaman düzeltilmesi saùlanmal×d×r. Ayr×ca yönetmeliklerin bilim ve teknolojiye aç×k ve onlara paralel deùiüim imkanlar×n×n bulunmas× gereklidir. úleri ülkelerde topluma yararl× yasa, yönet- melik üartname ve standartlar genellikle baù×ms×z meslek örgütleri ve kuruluülar tara- f×ndan haz×rlanmakta, yat×r×mc×lar×n ve yerel yönetimlerin kullan×m×na sunulmakta, bu yönetmelikler devlet taraf×ndan onayland×ù× takdirde bütün ülke çap×nda geçerli olmakta- d×r. Ülkemizde ise bunun aksine, devlet kamu kurumlar× yönetmelik, üartname ve standart haz×rl×klar×nda ilgili kuruluülardan görüü alarak, kendi tercihleri doùrultusunda kural koymaktad×r. Bu tür uygulamalar×n uzmanl×k katk×s×ndan uzakl×ù× görülür. Öncelikle kamu görevlileri, yönetmelikleri üst yöneticilerin, amirlerin ve siyasi otoritenin talimatlar× ve onay× çerçevesinde haz×rlanmakta ve devlet- le özdeüleümiü yetki anlay×ü× doùrultusunda bütün yönetmelikler kontrol, denetim aù×rl×kl× cezai hükümler içermektedir. Bu anlamda bilimsel, teknik ve sosyal kurallardan kopuk, teüvik yöntemlerinden uzak haz×rlanm×ü yönetmelikler, toplum yarar×na olma niteliùini kaybetmektedir. Ülke standartlar×n×n haz×rlanmas× ise yö- netmelik ve kararnamelerden biraz farkl×d×r. Türk Standartlar Enstitüsü olanaklar× itibari ile güçlü bir kurum olmad×ù× gibi, görev ve yetkileri s×n×rl×d×r. Bu nedenle standartlar×n çoùu kurum d×ü× kiüiler ve onlar×n oluüturdu- ùu komisyonlar taraf×ndan haz×rlanmakta, yeterli deùerlendirme yap×lmadan yürürlüùe girmektedir. Bu çerçevede standartlarda kiüisel bilgilerin art× ve eksilerinin yan× s×ra üretici ve sat×ü firmalar×n×n ticari amaçl× yapt×r×mlar× sezilmektedir. Ayr×ca, Türk Standartlar Enstitüsü’nün belgeleme ve kullan×labilirlik belgelerinin veriliüinde beklenilen güven tesis edilememiütir. Yasalara ek yönetmeliklerin haz×rlanmas×nda kamu kurumlar×na ihtisaslar× çerçevesinde yard×mc× olan anayasal kuruluülar, meslek odalar×, birlik ve dernekler, ister istemez ken- di ç×karlar× doùrultusunda hizmet vermekte, dolay×s×yla aralar×nda çeliükiler doùmakta, ayr×ca baz× profesyoneller kiüisel görüüleri ile etkili olup, temel ilkeleri çarp×tmakta- d×rlar. úhale kanunu yönetmelikleri özenle haz×rlanm×ü görünmekle birlikte, ayr×nt×lar× aç×klayan ve tan×mlayan yönetmeliklerde ilkeler yönünden yanl×ül×klar sezilmektedir. Serbest rekabet amaçl×, üeffaf, tarafs×z bir kanunun mal al×m, yap×m ve dan×ümanl×k hizmetlerinde kavram kargaüalar× olmamal×, ayr×ca sistemde yanl×ül×klar bulunmamal×d×r. Özellikle hizmet sektöründe ihtisasa yönelik yapabilirlik ve uzmanl×k kurallar× ön plana ç×kmal×, yard×mc× disiplinler tan×mlanmal×, taüeron statüsünde ucuzluùa yönelik yollar önlenmelidir. Yönetmelikler yüklenicilerin taüeron iliükisi ve sorumluluùunda gerekli ayr×nt×ya gir- memiü; müteahhitlerin inüaat sanayindeki hizmetlerinde tesisat ve elektrik müteah- hitlerini demir, kal×p; çimento taüeronlar×n×n grubuna dahil ederek, bir yap×n×n iülevsel- liùini saplayan enerji, çevre etkinliklerini saùl×k ve hijyen kurallar×n× kullan×labilirlik ve yaüan×labilirlik ilkelerini göz ard× etmiü; ucuzluùu, kalitesizliùi ve k×sa ömürlü servis imkanlar×n× gündeme getirmiütir. úlginç olan diùer bir konu ise, dan×ümanl×k hizmetleri kapsam×ndaki yat×r×m, yönetim, yap×m proje müüavirlik, tasar×m, ihtisas kontrollüùü, üantiye kontrollük ve denetim hizmetlerinin bir grup içinde, dan×ümanl×k baül×ù× alt×nda toplanmas×d×r. Kavram olarak müüavir ve dan×üman çok farkl×d×r. Ayr×ca proje tasar×m× hepsinden farkl×, ticari yönü az, sorumlu ve mimarl×k mühendislik hiz- metlerinin en zor hizmetidir. Bu hizmetleri bir grupta toplaman×n amac×, bat× ülkelerindeki multi disipline mühendislik kuruluülar×ndan kaynaklanmaktad×r. Ancak ülkemizde bu anlamda hiçbir multi disipline mühendislik kuruluüu yoktur. Bütün müüavirlik kuruluü- lar×m×z, belirli ihtisaslar× d×ü×nda yard×mc× di- siplin hizmetlerini taüerona, tercihen uzman olmayan yetkili mimar ve mühendislere yap- t×rmakta, nadiren ihtisas firmalar× ile sorunlu iülerde iübirliùi yapmaktad×r. Dolay×s×yla proje üretim ve tasar×m hizmetlerini bilgi, deneyim ve uzmanl×ùa dönük profesyonel kurallar ile korumak, onlara iü ak×ü× saùlamak, bireysel uzmanl×klar× geliüime yönelik teüvik etmek gerekmektedir. Yap×m iülerinde öncelik kazanm×ü olan anahtar teslimi iülerin proje tan×mlar×nda ve dolay×s×yla uygulama aüamas×nda kav- ram kargaüas× nedeniyle sistem yanl×ül×ù× sezilmektedir. Yetkililer projesi yap×lmam×ü bir yat×r×m ihale edilemez derken ne kadar hakl× iseler, projeleri ihale öncesi bitmiü, tan×mlanm×ü kabul etmekle o kadar hatal× bir yaklaü×mda bulunmaktad×r. Bu yat×r×m×n Yap×m iülerinde öncelik kazanm×ü olan anahtar tesli- mi iülerin proje tan×mlar×nda ve dolay×s×yla uygulama aüamas×nda kavram kargaüas× nedeniyle sistem yan- l×ül×ù× sezilmektedir. Yetkililer projesi yap×lmam×ü bir yat×r×m ihale edilemez derken ne kadar hakl× iseler, projeleri ihale öncesi bitmiü, tan×mlanm×ü kabul et- mekle o kadar hatal× bir yaklaü×mda bulunmaktad×r.” “