Tesisat Dergisi 212. Sayı (Ağustos 2013)

54 Tesisat Dergisi Say× 212 - Aùustos 2013 TEKNúK BúLGú Klima ve Is×tma Santrallerinde Oluüabilecek Gürültünün Kontrolü Ahmet Murat GÖNDEN* Gürültü her zaman rahats×z edicidir. Ayn× mü- ziùi bile on defa dinlerseniz rahats×z olursunuz. Bir makina sesi, bir vantilatör sesi, bir hava ak×m× veya su ak×m× sesi belirli bir zaman son- ra rahats×z edicidir. Rahats×z edici gürültülerin önüne geçilebilir. Gürültü önlemesi planlama safhas×nda çözülmelidir. Bu cümle ne kadar doùru olsa da uygulamada yap×lan hatalar her zaman daha fazla ve daha amatörcedir. úyi bir planlama sonucunda tak×lan kap×n×n döüeme- ye deùerek monte edilmesi bütün planlamada yap×lan ince hesaplar×n hiçe say×lmas×d×r. Türkiye, hiç bir duvar×n alt×na hala ay×r×c× bir tabaka kullanmamaktad×r ve de yüzer üap sistemini benimsememiütir. Ayn× üekilde konut inüaatlar×nda merdivenler monolit / yekpare olarak dökülmekte ve yürüme yüzeyleri tecrit edilmemektedir. Böylece merdivenden inen yüksek ökçeli bir kad×n 3. katta oturan insanlar× rahats×z etmekte veya uyand×rmaktad×r. Detay bilgilerinin olmamas×ndan dolay× inüaat safha- s×nda beton ve üap dökümünde ses köprüleri oluümakta ve inüaat bitiminde bu köprüler çok zor ortaya ç×kar×lmaktad×r. Bu baùlamda yap×- lan bütün hesaplar anlams×z kal×r. Ülkemizde de akustik üzerine çok deùer- li eserler bulunmaktad×r. Lakin eùitilmemiü iüçilerimiz, kontrolünü doùru yapmayan mü- hendislerimiz yüzünden giderilemeyecek veya çok büyük masraflarla giderilebilecek hatalar doùmaktad×r. Gittiùim, bitmiü, taü×n×lm×ü in- üaatlarda bilirkiüi olarak çaùr×ld×ù×mda, ço- ùunlukla “Bu hatalar inüaat×n ilk safhas×ndan kaynaklanmakta, maalesef size yapacaù×m öneriler bile pek bir üey getirmeyecek” dediùim ve ayr×ld×ù×m çok inüaat olmuütur. Onun için tekrar etmek zorunday×m ama gürültü kont- rolü planlama safhas×nda baülar ve kap×lar×n, süpürgeliklerin montaj×na kadar devam eder. Özellikle bir klima, ×s×tma santralinde gürültü kontrolü cihazlar×n seçimi ile baülar. Bunlar×n yüzer kaideleri, boru ve kanallarla olan esnek (fleksibl) baùlant×lar× ( lastik kompansatörler, polyester körük ve elastik kanallar) bilhassa borular×n dirseklerinin konumu, üekli, yar×ça- p× gürültü önlenmesi için çok önemlidir. Tabii bu borular×n ve kanallar×n tavana, duvara veya zemine montaj ask×lar×n×n baùlant×lar× en önemli unsurlardand×r. Böyle santrallerin duvarlar×n×n materyali, kal×nl×ù× ve montaj×n×n nas×l olacaù× ilk plan- lamada belirlenmelidir. Bir klima sistemi susturucular×n×n hesab×, klima cihazlar×n×n frekans bantlar×ndaki ses seviyeleri, hizmet verecekleri odalardaki ses seviye hesaplar× için çok önem taü×r. Maalesef son y×llarda ve baz× büyük klima cihaz× üreticilerinin taraf×ma verdiùi ses seviye deùerleri ya doùru deùildir ya baüka üreticilerden kopyad×r ya da sadece içine konulan fanlar×n frekans band×ndaki ses seviyeleridir. Hiç bir zaman bir vantilatörün, fan×n katalog ses seviyeleri ölçüm yap×lmadan bir hücre içine konulduktan sonraki ses sevi- yelerine eüit deùildir. Maalesef çoùu üreticiden bu bilgilere ulaüamam×ü×md×r. Belirttiùim gibi bu deùerler sadece laboratuvarlarda yap×lan ölçümler neticesinde elde edilebilir. Böyle la- boratuvarlar da çoùu üreticide yoktur. Çoùu susturucu üreticilerinin de böyle frekans bantlar×na göre ses seviyeleri tablolar× yoktur ve istendiùinde “ Trox firmas×n×n listelerinden bu deùerleri alabilirsiniz” cevab× taraf×ma ve- rilmektedir. únüaatta bir susturucunun, paket tipi sönümleyicinin perfore ses yutan levha- lar×n×n çeüitli olmas× , aras×ndaki materyalin hesaplar sonucu olmas× gerektiùi, çoùu üre- tici taraf×ndan bilinmemekte ve bu aralar çöp malzemelerle doldurulmaktad×r. Buna karü×n “Trox listelerini kullanabilirsiniz” dediklerinde bu levhalar×n çoùunlukla d×ü yüzeyde bile ayn× (ûekiller Wilo pompa kataloùundan al×nm×üt×r.) HVAC DOSYASI