Tesisat Dergisi 216. Sayı (Aralık 2013)

MAKALE 104 Tesisat Dergisi Say× 216 - Aral×k 2013 biçimde ortaya koymaktad×r. Fakat bu yöntem- de dikkat edilmesi gerek en önemli nokta ise frekans konvertörünün debinin sabit olduùu durumlarda kullan×lmas×na gerek duyulma- mas×d×r. Kullan×ld×ù× takdirde baz× durumlarda maliyeti, getirisinden daha fazla olmaktad×r ve bu da hiç bir tesis ve kullan×c× taraf×ndan istenmeyen bir durumdur. Enerji verimliliùini art×rmaya ve tüketimini azaltmaya yönelik yap×lan çal×ümalarda tasa- r×m yöntemlerinin en iyileütirilmesi için uygun boru ve pompa kullan×m×, borulardaki bas×nc×n optimizasyonu, otomasyon ve deùiüken debili/ devirli sistemlerin deney tasar×m× ile iyileüti- rilmesi gibi yöntemler kullan×lmaktad×r. Ancak deùiüen koüullar ve etkenler nedeniyle her durum için optimum tek bir çözümden bah- setmek mümkün olamamaktad×r, bu nedenle bir pompa sisteminin fizibilite çal×ümas×nda ve projelendirilmesinde farkl× faktörleri göz önün- de bulundurarak ele al×nan boru ve pompalarla en uygun tasar×m×n yap×lmas×, hedef deùerle- rin ve gürültü faktörlerinin belirlenmesi, deùiü- kenliùin indirgenmesi ve pompan×n kullan×m ömrüne karar verilmesi en kritik süreç haline gelmektedir. Bu yol plan×nda deùiükenliùin azalt×lmas× süreci daha stabil bir hale getire- rek sistem ile ilgili öngörülebilirliùi artt×rmakta- d×r (Ref.4, sayfa 120). Pompa ve vana sistemi tasar×m×nda birbiri ile ilintili faktörlerin etki- leüimlerinin ve süreçlerin optimizasyonunun Taguchi deney tasar×m×yla uygulanabilir olma- s×n×n yan×nda, faktörlerin birbirleriyle ilintileri alternatifler evrenini de daraltmakta, alternatif model say×s×n×n azalmas×yla orant×l× olarak uy- gulanacak deney say×s×n×n da azalmas× bek- lenmektedir (Ref.4, sayfa 124). Optimizasyon ve verimliliùin tasar×ma baùl× olduùu alanlarda deney tasar×m×n×n çok geniü bir kullan×m alan×, ciddi maliyet ve zaman getirisi olduùu (Ref.5, sayfa 540-544) göstermektir. 6. Sonuç ve Öneriler Günümüz rekabet koüullar×nda enerji verimli- liùinin oldukça önem arzetmesi neticesi ile te- sisi tasarlarken ve prosesi netleütirirken pom- palar×n kullan×lacaù× çal×üma deùerleri, pompa çal×üma periyotlar×, pompa debisinin deùiüken ya da stabil olduùu durumlar ve diùer tüm tesisat parametreleri aç×k bir üekilde ortaya ç×kart×lmal×d×r. Bu parametrelerle kurulan de- neyler arac×l×ù×yla yapay sinir aùlar× ve benzeri simülasyonlarla en uygun pompa sistem tasa- r×mlar×n×n tahminlenebilmesi mümkündür. Böylece yaln×zca tasar×m, sat×n alma, bak×m, iületme, enerji maliyetleri minimuma indiril- mekle kalmay×p pompan×n ömrü uzat×larak verimliliùin artmas× saùlanacakt×r. Kaynaklar 1. U.S. DEPARMENT OF ENERGY (DOE) “Va- riable Speed Pumping - A Guide to Suc- cessful Applications. Executive Summary, Technical Report” DOE/GO-102004-1913, Nisan 2004. 2. U.S. DEPARMENT OF ENERGY (DOE) “Energy Efficiency and Renewable Energy, Improving Pumping System Performan- ce - A Sourcebook for Industry”, 2nd ed., May×s 2006. 3. KHODJET KESBA, O., KAMEL MIHOUBI, M. ve M. BOURKIA “Study of the effect of ca- vitation upon the wheels of different types of materials for pump”, Mechanics & In- dustry, Volume 14, Issue 04, Ocak 2013 4. USLU, T. “Boru ve Pompa Sistemlerinin Ve- rimliliùi için Yap×lan Fizibilte Çal×ümalar×nda Yapay Sinir Aùlar× ve Taguchi Deney Tasar×- m× ile Optimizasyon”, Tesisat, Enerji Tekno- lojileri ve Mekanik Tesisat Dergisi, Say× 214 – Ekim 2013, Teknik Yay×nc×l×k Grubu, ISSN: 1305-2063, ss. 120-125, 2013 5. USLU, T. “Faktöriyel Tasar×m ve Süreç Optimizasyonu”, Dokuz Eylül Üniversi- tesi SBE Hakemli Dergisi, Cilt 9 Say×: 1, 01 Ocak – 31 Mart 2007, ss. 535–551, 2007. ûekil 1. S×kl×kla Karü×laü×lan Boru Biçimlendirme Problemleri