Tesisat Dergisi 212. Sayı (Ağustos 2013)

MAKALE 116 Tesisat Dergisi Say× 212 - Aùustos 2013 úTÜ Makina Fakültesi úTÜ Makina Fakültesi Prof. Dr. Haluk KARADOøAN Yrd. Doç. Dr. Murat ÇAKAN Günümüzde ústanbul olarak adland×r×lan met- ropolün kuruluüuna iliükin efsanevi bilgilerden en yayg×n olan×, üehri ilk kez Atina yak×nla- r×ndaki Megara isimli üehirden gelen göç- menlerin kurduùudur. Megaral× göçmenlerin lideri Byzas, Kuzeydoùu Ege’ye doùru yelken açmadan önce Delfi Tap×naù× rahibelerine yeni üehri nereye kurmas× gerektiùini sorduùunda, rahibeler kendisine, üehri körlerin yaüad×ù× ye- rin karü×s×na kurmas× gerektiùini söyler. Byzas bu kehanete ilkin bir anlam veremez. Byzas halk×yla beraber Karadeniz’in tek giriü noktas× olan Bosphorus’a ulaüt×ù×nda Asya k×y×lar×n- da Kalkedon (bugünkü Kad×köy) ad×yla an×lan yerleüimin bulunduùunu görür. Oysa Bospho- rus kanal×na giriüin bat×s×nda bulunan k×y×lar boütur. Byzas, stratejik olarak böylesine uygun bir bölgenin ancak körlerin dikkatinden kaçaca- ù×n× düüünerek Delfi Tap×naù× rahibelerinin kehanetinin gerçekleütiùine inan×r ve Bizantion ad×n× verdiùi üehrini M.Ö. 667’de bugünkü Sa- rayburnu bölgesinde kurar. Kent, coùrafi konumunun önemi nedeniyle s×k s×k istilalara uùrar ve farkl× bölgelerden gelen ordular×n ve halklar×n ellerine geçer. Önemli bir ticaret yolu üzerinde yer alan üehir ge- liümesine devam eder ve nüfusu artar. Öte yandan üehrin su kaynaklar× k×s×tl×d×r. ûehir sakinleri su ihtiyaçlar×n× kuyular, sarn×çlar ve dereler arac×l×ù×yla gidermektedir. ûehre ait ilk su yap×s×n×n Roma úmparatoru Hadrian (M.S. 117-138) zaman×nda inüa edil- diùi bilgisine 6. yüzy×l Bizans kaynaklar×ndan ulaü×labilmekteyse de söz konusu suyun üehre nereden getirildiùi konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktad×r [1,2,3]. Hadrian Su Yolu’nun nerede baülad×ù× ve üehre hangi nokta veya noktalarda giriü yapt×ù× konu- sunda tespit yap×lmas×n× zorlaüt×ran en önemli etken, üehri çevreleyen ve iki farkl× imparator zaman×nda yap×lm×ü olan üehir surlar×n×n (Kons- tantin ve Teodosius) yap×m× s×ras×nda eskiyen bu su yolundaki taülar×n kullan×lm×ü olmas×d×r. Ancak Istranca Su Yolu’nun üehre giriü yapt×ù× noktada yürütülen çal×ümalarda, Hadrian Su Yolu’na ait olduùu belirlenen 50 cm geniüliùin- de tonozlu bir kanal kal×nt×s×na, Edirnekap×’da bulunan Mihrimah Sultan Camii’nin 200 metre kadar güneyinde, deniz seviyesinden 64 metre yükseklikte rastlanm×üt×r [2] ústanbul’un Yan× Baü×nda An×tsal Bir Su Yolu SU PROSES DOSYASI