Tesisat Dergisi 212. Sayı (Ağustos 2013)

MAKALE 118 Tesisat Dergisi Say× 212 - Aùustos 2013 ûehre su getirmek için ikinci giriüim, üehrin “ikinci Roma” haline gelmesini saùlayan ve h×- ristiyanl×ù× devlet dini haline getiren úmparator Konstantin (324-337) zaman×nda gerçekleüir. Konstantin Nova Roma ad×n× verdiùi üehre Istranca Daùlar×’ndan; bugünkü Vize ilçesinin 6 km bat×s×ndan: Soùucak ve Deùirmendere mevkiinden (rak×m: 240 m) su getirecek pro- jeyi baülat×r. úmparatorun ölümünün ard×ndan üehrin ismi kurucusuna atfen Konstantinopolis olarak de- ùiütirilir ve proje úmparator Valens (364-378) ve úmparator Teodosius (379-395) zaman×nda devam ettirilir. úmparator Teodosius’tan sonra su sistemine herhangi bir ekleme yap×lmaz [2]. Su yolunun inüas× tamamland×ù×nda toplam uzunluùu 242 km’dir. ústanbul’un en son su kaynaù× olan MELEN Projesi 170 km uzunluùunda iken ROMA isale hatt× 242 km uzunluùunda olup üzerinde 42 adet kemer bulunmaktad×r. Kurüunlugerme Kemeri bu kemerlerin en görkemli ve ulaü×la- bilir olanlar×ndan biridir. Bu nedenle yaln×zca bu kemerin fotoùraf× ve mimari çizimi sunul- muütur. Yap×lan çal×ümalarda iki farkl× su hatt× belirlen- miütir [4]: Bu hatlardan ilki Vize ilçesine baùl× Pazarl× köyünden baülayan, izleri Kalfaköy’ün güney- doùusunda bulunan Derinçatak yak×nlar×na kadar süren aüaù× hatt×r. Aüaù× hatt×n Pazarl× bölgesindeki (deniz seviyesinden yüksekliùi yaklaü×k 240 metre) (1 noktas×) ç×k×ü kesiti 60 x 60 cm’dir. Hatt×n geniüliùi, hat güneydoùu istikametinde ilerledikçe; 185 metre yüksek- likteki Tekirdaù/Saray ilçesi yak×nlar×nda (2 noktas×), 82 cm’e ve ‘yukar× hatla’ karü×laüt×ù× Ball×germe’de (3 noktas×) 150 cm’e ulaümak- tad×r. An×lan bu noktada galerinin yüksekliùi de 170 cm civar×ndad×r. Yap×lan arazi çal×ümalar×nda, söz konusu aüaù× hatta ait izlerin Kalfaköy-Daùyenice aras×nda Derinçatak mevkiinde (hatt×n ç×k×ü noktas× olan azarl×’dan yaklaü×k 150 km sonra) kay- bolduùu saptanm×üt×r. Arazi çal×ümalar×nda belirlenen aüaù× hatta göre daha yüksekte bulunan ve bu yüzden Kurüunlugerme Kemeri MÖ 6500-7500 Çatalhöyük (Konya) – Göbeklitepe (Urfa) Mö 5000 Sümerler/Nippur Mö 1660-1190 Hititler (Hattuüaü-Çorum) Mö 840- 590 Urartular, Asurlar Mö 667 Byzant×on’un kuruluüu /kuyular, sarn×çlar MÖ 50 Roma úmparatorluùu kuruluüu Milat 117-138 Hadr×anus 324-337 Konstant×nus /úsale hatt×n×n yap×m×na baülan×lmas× (330 ústanbul’un Roma úmparatorluùu’ nun baüüehri olmas×) 364-378 Valens / úsale hatt×n× tamamlanmas× 379-395 Teodos×us (395 úmparatorluùun doùu ve bat× olarak ayr×lmas×) 476 Bat× Roma úmparatorluùu sona ermesi 610 Herakl×us 626-765 Kurakl×k dönemi 1453 Doùu Roma úmparatorluùu sonu / Mimar Sinan onar×mlar× 1883 Terkos Pompa ústasyonu kuruluüu Tarihsel Geliüim yukar× hat olarak adland×r×lan ikinci su hatt×n×n bat×daki baü- lang×ç noktas× Gümüüp×nar’×n 3 km kadar bat×s×nda yer alan Danamandra’d×r. Bu hat kuzeydoùu istikame- tinde ilerleyerek Ball×germe yak×nlar×nda aüaù× hatta yak- laümakta ve bu noktadan sonra iki hat paralel olarak Derinçatak’a kadar uzanmak- tad×r. Danamandra ile Ball×- germe aras×ndaki bölümünün orta noktas×nda bulunan ve deniz seviyesinden yüksekliùi 149 metre olan Hasan Dede Kemeri’nde yukar× hatt×n kesiti 60 x 170 cm’dir. Danamandra’ya benzer nite- liklerdeki bir diùer su hatt× da P×narca köyü- nün kuzeyinden, geniüliùi 55 cm olan bir su galerisi ile baülamakta ve Kalfaköy ile Daùye- nice aras×nda; aüaù× hatt×n izinin kayboldu- ùu bölgede ústanbul’a doùru ilerleyen yukar× hatta baùlanmaktad×r. Yukar× ve aüaù× hatlar×n eùimlerini s×ras×yla 0,008 ve 0,006 olarak DSú taraf×ndan verilmektedir. Danamandra ve P×- narca kaynakl× hatlar×n (yukar× hat) úmparator Valens döneminde, Vize-Pazarl×’dan baülayan aüaù× hatt×n ise úmparator Teodosius dönemin- de yap×ld×ù×na dair bilgi mevcuttur.