Tesisat Dergisi 214. Sayı (Ekim 2013)

(/) ~ (/) o o <( z ~ ı ~ ~ o a... Boru ve Pompa Sistemlerinin • Maliyet ve Enerji Verimliliği Için Yapilan Fizibilite Çalişmalarinda Yapay Sinir Ağlari ve • Taguchi Deney Tasar1m1lle Optimizasyon Bu ça!tşmada boru ve pompa sistemlerinin tasartm ve en iyileştirmesinde kul/antlan istatistiksel teknikiere değinilerek kalite ve enerji verimliliğini attttrmaya yönelik çözüm yöntemleri araştmlmtşttr. Taguchi deney tasartmt ve yapay sinir ağiart sistem tasartmt için yapt!an fizibilite ça!tşmalarmda kul/antlan benzetim yöntemleri arasmda yer a!maktadtr. Ça!tşmada bu yöntemlerin ayrt ayrt kul!antm şekilleri açtk!anarak boru ve pompa sistemlerinin verimliliğinin iyileştirilmesinde bir arada nast! kul!ant!abi/ecek!erine değinilmiştir. Ayrtca birbirleriyle ilişkili girdilerin ve sistem parçalarmmbu!unmast durumunda alternatifpompa ve va!ftasartm!armm saytstntn aza!acağt gösterilmiştir. Anahtar Sözcükler: enerji verimli fiği, sistem karakteristikleri, Taguchi deney tasartmt, yapay sinir ağiart 1. Giriş palama giderleri oluşturmaktadır. Enerji tüke- Bir pompa sistemimde pompalar yapı mmali- tim i açısından incelendiğinde harcanan enerji yetlerinin her ne kadar %10'dan azını tutsa da, miktarı açısından, pompalar en fazla elektrik işletme maliyetlerinin %50'den fazlasını pom- tüketen cihaziarın arasında bulunmaktadır, Darbe Uzunluğu Piston Yançapı Motor Hızı Valf Geriakımı Pompa GIRDI ÇlKTI SiSTEMi Şekill. Bir pompa sistemindeki girdi ve çıktılar Stabil Olmayan Süreç Şekil 2. Değişkenlik farkı ile stabil sürecin karşılaştırması 120 lesisat Dergisi Sayı 214- Ekim 2013 Akış Oranı Stabil Süreç Tuna USLU Gedik Üniversitesi Meslek Yüksekokulu bu nedenle enerji verimliliği açısından pompa sistemlerinde pompaların enerji tüketimlerini azaltmak en önemli sorunların başında yer almaktadır (Ref.l). Bu sorunun çözümlenmesi için sistem yaklaşımı çerçevesinde eniyilerne yöntemleri kullanılmaktadır. Bu yöntemler gir– di ve çıktı değerlerini karşılaştırarak en verimli oraniara ulaşmak üzerine kuruludur (Şekil 1). Verimliliği artırmaya ve tüketimi azaltmaya yönelik yapılan çalışmalarda tasarım yön– temlerinin iyileştirilmesi için uygun boru ve pompa kullanımı, borulardaki basıncın optimi– zasyonu, otomasyon ve değişken debili/devirli sistemlerin deney tasarımı ile iyileştirilmesi gibi yöntemler kullanılmaktadır. Ancak değişen koşullar ve etkenler nedeniyle her durum için optimum tek bir çözümden bahsetmek müm– kün olamamaktadır, bu nedenle bir pompa sisteminin fizibilite çalışmasında ve projelen– dirilmesinde farklı faktörleri göz önünde bu– lundurarak ele alınan boru ve pompalarla en uygun tasarımın yapılması, hedef değerlerin ve gürültü faktörlerinin belirlenmesi, değiş­ kenliğin indirgenmesi ve pompanın kullanım ömrüne karar verilmesi en kritik süreç haline gelmektedir (Şekil 2). Bu yol planında değiş­ kenliğin azaltılması süreci daha stabil bir hale getirerek sistem ile ilgili öngörülebilirliği arttır­ maktadır.