.. CD r .... ~ı ~~.~ t i i ~ •w•~-~ ~ ~~~---"'-·~,.J lr:::D •• QOPYAKMA Türkiye'deki hızlı nüfus artışı, büyük şehirlere göçler ve çarpık kentleşme günümüzde bir çöp problemini gündeme getirmiştir. Bu çöpleri dökmek için uygun görülen, yerleşim bölgelerinden uzak boş alanlar çok kısa süre sonra genişleyen şehrin ortasında kalmakta, bu da pek çok sosyal, sağlık ve çevre problemini doğurmaktadır. Çöpleri geri kazanma konusunda çok bi Iinçsiz olan insan larımız, bir yandan da tüketici toplum olma yolunda hızlı bir gelişme göstermektedir. Bu yüzden sürekli artan çöp üretimi düşünü l düğünde, uzun vadede bugünkü gibi boş arazilerde insan sağlığına zarar vermeden bu çöplerin biriktirilmesi imkansız görülmektedir. Bu büyük miktardaki çöplerin yakılarak ısı elde edilmesi ve dolayı sıy la elektrik üretimi ile sonuçlandırılması, ideal çözümlerden biridir. Bu tür çöp yakma santrallerinin dünyadaki uygulamalarından biri de İ sviçre'nin Basel şehrindeki çöp yakma santralleridir. Basel'de ilk çöp yakma santrali 1943 yılında kurulmuştur. Bu ilk santralin 3000 ton çöp alabilen 7500 m3'lük deposu artan çöp üretimine cevap veremeyince 1968 yılında eskisinin yanına 5000 tondan fazla çöp alabilen 15.000 m1 'lük bir depoya sahip olan ikinci çöp yakma santrali kurulmuştur. Şu anda ikinci santral tam kapasite çalışmakta, yeterli olmadığı durumlarda ilk santral yedek olarak kullanılmaktadır. Çöpler santrale her birinin taşıma kapasitesi 6,5-7 ton olan çöp kamyonlarıyla getirilmektedir. TESiSAT DERGiSi SAYI 22 T. Sevkan KARATAŞ EMO Her gün ortalama 500-700 ton (bazı günler I000 tonun üzerinde) çöp 400500 kamyon aracılığıyla Basel ve çevresinden santrale taşınır. Kabaca bir hesapla yılda 130.000'in üstünde kamyonla getirilen 200.000 ton çöp elektronik kantarlarda tartılıp kayıtlara geçirilerek yakma işlemine tabi tutulur. Depoda biriken çöpler bir vinç yardımıyla fırınlara taşınır. Gece gündüz aralıksız çalışan bu vinç bir seferde 3 ton kadar çöp alı r, otomatik olarak tartar ve iki fırın doldurma ağzından birine bırakır. Bu doldurma ağzından kanallara geçen çöp, kanalların titreşim hareketi sayesinde fırına itilir. Her bir fırın saatte ortalama IO ton kadar çöp yutabilir. Fırın ağzından sığmayacak büyüklükteki sıkışmı ş çöp blokları blok kesicide parçalandıktan sonra fırınlara atılır. Kanaldan geçen çöp peşpeşe duran üç fırın ızgarası üstüne gelir. Izgaraların altındaki ateş fırın revizyon süreleri dışında 24 saat yanar. Bu müthiş ateşi oluşturmada ve canlı tutmada çöpler dışında hiçbir yanıcı katkı maddesi kul lan ılmaz. Bu yüzden yakılacak çöpün metal ya da cam gibi yanıcı olmayan çöp içermesi istenmez. Hareketli ızgaralar çöpü ateş üstünde yukarıdan aşağıya doğru taşırlar ve bu sırada yanma gerçekleşir. En alttaki üçüncü ızgarada, artık yanmayan cüruf kalır. Bunlar da en son su dolu cüruf bandına düşerler. Yanma sonucunda çöp ağırlığının% 70'i yanar, %3 0'u ise cürufve kül haline döner. Fırınlar yılda 8600 saat çalışır ve tek bir fırının yıllık kapasitesi 80.000 ton
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=